کتاب «ایجاد دولت ملی در افغانستان» اثر دکتر محمدتمیم حیدری، پژوهشی ژرف‌نگرانه درباره روند پیچیده دولت‌سازی در افغانستان است که به بررسی علل ناکامی دولت‌های پیشین و راه‌های برون‌رفت از بحران پرداخته است. این اثر بر پایه مطالعات علوم سیاسی، جامعه‌شناسی سیاسی و تاریخ معاصر افغانستان نگاشته شده و مخاطب را با لایه‌های پیدا و پنهان سیاست در این کشور آشنا می‌سازد.
نویسنده در سه فصل اصلی، ابتدا به چالش‌های داخلی و خارجی دولت‌سازی می‌پردازد، از تنش‌های قومی و مذهبی تا رقابت‌های ژئوپلیتیکی و تهدیدات امنیتی. سپس نقش عوامل مؤثر بر این بحران مانند طالبان، گروه‌های سیاسی، جامعه جهانی و دولت‌های منطقه‌ای را تحلیل می‌کند. در پایان، مجموعه‌ای از راهکارهای پیشنهادی ارائه می‌دهد که شامل بازنگری در ساختار نظام سیاسی، تمرکززدایی، مشروعیت‌زایی و تقویت نهادهای مدنی است.
زبان کتاب رسمی و تحلیلی است اما تلاش کرده تا فهم آن برای دانشجویان و پژوهشگران حوزه سیاست و روابط بین‌الملل ساده‌تر شود. این کتاب نه‌تنها منبعی علمی برای درک بهتر افغانستان معاصر است، بلکه می‌تواند الهام‌بخش تصمیم‌گیرندگان برای تدوین سیاست‌های اثربخش‌تر در این کشور بحران‌زده باشد.
