تا چند روز دیگر مهلتی که پاکستان به مهاجران غیرقانونی افغان ساکن این کشور داده است تمام میشود. پیشتر سرفراز بوگتی، وزیر داخله موقت پاکستان تاکید کرده بود که مهاجران غیرقانونی افغان باید این کشور را تا اول ماه نوامبر میلادی ترک کنند. اکنون فقط ۵ روز به پایان این مهلت مانده و طبق هشدارهای مقامات پاکستانی در صورتی که مهاجران غیرقانونی افغان در تاریخ معیّنه به افغانستان برگردند از سوی نیروهای امنیتی بازداشت، اموالشان ضبط و خودشان جریمه و سپس اخراج خواهند شد.
براساس گزارشها، اکنون در پاکستان حدود ۱ میلیون و ۷۳ هزار مهاجر غیرقانونی وجود دارد که اسلام آباد تصمیم بر اخراج اجباری آنها گرفته است؛ تصمیمی که البته واکنشهای کابل را هم در پی داشته و مقامات حکومت سرپرست طالبان هفته پیش آن را «غیرقابل قبول» و «غیر انسانی» خوانده است.
سایه سنگین سیاست بر سرنوشت مهاجران افغان
وضعیت مهاجران افغانستانی در پاکستان در شرایطی بدتر میشود که از چندی بدینسو تنشهایی در روابط دیپلماتیک میان کابل-اسلامآباد نیز ایجاد شده است. ریشهی این تنشها به نظر میرسد گسترش دامنه ناامنی و افزایش حملات انتحاری و انفجارها در این کشور است. مقامات امنیتی پاکستان اما در پی حملات مرگبار ماههای اخیر این کشور، شهروندان افغانستان را متهم به دستداشتن در این حملات کرده و مدعی شدند که «از ۲۴ بمبگذاری انتحاری که در سال روان میلادی در این کشور صورت گرفته است، شهروندان افغانستان مسئول ۱۴ بمبگذاری بودهاند.» آنها همچنان میافزایند که گروههای مسلح ضد پاکستان در خاک افغانستان پناهگاههای امن و کمپهای آموزشی دارند و از آن طریق برضد این کشور فعالیت میکنند؛ ادعایی که کابل همواره آن را بیاساس خوانده و گفته هیچ گروهی از خاک افغانستان علیه دیگر کشورها استفاده نمیکند.
همزمان با بگومگوها و تنشهای دیپلماتیک در این خصوص، سختگیری حکومت پاکستان بر مهاجران افغان نیز شدت یافته و روند بازداشتها، اخاذی و اخراج مهاجران افغان در چندین شهر این کشور آغاز شده است؛ اقدامی که انتقادات و واکنشهای بسیاری از سازمانهای بینالمللی و نهادهای مدنی پاکستان را نیز در پی داشت.
از سوی هم، با تشدید تنش در روابط کابل-اسلامآباد اکنون بسیاریها بر این باور اند که پاکستان از بحث مهاجرین غیرقانونی افغان بهعنوان یکی از «اهرمهای فشار» استفاده میکند تا حکومت طالبان وادار به تمکین در برابر خواستهای اسلام آباد شود، حمایتهای احتمالی خود را از تحریک طالبان پاکستانی یا (TTP) کنار گذاشته و همچنان منافع پاکستان را در میدانهای سیاسی و نظامی بیشتر لحاظ کند.
با این حال، آنچه اما مایهی نگرانی است سرنوشت هزاران مهاجر و آواره بوده که از یکسو در گرداب فقر و نداری دستوپا میزنند و از سوی دیگر، سایهی سنگین سیاست از کابل گرفته تا اسلامآباد زندگی آنها را دستخوش رنج و مشکلات مضاعف ساخته است.