جایگاه احزاب و مشارکت سیاسی در حکومت طالبان

طالبان اعلام کردندکه فعالیت سیاسی احزاب در کشور به‌ صورت کامل ممنوع می‌باشد، زیرا احزاب، نه اساس شرعی دارد نه منفعتی و مردم نیز آن را نمی‌خواهند. طالبان معتقدند که تمام قوانین را مطابق با «شریعت اسلامی» تنظیم کرده‌اند که در تاریخ افغانستان بی‌سابقه بوده است.
با روی کار آمدن مجددِ طالبان، نظام سیاسی کشور به صورت کامل دگرگون و فعالیت تمام احزاب سیاسی ممنوع شد. هر چند در دوره اول حضور طالبان در کابل، مردم و همچنین احزاب سیاسی به این درک رسیده بودند که فعالیت و مشارکت آنان در نظامِ تحت حاکمیت طالبان، ناممکن است، اما در دوره دوم گمان می‌کردند که طالبان، با کسب تجربه و رویکرد جدید، اجازه فعالیت به برخی از احزابی که در حکومت قبل، حضور موثر نداشتند، را خواهد داد؛ ولی با ممنوعیت کامل فعالیت‌های احزاب، این خوشبینی نیز نقش بر آب شد.
هرچند کارنامه‌ی برخی از احزاب در گذشته، خوب و قابل قبول نبود اما نمی‌توان آن را دلیلی برای منع فعالیت همه‌ی احزاب دانست.
احزاب در هر نظامی کارکردهای مفید و ثمربخشی دارند. در دنیای معاصر، احزاب ایفاگر نقشی‌های ارزشمند در جوامع هستند و شرط اولیه حکومت های مردمی، وجود احزاب و مشارکت آنان در صحنه‌ی سیاسی می‏باشد. احزاب با کارکردهای متعدد، از جمله گسترش مشارکت سیاسی، مشروعیت‌بخشی، تدوین سیاست‌های عمومی، آموزش سیاسی مردم، جامعه‏ پذیری سیاسی و جذب نخبگان و فعالان می‌توانند تأثیر بسزایی در زندگی عمومی و سیاسی جامعه برجای بگذارند.
اما با ممنوعیت فعالیت احزاب در افغانستان، تمام کارکردهای مفید آن نیز از دست می‌رود. منع فعالیت سیاسی در کشور به این معناست، که دیگر مردم، جایگاهی در اداره‌ی کشور ندارند و تنها حکومت است که چگونگی اداره کشور را ابلاغ و اجراء می‌نماید. مویِد این ادعا، عدم وجود قانون اساسی در کشور می‌باشد؛ طالبان با ابطال قانون اساسی، نشان داد که تنها فرمایشات مقاماتِ حاکمیتی، قانون شفاهی افغانستان به شمار می‌آید و مردم چه در قانونگذاری و چه در اجرای آن هیچ نقشی ندارند.
با این وصف، سیرِ حرکت افغانستان به سوی حذف همه ی جریانات غیر حاکمیتی به پیش رفته و هیچ روزنه‌ی امیدی برای تشکیل حکومت مردمی که تمام مردم افغانستان در آن نقش داشته باشند، وجود ندارد. در چنین شرایطی حکومت، نمی‌تواند خود را نماینده مردم به جامعه جهانی معرفی نماید.
حذف فعالیت احزاب توسط طالبان نه تنها دردی را درمان نمی‌کند، بلکه نشان می‌دهد که درکشور، حاکمیت تک قطبی و گروهی حاکم شده است که هیچ فردی در آن حق اظهار نظر و مشارکت نداشته و باید به خواسته ها و دستورات حکومت تعظیم نماید. با این وجود، آینده کشور بسیار پیچیده و مخاطره آمیز خواهد بود که روز به روز به از داخل و خارج مورد تهدید قرار می‌گیرد.