هم‌زمان با فراسیدن روز جهانی دسترسی به اطلاعات شماری از خبرنگاران و نهادهای حامی خبرنگاران روایت‌های گوناگونی در زمینه دسترسی به اطلاعات در افغانستان دارند.
به گزارش خبرگزاری معمار، شماری از خبرنگاران در افغانستان می‌گویند که دسترسی به اطلاعات در دو سال گذشته نسبت به سال‌های گذشته کاهش یافته است و مسئولان حکومتی اطلاعات لازم را با خبرنگاران شریک نمی‌کنند.
سید شبیر محمودی، خبرنگار در کابل به خبرگزاری معمار می‌گوید که دسترسی به اطلاعات ستون اصلی فعالیت یک رسانه است و ارتباط مستقیم با نهادهای دولتی دارد. به گفته وی، هرگاه این اطلاعات به دلایلی از سوی حکومت با رسانه‌ها شریک نشود خلای کاری برای رسانه‌ها خلق می‌شود.
آقای محمودی می‌افزاید که در دو سال اخیر دسترسی به اطلاعات فراز و نشیب‌های زیادی را پیموده و برخی از مسئولان حکومت سرپرست تجربه کافی را در این زمینه ندارد.
از سوی هم ضیا جویا، خبرنگار در کابل می‌گوید: امروز ما در حالی در مورد زور جهانی دسترسی به اطلاعات صحبت می‌کنیم که افغانستان یکی از راکدترین کشورها در زمینه اطلاع رسانی است.
جویا افزود، متاسفانه نظام حاکم در افغانستان با خبرنگاران در زمینه شریک ساختن اطلاعات همکاری لازم را نمی‌کند و این امر مشکلات جدی را برای کار خبرنگاری ایجاد کرده است.
وی همچنان گفت که طالبان با بستن رسانه‌های آزاد و بازداشت خبرنگاران و فعالان رسانه‌ای نشان می‌دهند که مخالف آزادی بیان و دسترسی به اطلاعات هستند.
از سوی هم محمد جمعه سالک، خبرنگار به خبرگزاری معمار می‌گوید که پس از تسلط طالبان بر کشور، رسانه‌ها محدود شده و دسترسی خبرنگاران به اطلاعات هم به شدت سخت شده است.
وی افزود: از طرفی، مسئولان و سخنگویان طالبان با خبرنگاران در قسمت دسترسی آن‌ها به اطلاعات مورد نیاز اخبار و گزارش‌ها هیچ‌گونه همکاری نمی‌کنند.
آقای سالک همچنان گفت که محدود شدن دسترسی به اطلاعات، کار خبرنگاران را بسیار دشوار کرده و در اکثر موارد، به دلیل عدم اطلاعات مورد نیاز از گزارش‌های خود صرف نظر می‌کنند.
وی می‌گوید که با این حال، محدودیت در دسترسی به اطلاعات باعث می‌شود که شایعات به سرعت پخش شود و در بسیاری از موارد باعث وارد آمدن صدمات در اعتبار رسانه‌ها و کار رسانه‌ای می‌شود.
از سوی هم ظریف کریمی، رییس نی (حمایت‌کننده رسانه‌های آزاد در افغانستان) به خبرگزاری معمار گفت: در ۲۰ سال گذشته دسترسی به اطلاعات به صورت نیم‌بند وجود داشت ولی در دو سال اخیر محدودیت‌هایی در مورد دسترسی به اطلاعات وضع شده است. محدودیت از زمانی آغاز شد که مسئولان قانون حق دسترسی به اطلاعات را ملغا کردند.
آقای کریمی افزود که نسبت به دو سال گذشته عدم دسترسی به اطلاعات ۳۲ درصد افزایش یافته است. همچنان ۸۹ درصد از خبرنگاران می‌گویند که محدودیت‌ها در زمینه دسترسی به اطلاعات به صورت سيستماتيک اعمال می‌شود.
در همین حال اتحادیه ژورنالیستان آزاد افغانستان نتایج یک تحقیق (سروی) را در مورد دسترسی به اطلاعات منتشر کرده است. در این تحقیق با خبرنگاران در ولایات محتلف کشور صحبت شده است.
این تحقیق نشان می‌دهد 73.9 درصد خبرنگاران به این باور اند که دسترسی به اطلاعات از مهمترین عناصر و اساسی‌ترین حقوق شهروندان است.
این سروی که به مناسبت 28 سپتامبر روز جهانی دسترسی به اطلاعات راه اندازی شده است نزدیک به 400 خبرنگار از 33 ولایت کشور به استثنای کابل
شرکت و 73.9 در صد شرکت کنندگان به این باوراند که دسترسی به اطلاعات در فعالیت‌های رسانه‌یی از مهمترین و اساسی ترین عناصر بوده و 44.6 درصد شرکت کنندگان سروی گفته‌اند که عدم دسترسی به اطلاعات باعث ایجاد فاصله بین مردم و نظام شده و زمینه شایعه پراکنی را مساعد می‌سازد
در این سروی 28.4 درصد شرکت کنندگان از دسترسی به اطلاعات راضی بوده و 19 درصد شان دسترسی شان به اطلاعات را خوب توصیف کرده‌اند.
شرکت کنندگان سروی در بخش‌های انکشافی، اجتماعی، اقتصادی، تعلیمی و تربیتی، صحی، ورزشی، حقوقی و جنایی میران دسترسی شان به اطلاعات را بیان کرده اند.
یافته‌های اتحادیه ژورنالیستان آزاد افغانستان نشان می‌دهد که میزان دسترسی خبرنگاران و مردم نسبت به سال گذشته افزایش یافته است. منبع افزوده است که دسترسی مردم به اطلاعات زمینه حکومتداری خوب را مساعد خواهد ساخت.
در همین حال فدراسیون بین‌المللی خبرنگاران می‌گوید که بر اساس یک نظرسنجی، دسترسی به اطلاعات در افغانستان به پایین‌ترین حد رسیده است.
این نظرسنجی توسط اتحادیه ملی روزنامه‌نگاران افغانستان (ای‌ان‌جی‌یو) انجام شده و ۴۳۳ خبرنگار درباره دسترسی به اطلاعات نظر دادند.
