نگاهی به طرح سازمان ملل برای حل بحران کنونی افغانستان و خروج از انزوای بین‌المللی

اخیراً آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد گزارشی به عنوان نقشه راه این سازمان برای حل بحران فعلی افغانستان و ادغام کشور در جامعه بین المللی ارائه کرده است. براساس این نقشه راه، افغانستان فعلی زمانی می‌تواند از انزوای بین المللی خارج شود که شاهد تشکیل یک حکومت فراگیر و قانون اساسی جدید باشد. همچنان ضرورت راه اندازی گفتگوی ملی، پابندی اداره حاکم به تعهدات بین المللی، احترام به حقوق بشر، عمل به قانون اساسی فراگیر از جمله شروط دیگر رفع انزوای سیاسی افغانستان فعلی عنوان شده است.
در بخشی از این گزارش که اواخر هفته گذشته به شورای امنیت سازمان ملل ارائه شده، آمده است: «شکل‌گیری حکومت‌داری که به همه افغان‌ها خدمت کند و همه خود را در آن ببینند، خواست بسیاری از شهروندان افغانستان و بازیگران در عرصه بین‌المللی است. افغانستان یک جامعه متنوع، چند قومی، چند فرقه‌ای، چند زبانی و چند فرهنگی است. گنجانیدن تمام جوامع افغان در ساختارهای حکومتی کشور، برای ثبات اجتماعی و سیاسی افغانستان نقش اساسی دارد.»
آنتونیو گوترش در این طرح همچنان تاکید کرده است: «نیاز به برداشتن گام‌هایی در جهت گفت‌وگوی ملی در افغانستان وجود دارد که به شکل‌گیری دولت فراگیر، صلح پایدار، توسعه اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی پس از ۴۵ سال درگیری مسلحانه منجر شود.»
دبیرکل سازمان ملل در ادامه به ضرورت ایجاد یک قانون اساسی که حقوق همه شهروندان افغانستان را تثبیت و تضمین کند تاکید کرده است.
در بخش‌های دیگر این گزارش به مواردی همچون نقض حقوق بشر، سرکوب منتقدان و نادیده گرفته شدن حقوق گروه‌ها و اقلیت‌های قومی و مذهبی در افغانستان اشاره شده است.
به نظر می‌رسد طرح کنونی سازمان ملل برای خروج افغانستان از بن بست سیاسی یک نقشه راه و گزینه موثر برای پایان انزوای افغانستان در سطح بین المللی و بهبود اوضاع سیاسی، اجتماعی و اقتصادی در داخل کشور می‌تواند به حساب آید.
آنچه طی بیش از دو سال گذشته که دوام حکومت طالبان را هم با چالش و نگرانی مواجه ساخته‌ عدم مشروعیت بین المللی و داخلی آن بوده است. در صورتی که در این مدت افغانستان شاهد شکل گیری یک دولت قابل قبول برای جامعه بین المللی و مردم افغانستان می‌بود امروزه سیل مهاجرت که بیشتر ناشی از گسترش فقر و نارضایتی مردم از شیوه حکومتداری طالبان است، از افغانستان به کشورهای دور و نزدیک سرازیر نمی‌شد، دامنه فقر و بیکاری گسترش نمی‌یافت و تعاملات دیپلماتیک بین المللی با اداره سیاسی افغانستان نیز همانند گذشته ادامه پیدا می‌کرد.
در این سوی دیگر مقامات طالبان اما همواره بر تصاحب کرسی سازمان ملل از سوی این اداره تاکید کرده و از کشورهای جهان خواسته‌اند حکومت آن‌ها را به رسمیت بشناسند. در مقابل، انتظارات و شروط جامعه جهانی برای به رسمیت‌شناسی این اداره بارها طی دو سال گذشته مطرح شده که عمده‌ترین آن تشکیل حکومت فراگیر، رعایت حقوق شهروندان و مبارزه با گروه‌های هراس افکن عنوان شده است. شروطی که تاهنوز گام‌های عملی و موثری در پی آن برداشته نشده است و آینده سیاسی افغانستان را در هاله‌ای از ابهام قرار داده است.