روز حقوق بشر اسلامی و کرامت انسانی، به عنوان یک پدیده مهم در تقویت ارزش‌های انسانی و حقوق بشر در جوامع اسلامی است که هر ساله در تاریخ ۱۴ اسد گرامی داشته می‌شود. دین اسلام در قرآن و روایات به انسان و جایگاه او در جامعه و دنیا توجه ویژه‌ای دارد.
از دیدگاه اسلام، انسان به عنوان خلیفه‌ی خداوند بر روی زمین، از ارزش ویژه‌ای برخوردار است. در قرآن کریم آمده است: “وَلَقَدْ كَرَّمْنَا بَنِي آدَمَ وَحَمَلْنَاهُمْ فِي الْبَرِّ وَالْبَحْرِ وَرَزَقْنَاهُم مِّنَ الطَّيِّبَاتِ وَفَضَّلْنَاهُمْ عَلَىٰ كَثِيرٍ مِّمَّنْ خَلَقْنَا تَفْضِيلًا”، “و ما بنی‌آدم را قطعاً برتری دادیم و آن‌ها را بر زمین و دریا حمل کردیم و از طعام‌های پاکیزه به آن‌ها روزی دادیم و بر بسیاری از کسانی که آفریده‌ایم تفضیل دادیم” (سوره الإسراء، آیه ۷۰)
در آموزه‌های دینی، انسان به عنوان اشرف مخلوقات معرفی شده و هدف از آفرینش وی کمال و تعالی است.
انسانی که در مسیر فطرت و معنویت حرکت می‌کند، می تواند مراتب بالایی از معرفت و قرب پروردگار را به دست آورد، اما عکس آن نیز ممکن است، یعنی اگر انسان به بعد کمال و معنوی نیاندیشد، شیاطین انس و جن او را منحرف ساخته و به سوی تباهی می‌کشاند.
غرب همواره کوشیده است تا با نادیده گرفتن فرهنگ دیگر ملل از جمله کشورهای مسلمان، ارزش‌های لیبرال سکولار حاکم بر جامعه خود را در پوشش حقوق بشر بر جهان تحمیل کند و از این منظر، روز حقوق بشر اسلامی و کرامت انسانی، نماد کرامت انسانی در گفتمان کشورهای اسلامی در برابر این زیاده خواهی و تهاجم فرهنگی و سیاسی غرب محسوب می‌شود.
حفظ، اجرا و ارتقاء موازین حقوق بشر، یکی از اصلی‌ترین چالش‌های بشر به ویژه در جهان معاصر به شمار می‌رود، چرا که تحولات و وقایع اخیر در عرصه جهانی حاکی از آن است که کرامت انسانی، امروزه بیشتر از هر زمان دیگری در معرض تهدید و نقض قرار گرفته است.
فقر، مخاطرات اقلیمی و زیست محیطی، سلطه‌جویی‌های سیاسی، فرهنگی و اقتصادی، جنگ و کشتار افراد بی‌گناه به ویژه غیرنظامیان، تحمیل تحریم‌های ظالمانه توسط نظام سلطه، حمایت از گروه‌های تروریستی و تضییع حق، از مهمترین تهدیدهایی هستند که صلح جهانی را نشانه رفته و روز به روز بر ابعاد این تهدیدها به زیان بشریت افزوده می‌شود.
جامعه جهانی شرایطی را پشت سر می‌گذارد که با چالش‌های جدی در زمینه دستیابی به صلح، عدالت و امنیت انسانی رو به روست. بی‌تردید اکنون، نوسازی جهان به الگوهای جدیدی نیاز دارد که در آن عقلانیت، عدالت و معنویت مهمترین ارکان زیست مشترک بشر و تامین عدالت پایدار است.
غربی‌ها حقوق بشر را ابزاری برای تحقق اهداف خویش قرار داده و این معنا را به نفع خود مصادره کرده اند؛ در حالیکه دین اسلام تعریف دقیقی از جایگاه انسان و کرامت او داشته و همواره برای احترام و ترقی معنوی و روحی او برنامه داشته است.
در نتیجه، از نظر اسلام، انسان به عنوان خلیفه‌ی خداوند بر روی زمین، از ارزش ویژه‌ای برخوردار است و باید حقوق و کرامت او حفظ شود. اسلام به اهمیت حفظ حریم شخصیت انسان، حفظ جان انسان، برابری و عدالت بین آنان و توجه به حقوق اجتماعی و اقتصادی افراد در جامعه نیز تأکید می‌کند. این ارزش‌ها و اصول، به عنوان بخشی از تعالیم اسلام، برای تقویت ارزش‌های انسانی و حقوق بشر در جوامع اسلامی و در سراسر جهان، بسیار مهم و قابل احترام هستند. ما وظیفه داریم در جهت معرفی و تحقق آن در جهان تلاش گسترده نماییم و این مفاهیم بلند و ارزشمند را عملیاتی سازیم.
