«مسجد» و کارکردهای ارزشمند آن در جامعه
مسجد از همان ابتدای تاسیس از اهمیت ویژه ای در هدایت، جذب و تربیت مسلمانان برخوردار بوده است. این نهاد دینی و فرهنگی محلی برای تهذیب و پرورش روحی بوده و شخصیت‌های بزرگی را در جهان اسلام، در جهت ترویج فرهنگ ناب اسلامی تربیت نموده است.
سازمان کنفرانس اسلامی سی ام اسدکه روز به آتش کشیدن مسجدالاقصی توسط صهیونیست ها بوده را به عنوان “روز جهانی مسجد” اعلام کرد. این موضوع در جریان سی‌امین اجلاس وزرای خارجه کشورهای عضو سازمان کنفرانس اسلامی که در سال ۱۳۸۲ در تهران برگزار شد به تصویب رسید. در این اجلاس شرکت کنندگان بر جایگاه رفیع مسجد به عنوان رمز وحدت و برادری در جهان اسلام تاکید کردند. همچنین تصویب شد که ۲۱ آگوست هر سال، مطابق با ۳۰ اسد به عنوان روز جهانی مساجد اعلام شود.
پیامبر گرامی اسلام (ص) پایه گذار اولین مسجد است. ایشان مکانی را پایه گذاری کردند که علاوه بر عهده دار بودن نقش روحانی و معنوی، کانون فعالیت های اجتماعی مسلمانان نیز به شمار می رفت به همین دلیل مسجد در طول تاریخ اسلام از ویژگی برجسته برخوردار بوده است.
بنابر جایگاه و اهمیت مسجد، کارکردهای آن نیز ارزشمند و تعیین کننده است که به برخی از آنها اشاره می‌کنیم.
اعتلابخشی اخلاق و رشد فضیلت ها و زدودن رذائل در انسان از عام‌ترین و گسترده ترین کارکرد مساجد بوده است. هدف خداوند از آفرینش انسان، بندگی کردن است که در تعالی فرد و جامعه تأثیراتی مثبت دارد.گسترش اخلاق و ساختن مدینه فاضله بر اساس تقوای الهی در طول تاریخ موردتوجه عارفان و مؤمنان بوده تا به کمک نورانیت و قداست معنوی مساجد آن را جامه عمل بپوشانند.
اهتمام به امور مسلمین نیز از دیگر ویژگی های مسجد می‌باشد که مومنین با تعاون و همیاری، به دنبال رفع نیازهای براداران دینی خویش هستند و تلاش می‌کنند تا در جامعه اسلامی کسی نیازمند و گرفتار نباشد. دین مقدس اسلام همواره تاکید بر دستگیری و باخبری از احوال هم‌کیشان دارد که این مهم از مجرای مسجد پیگیری و اجرایی می‌شود.
یکی از فعالیت‌های مهم مسجد، کارکرد سیاسی آن است که از زمان رسول خدا(ص) بر آن تأکید شده و هم اکنون نیز اهمیت آن به خوبی مشاهد می‌شود. بر همین اساس، آن حضرت پس از بنیان‌گذاری نظام اسلامی، به منظور دخالت مسلمانان در شیوه حکومت و آگاه ساختن آنان با اهداف سیاسی اسلام، مسجد را که مرکزی عمومی و محل تجمع مسلمانان برای ادای فرایض دینی بود، به عنوان پایگاه حکومت و نهاد سیاسی اسلام برگزید. لذا از مسجد می‌توان فعالیت‌های مهم سیاسی را برنامه‌ریزی و پیاده نمود.
مسجد به عنوان یک مرکز و دانشگاهی علمی به ویژه در آموزش دین و معارف اسلامی نقشی پررنگ دارد. آموزش در مساجد، با توجه به قداست و فضای معنوی و آرامش بخش آن که روح تعهد را در افراد رشد و توسعه می دهد، بسیار اثربخش است.
با توجه به نقش مساجد در ترویج معارف دینی و تربیت نوجوانان و جوانان، ضرورت دارد تا به این مهم بیشتر توجه شود که هم بتوان جوانان را از آسیب های اجتماعی و فکری در امان نگهداشت و هم در جهت اعتلای فکری و معرفتی آنان گام‌های مفید برداشت. زیرا از مجرای مسجد می‌شود ارزشها را در جامعه نهادینه ساخت و زمینه‌های انحراف را از جامعه دور ساخت.
