به گزارش خبرگزاری معمار؛ بر اساس آمار دولت پاکستان و سازمان ملل متحد، از سپتامبر ۲۰۲۳ تا اپریل ۲۰۲۵، بیش از ۸۶۰,۷۶۳ مهاجر افغانستانی از پاکستان به گونه‌ی اجباری و داوطلبانه به افغانستان عودت داده شدند. گزارش‌ها نشان می‌دهد که این مهاجران از طریق گذرگاه‌های مرزی ایالت خیبر پختونخوا وارد افغانستان عودت داده شده‌اند.
دولت پاکستان از سال ۲۰۲۳ طرح مرحله‌ای اول بازگشت مهاجران افغانستان را آغاز کرده است. در مرحله اول، مهاجران بدون مدارک قانونی اخراج شدند. اما در مرحله دوم، که از ابتدای سال جاری شروع شد، دارندگان کارت تابعیت افغان(ACC)، که به‌صورت قانونی در پاکستان اقامت داشتند، موظف شدند تا اول اپریل ۲۰۲۵ این کشور را ترک کنند.
بر اساس گزارش سازمان بین‌المللی مهاجرت (IOM)، از میان مهاجران حدود ۲,۴۷۵ نفر دارنده کارت ACC بودند. از این تعداد، ۲,۱۲۵ نفر به‌صورت داوطلبانه و ۳۵۰ نفر دیگر به‌اجبار از طریق گذرگاه تورخم در خیبر پختونخوا اخراج شدند. همچنین، روز جمعه، ۲,۴۳۳ مهاجر بدون مدارک قانونی نیز از پاکستان خارج شدند.
از آغاز مرحله دوم در اول اپریل تاکنون، ۱۶,۲۴۲ دارنده کارت ACC پاکستان را ترک کرده‌اند که ۹,۴۳۹ نفر از آن‌ها داوطلبانه و ۶,۸۰۳ نفر به‌صورت اجباری بازگردانده شده‌اند. گذرگاه تورخم، به‌عنوان یکی از مهم‌ترین مسیرهای مرزی، نقش کلیدی در این روند داشته است.
این اخراج گسترده مهاجرین در حالی رخ می‌دهد که افغانستان با بحران‌های اقتصادی و انسانی دست‌وپنجه نرم می‌کند. بسیاری از بازگشت‌کنندگان، به‌ویژه کسانی که سال‌ها در پاکستان زندگی کرده‌اند، با چالش‌هایی مانند نبود سرپناه، شغل و دسترسی به خدمات اولیه روبه‌رو هستند. سازمان‌های بشردوستانه خواستار حمایت بیشتر از این مهاجران شده‌اند.
دولت پاکستان اعلام کرده که این طرح برای مدیریت مهاجرت و تأمین امنیت اجرا می‌شود، اما نهادهای حقوق بشری مانند عفو بین‌الملل هشدار داده‌اند که اخراج اجباری می‌تواند نقض اصل «عدم بازگرداندن» در حقوق بین‌الملل باشد، به‌ویژه برای کسانی که در Afghanistan با خطر آزار و اذیت روبه‌رو هستند.
