مرکز خبرنگاران افغانستان در آستانهی «روز جهانی آزادی مطبوعات» با نشر گزارشی اعلام داشت در یک سال اخیر ۱۳۶ رویداد نقض آزادی رسانهها و خبرنگاران را ثبت کرده که شامل ۷۳ مورد تهدید و ۶۴ مورد بازداشت خبرنگاران از سوی طالبان میشود.
مرکز خبرنگاران افغانستان امروز (پنجشنبه، ۱۳ ثور) با نشر این گزارش گفته است که محدودیتها بر رسانهها در یک سال اخیر از لحاظ آماری کاهش یافته، اما از لحاظ ساختاری افزایش یافته است.
مرکز خبرنگاران افغانستان گفته است که اکنون در کنار ادارهی استخبارات طالبان، ادارهی امر به معروف و نهی از منکر این گروه نیز خبرنگاران را احضار، بازجویی و بازداشت میکند.
این مرکز افزوده است که طالبان در یک سال اخیر، شکل دیگری از فشار بر رسانهها و خبرنگاران را اجرایی کردهاند که عبارت است از تشدید محدودیت بر دسترسی به اطلاعات، نظارت بر نشر گزارشها قبل و بعد از نشر، نظارت از فعالیت خبرنگاران در شبکههای اجتماعی و افزایش فشار اقتصادی بر رسانهها با افزایش مالیات و هزینههای جانبی.
در گزارش مرکز خبرنگاران افغانستان آمده است: «مقامهای طالبان به ندرت با رسانهها مصاحبه میکنند و سخنگویان رسمی نیز برای همهی خبرنگاران آزاد و در زمان مناسب قابل دسترس نیستند و یا به سادگی و به راحتی از پاسخگویی به سؤالهای جدی و عمیق خودداری میکنند. در چنین وضعیتی، خبرنگاران اجازه ندارند به منابع مستقل و یا منابع باز و آزاد که روایت متفاوت و غیرهمسو با سیاست حکومت طالبان ارائه کند، اتکا کنند و حتا کارکرد آنان در فضای مجازی و شبکههای اجتماعی نیز باید بر مبنای دستورالعملهای رسانهای طالبان باشد.»
مرکز خبرنگاران افغانستان همچنین گفته است که اکنون علاوه بر رهبر و مقامهای ارشد طالبان، مقامهای قدرتمند این گروه نیز بر رسانهها محدودیت وضع میکنند.
براساس گزارش این مرکز، در یک سال اخیر از چهار دستورالعمل محدودکنندهی طالبان علیه خبرنگاران سه دستورالعمل از سوی مقامهای محلی این گروه در هلمند، قندهار و خوست صادر شده است.
این مرکز گفته است که مقامهای محلی طالبان در هلمند نشر صدای زنان، در قندهار عکس گرفتن و مصاحبهی ویدیویی و در خوست تماس تلفنی زنان با رسانهها را منع کردهاند.
مرکز خبرنگاران افغانستان گفته است که بررسیهای این مرکز نشان میدهد که این دستورالعملها که در برخی موارد بسیار گسترده و مبهم میباشد، بر کار خبرنگاران، تولید برنامهی رسانهها و محتوای کاری آنها تأثیر ویرانگر داشته است.
این مرکز افزوده است هرچند مقامهای طالبان بهطور مشخص در مورد پیآمدهای خودداری خبرنگاران و رسانهها از اجرای این دستورالعملها بهصورت واضح سخن نمیزنند، با اینحال رسانهها و یا خبرنگارانی که این دستورها را نادیده گرفتهاند، تهدید و یا زندانی شدهاند و یا رسانهها با اقدامهای تنبیهی، از جمله منع فعالیت موقت یا دائمی مواجه شدهاند.
مرکز خبرنگاران افغانستان از ادامهی محدودیتها از سوی طالبان بر رسانهها و خبرنگاران ابراز نگرانی کرده و نسبت به پیآمدهای منفی آن هشدار داده است.
این مرکز از طالبان خواسته است که به آزادی رسانهها احترام بگذارند و اجازه دهند که رسانهها و خبرنگاران براساس قانون دسترسی به اطلاعات و قانون رسانههای همگانی فعالیت کنند.