لینک کوتاه: https://memar.press/?p=10937
۴ اونۍ پیش
شماره خبر 10937
منتشر شده در ۱۷:۱۶ - میزان ۱۴, ۱۴۰۳

د تبعیض په غندلو کې شاید همدا کافي وي، چې هیڅ عقل یې نه خوښوي او په انساني کلتور کې دا د غندلو او رد وړ ګڼل کیږي. په نړیوالو قوانینو کې د تبعیض د مخنیوي او له منځه وړلو لپاره ډېر میکانیزمونه په پام کې نیول شوي دي. د بیلګې په توګه، د ملګرو ملتونو د بشري حقونو د اعلامیې په ۱۸مه ماده کې راغلي: “هرڅوک د فکر، وجدان او مذهب د ازادۍ حق لري. په دې حق کې د خپل مذهب یا عقیدې د بدلولو ازادي او د خپل دین یا عقیدې د څرګندولو ازادي شامله ده چې یوازې یا په عامه توګه له نورو سره او په عامه یا خصوصي توګه په تدریس، عمل او عبادت کې شاملیږي. په افغانستان کې تبعیض له څه کم نیمې پیړۍ راهیسې تل په سیاسي او رسنیزو حلقو کې یوه مهمه موضوع ده او فکر کیږي چې په هیواد کې د پرله پسې ناکامیو، کړکیچونو او سقوطونو ریښې او لوی عوامل هم همدې پدیدې څخه رامنځته کیږي. د اوږدې مودې راهیسې ټولنپوهانو په هیواد کې د تبعیض د شتون په اړه خبرداری ورکړی او واکمنانو ته یې خبرداری ورکړی چې د دوامدار پرمختګ، ثبات او امنیت د ترلاسه کولو لپاره باید په هېواد کې هر ډول تبعیض پای ته ورسېږي. په افغانستان کې توکمیز، مذهبي، جنسیتي او ژبني تبعیض د تبعیض له مهمو مواردو څخه دي چي د دوی هر یو د هیواد د نفوس لویه برخه برخه اخیستې او د دوی په محکومولو کې یې لوی رول لوبولی دی. یو شمېر شنونکي په دې باور دي چې د تبعیض مسله په هېواد کې د زورواکو له خوا توده شوې او دغه موضوع یې له فکري مفکورې څخه د حکومت په یوه هدفمند کاري پلان بدله کړې ده. په افغانستان کې د طالبانو د بیا راژوندي کیدو سره، د تبعیض موضوع تر بل هر وخت په سیاسي او رسنیزو حلقو کې تر بحث لاندې نیول شوې او د دغې ډلې له واکمنانو څخه تل غوښتنه کیږي چې د دوی د حکومتولۍ په طریقه کې مثبت بدلون راولي. د سیمې د هېوادونو او د افغانستان د ګاونډیانو استازو چي په تېرو درېیو کلونو کې له کابل سره پراخې اړیکې لرلې، تل د طالبانو له حکومته غوښتي چې په افغانستان کې تبعیض پای ته ورسوي او په هېواد کې د ټولو توکمونو او مذهبونو د ګډون سره یو حکومت رامنځته کړي. خو په افغانستان کې د تبعیض د شتون په اړه د سیمه ییزو او نړیوالو نیوکو په غبرګون کې د طالبانو د سرپرست حکومت چارواکي ټینګار کوي چې د دوی په اوسني حکومت کې هیڅ ډول تبعیض نشته. په دې وروستیو کې د طالبانو د صدراعظم سیاسي مرستیال مولوي عبدالکبیر په هېواد کې د تبعیض د شتون د انتقاد په غبرګون کې ویلي دی اوس مهال افغانستان یو “خپلواک او پیاوړی نظام” لري او د دې ډلې حکومت هېڅکله تبعیض او تعصب ته اجازه نه ورکوي. د طالبانو نورو چارواکو هم وخت په وخت په کورنیو او نړیوالو کړیو کې ادعا کړې چې په هېواد کې هیڅ ډول تبعیض نشته او د دې ډلې حکومت د ټولو وګړو حقونه په پام کې لري. دا په داسې حال کې ده چې د طالبانو تر ادارې لاندې د افغانستان اوسنیو واقعیتونو ته یوه کتنه بل څه ښيي. د طالبانو په اوسنۍ واکمنۍ کې ښځې چې د هېواد نیمايي نفوس جوړوي، د زده کړې او کار له حقه بې برخې دي او د نورو ټولنیزو او مدني حقونو نه هم بې برخې دي. د دې ډلې په حکومت کې جنسیتي تبعیض تر دې کچې لوړ دی چې ځینې هیوادونه حتی هڅه کوي چې طالبان په هاګ کې د عدالت نړیوالې محکمې ته وړاندې کړي. له بلې خوا د طالبانو د اوسني حکومت په جوړښت کې قومي عدالت نه لیدل کیږي او راپورونه د توکمیزو ډلو او اقلیتونو په وړاندې د تبعیض شتون په ګوته کوي. د منځني ختیځ د انسټیټیوټ په څیړنیز راپور کې مخکې ویل شوي وو چې د طالبانو ۹۰ سلنه رهبري پښتانه دي. د مسالې په دیني اړخ کې د طالبانو حکومت د ځینو مذهبونو له پیروانو سره په تبعیض تورن دی او په اوسني حکومت کې د شیعه ګانو پر پیروانو د بندیزونو په اړه ډېر راپورونه خپاره شوي دي. په دې موده کې طالبانو له دولتي جوړښت څخه د شيعه مذهب رسمي حيثيت لغوه کړ او د شيعه ګانو په تعليمي مرکزونو کې يې هم د دغه مذهب په تدريس بنديز ولګاوه. د دې ترڅنګ له کتابتونونو څخه د دوی د فقهي کتابونو راټولول د طالبانو بله کړنه ده چې څو ځله پرې نیوکې شوې دي. په هرصورت، هغه څه چې ښکاري د طالبانو اوسنی حکومت د تیرو حکومتونو په څیر د ناکامۍ کندې ته غورځوي، د دې ډول تبعیضونو شتون دی چی له ډېرې مودې راهیسې په افغانستان کې د ملي یووالي، پرمختګ او ثبات د رامنځته کېدو پر وړاندې ستر خنډ ګڼل کېږي. تمه ده، چې اوسنی حکومت به له تېرو ترخو تجربو عبرت واخلي او د هېواد راتلونکي ته په مسوولانه توګه وګوري، په افغاني ټولنه کې د سیاسي عقلانیت پر بنسټ یوه نوې دود او سمه بڼه غوره کړي چی په هغه کې تبعیض ځای ونه‌لري، نه په شعارونو کې، بلکې په عمل کې.

