د جعفري فقه د منځپانګې لرې کول؛ تعلیمي پالیسي یا مذهبي مسلطه!

د بامیان ولایت په ښوونځیو کې چې اکثریت وګړي یې د شیعه مذهب پیروان دي، په ځانګړې توګه د حنفي فقهې د تدریس په اړه د طالبانو د پوهنې ریاست پریکړه له څو اړخونو څخه څیړل کېدای شي. دا کړنه چې د ځايي خلکو په منځ کې يې بېلابېل غبرګونونه راپارولي دي، د ديني زده کړو په برخه کې د طالبانو د مشخصو تګلارو او د هغوی د مطلوبو اصولو د تحقق لپاره هڅې په ډاګه کوي. طالبان ادعا کوي چې د دواړو فقهو (حنفي او جعفري) پر ځای د حنفي فقه تدریس کول د جنجال مخه نیسي او د کانکور ازموینې له جوړښت سره هم ډیر مطابقت لري. دا استدلال، په لومړي نظر کې، د هیواد په تعلیمي سیسټم کې د همغږۍ د رامنځته کولو هڅه ښکاره کوي. په هر صورت، د افغانستان د مختلفو سیمو د ډیموګرافیک او مذهبي واقعیتونو څخه سترګې پټول، په ځانګړې توګه د بامیان په څیر ولایت، کولاي شي چي پراخې منفي پایلې ولري. طالبانو څو میاشتې مخکې ژمنه کړې وه چې د دواړو فقهو په اړه به نوي دیني کتابونه خپروي، خو د دوی وروستۍ پریکړه یو اړخیزو پالیسیو ته روښانه راستنیدل ښیې. دا ډول ناڅاپي بدلونونه، له مشورې او د نورو مذهبونو د حقونو په پام کې نیولو پرته، کولای شي د خلکو ترمنځ د بې باورۍ او بې باورۍ احساس پیاوړی کړي. د بامیان ولایت چې ډېری وګړي یې شیعه ګان دي، تل د افغانستان په تاریخ او کلتور کې ځانګړی رول لوبولی دی. د دیني زده کړو په برخه کې ځانګړې تګلارې ښايي د طالبانو د حکومت او د دغو سیمو د اوسېدونکو ترمنځ د واټن د رامنځته کېدو لامل شي او د ټولنیزې ناخوښۍ لپاره زمینه برابره کړي. د افغانستان په ګڼو ټولنو کې، تعلیمي پالیسي چې د مختلف مذهبونو د درناوي پرځای په مذهبي یووالي ټینګار کوي، دا د هیواد د نفوس د پام وړ برخې د حاشیه کولو خطر لري. د مذهبي تاو تریخوالي د کمولو او د ملي پیوستون د ټینګښت لپاره، اړینه ده چې د طالبانو تعلیمي پالیسي د ټولو قومونو او مذهبونو په ګډون طرحه شي. که طالبان د ثبات او ملي یووالي اراده لري، دوی باید د ځانګړو سیاستونو څخه ډډه وکړي او دوي بايد د هغو حل لارو په لټه کې شي چې د افغانستان مختلف مذهبونه او کلتورونه منعکس کړي. که څه هم د طالبانو پرېکړه ښايي د پوهنې په نظام کې د همغږۍ د رامنځته کولو په موخه شوې وي، خو د بامیانو د خلکو دیني غوښتنو ته پام نه کول ممکن دی چي د ژورو ټولنیزو او کلتوري ستونزو لامل وګرځي. د دې ستونزو د مخنیوي لپاره، د خبرو اترو، انعطاف او مختلف مذهبونو ته د درناوي پر بنسټ یوه تګلاره اړینه ښکاري؛ تر څو په افغانستان کې په قصدي ډول قومي او مذهبي تفرقې رامنځ ته نه شي.