به گزارش خبرگزاری معمار؛ وزارت امر به معروف و نهی از منکر طالبان اعلام کرده است که برنامهای با عنوان «آگاهیدهی گسترده از قانون امر به معروف» را در ولایت بامیان آغاز کرده است. این برنامه که در گام نخست در ولسوالی ورس این ولایت اجرا شده، با حضور محتسبان این وزارت در مساجد و تکیهخانهها در جریان ماه محرمالحرام برگزار شده است. هدف این برنامه، به گفته مقامات طالبان، «افزایش فهم مردم نسبت به قانون امر به معروف و نهی از منکر و رعایت اصول دینی» است.
این قانون که در سنبله ۱۴۰۳ (اگست ۲۰۲۴) توسط هبتالله آخندزاده، رهبر طالبان، توشیح و در جریده رسمی با یک مقدمه، چهار فصل و ۳۵ ماده منتشر شد، واکنشهای گستردهای را در داخل و خارج افغانستان برانگیخته است. ماده سیزدهم این قانون که صدای زنان را «عورت» دانسته و زنان را ملزم به پوشاندن کامل بدن و صورت میکند، و همچنین ماده هفدهم که پخش تصاویر جانداران را ممنوع کرده، از جمله بحثبرانگیزترین بخشهای آن بوده است.
این برنامه آگاهیدهی در بامیان در حالی اجرا میشود که گزارشهای اخیر از افزایش فشارهای طالبان بر زنان، از جمله ممنوعیت حضور در پارکها و محدودیتهای سفر، در این ولایت حکایت دارد.
فعالان حقوق بشری این قانون را ابزاری برای سرکوب زنان و کنترل رفتارهای اجتماعی توصیف کردهاند. این قانون نشاندهنده «عدم توانایی طالبان در تطبیق با تغییرات اجتماعی و فرهنگی» است و محدودیتهای آن، بهویژه علیه زنان، ناشی از «ترس و ناامنی» این گروه از تغییرات اجتماعی است.
شهروندان افغانستان بهویژه زنان گزارش دادهاند که پس از اجرای این قانون، محدودیتهای بیشتری بر زندگی روزمره آنها تحمیل شده است. به گفته برخی زنان در بامیان، ممنوعیت انتقال زنان بدون محرم توسط رانندگان و الزام به پوشش کامل، مشکلات جدی در دسترسی به خدمات عمومی و تحرک اجتماعی ایجاد کرده است. همچنین، گزارشها حاکی از آن است که طالبان در چندین ولایت پخش تصاویر جانداران در رسانههای محلی را ممنوع کردهاند، که این امر به کاهش فعالیت رسانهای و سانسور گسترده منجر شده است.
این قانون حتی در میان خود طالبان نیز اختلافاتی ایجاد کرده است. برخی اعضای این گروه، بهویژه در ولایتهای شمالی، از اجرای ماده هفدهم (ممنوعیت پخش تصاویر جانداران) خودداری کردهاند، که نشاندهنده شکاف داخلی در رویکردهای این گروه است.
جامعه جهانی نیز به این قانون واکنش نشان داده است. ۱۲ عضو شورای امنیت سازمان ملل در بیانیهای مشترک، قانون امر به معروف را به دلیل محدودیتهای گسترده بر حقوق زنان محکوم کرده و خواستار لغو فوری آن شدند. آنالنا بربوک، وزیر خارجه آلمان، این قانون را «حدود صد صفحه نفرت از زنان» توصیف کرد و گفت که طالبان با این اقدامات، زنان را از کرامت و حقوقشان محروم میکنند.
یوناما نیز در گزارشی، نظارت اخلاقی طالبان را «غیرقابل پیشبینی» و عامل ایجاد «فضای ترس و ارعاب» در میان مردم دانست. این نهاد به مواردی مانند دستگیری ۲۹ دانشجو در فاریاب به دلیل نواختن موسیقی و ممنوعیت جشنهای فرهنگی مانند نوروز و شب یلدا اشاره کرد.
با وجود این انتقادات، طالبان بر اجرای این قانون اصرار دارند.