  طالب چارواکي په روسیه کې له مېشتو افغان کدرونو غوښتي چې هېواد ته ستانه شي
Facebook
Twitter
WhatsApp
Telegram
Email

مطالب پیشنهادی

ایران: مهاجرهراسی و ایرانی‌هراسی به نفع هیچ‌کس نیست و سیاست ما در قبال افغانستان ثابت است
ایران: د مهاجرت او ایران فوبیا د هیچا په ګټه نه ده او د افغانستان په اړه زموږ پالیسي ثابته ده
۲ اونۍ پیش
په خاوره او ژورو کې ریښې
په خاوره او ژورو کې ریښې
۲ اونۍ پیش
سازمان ملل : دستکم 800 هزار افغان در سه ماه گذشته افغانستان را ترک کرده‌اند
ملګري ملتونه: په تیرو دریو میاشتو کې لږ تر لږه ۸۰۰ زره افغانان له افغانستانه وتلي دي
۲ اونۍ پیش
سه فیلم افغان در جشنواره فیلم «سماع» در سویدن جایزه گرفتند
په سویډن کې د “سماع” فلم فیسټیوال کې درې افغان فلمونو جایزې وګټلې
۲ اونۍ پیش

آخرین اخبار مهم

ایران: د مهاجرت او ایران فوبیا د هیچا په ګټه نه ده او د افغانستان په اړه زموږ پالیسي ثابته ده
۲ اونۍ پیش
ایران: مهاجرهراسی و ایرانی‌هراسی به نفع هیچ‌کس نیست و سیاست ما در قبال افغانستان ثابت است
په خاوره او ژورو کې ریښې
۲ اونۍ پیش
ملګري ملتونه: په تیرو دریو میاشتو کې لږ تر لږه ۸۰۰ زره افغانان له افغانستانه وتلي دي
۲ اونۍ پیش
سازمان ملل : دستکم 800 هزار افغان در سه ماه گذشته افغانستان را ترک کرده‌اند
په سویډن کې د “سماع” فلم فیسټیوال کې درې افغان فلمونو جایزې وګټلې
۲ اونۍ پیش
سه فیلم افغان در جشنواره فیلم «سماع» در سویدن جایزه گرفتند
یوناما په افغانستان کې د سواد او زده کړې پر اړتیا ټینګار وکړ
۲ اونۍ پیش
یوناما بر ضرورت سوادآموزی و آموزش در افغانستان تأکید کرد
د افغانستان د والیبال ملي لوبډلې د مالدیف پر وړاندې بریا خپله کړه
۲ اونۍ پیش
د مهاجرینو د ستونزو حل د طالبانو او ایراني چارواکو تر منځ د خبرو تمرکز دی
۲ اونۍ پیش
حل مشکلات مهاجرین محور گفتگوهای مقامات طالبان و ایران
د افغانستان د ملي ټلویزیون د نشراتو د بندیدو او د شریعت غږ راډیو د بدلیدو احتمال
۲ اونۍ پیش
احتمال توقف پخش تلویزیون ملی افغانستان و تبدیل آن به رادیو صدای شرعیت

گزارش و مصاحبه

Screenshot 2024-09-25 224628
محمد داوود افشار:امریکا باخروج خود به دنبال بحران در افغانستان بود
۱ میاشت پیش
۲۲:۵۰ - میزان ۴, ۱۴۰۳
محب الله نوری
گفتگو با داکتر محب الله نوری :بی کفایتی تعدادی از رهبران افغانستان یکی از عوامل سقوط بود
۲ میاشتی پیش
۲۱:۴۴ - اسد ۳۱, ۱۴۰۳
esmatullahi
مصاحبه اختصاصی با دکتر عصمت الهی
۲ میاشتی پیش
۲۰:۰۹ - اسد ۳۰, ۱۴۰۳
دکتر سید بصیر احسانی
مصاحبه اختصاصی شبکه معمار تی وی دکتر بشیر احسانی
۳ میاشتی پیش
۱۹:۳۹ - اسد ۲۸, ۱۴۰۳
حسام تالقانی
داکتر حسام الدین آشنا :اشرف غنی عامل سقوط کشور بود
۳ میاشتی پیش
۱۰:۳۰ - اسد ۲۷, ۱۴۰۳
اشرف غنی عامل سقوط افغانستان بود
حسام الدین تالقانی : اشرف غنی عامل سقوط افغانستان بود
حسام الدین تالقانی، نماینده جمعیت اسلامی افغانستان در ایران در مصاحبه ای با رسانه "معمار" اظهار داشت اشرف غنی، رئیس جمهور سابق افغانستان، عامل اصلی سقوط حکومت بود
۳ میاشتی پیش
۱۰:۰۰ - اسد ۲۷, ۱۴۰۳