ذبیح الله مجاهد، در نشستی با شماری از خبرنگاران، استادان دانشگاه و فرهنگیان ولایت هرات گفته است: «ما از مقامات حکومت گذشته و شخصیت های تاثیر گذار از جمله اسماعیل خان که در بیرون از کشور هستند می‌خواهیم که به کشور برگردند و در کنار مردم خود باشند.» وی همچنین افزوده: اگر ما باهم یکجا باشیم، هیچ کشور مارا شکست داده نمی تواند و نخواهد توانست بین ما دسیسه سازی کند.
این اظهارات در حالی صورت گرفته است که سران حکومت قبل و همچنین کارمندان دوره جمهوریت، هیچگاه به گفته‌های سران طالبان، مبنی بر بازگشت به افغانستان و زندگی آزاد و در امنیت، خوش‌بین نبوده اند.
با تسلط طالبان بر افغانستان، بسیاری از کارمندانی که در حکومت قبل، فعالیت داشته اند، افغانستان را ترک و به سایر کشورها پناهنده شده اند. گرچه ممکن است آنان در مهاجرت، مشکلات متعددی داشته باشند اما همین‌که امنیت جانی دارند، راضی هستند و رنج مهاجرت را متقبل می‌شوند.
بنابرتجربه و خاطره ای که از دوره اول طالبان در افغانستان به جا مانده و نیز سرکوب، شکنجه و قتل عوامل حکومت گذشته در دوره دوم طالبان، جرات بازگشت در سایه حکومت طالبان را از عوامل حکومت گذشته و حتی بسیاری از مردم گرفته است.
در حوزه سران حکومت گذشته، می‌توان به حامد کرزی و داکتر عبدالله عبدالله اشاره نمود. این دو، از ابتدای حضور طالبان، در کشور ماندند اما حاکمیت افغانستان آنان را محدود و محصور نموده که هیچگونه آزادی حتی در امور شخصی نیز ندارند.
در تازه ترین محدودیت، برخی منابع نزدیک به حامدکرزی، می‌گویند که طالبان مانع سفر او به ایران شده‌اند.
آنان گفته‌اند که طالبان برای اجازه سفر کرزی به خارج از کشور شرط گذاشته تا با انتشار یک ویدیو از تأمین امنیت کامل در افغانستان و رعایت حقوق بشر توسط طالبان، توصیف کند اما وی نپذیرفته است.
همچنین در این روزها خبرهای زیادی مبنی بر ترور و قتل کسانی که در حکومت قبل کار می‌کردند، دیده و شنیده می‌شود.
در تازه ترین مورد، دو نفر از نظامیان حکومت قبل در پکتیا و کاپیسا توسط افراد ناشناس کشته شده اند.
به گفته منابع‌محلی، یکی از آنها “فضل” نام داشت و دوشنبه 19 سرطان، در شهر شرن مرکز ولایت پکتیکا توسط افراد مسلح موترسایکل سوار هدف تیر اندازی قرار گرفت. او پس از تسلط دوباره طالبان بر افغانستان، به ایران مهاجرت کرده بود، اما چند روز پیش دوباره به کشور بازگشته بود.
همچنین مقتول دیگر “علیم‌جان” نام داشت که عصر دوشنبه 19 سرطان، در قریه “کالوته” ولسوالی حصه دوم کوهستان کشته شده‌است. وی نیز توسط افراد مسلح به قتل رسید.
این نظامی پیشین در دوران جهاد فرمانده بود و اخیراً به شغل خیاطی مصروف بود.
هر چند طالبان مسئولیت قتل آنان را به عهده نگرفته اند اما باید پذیرفت که آنان طبق وعده‌های سران طالبان مبنی بر مصئونیت جانی در افغانستان یا مانده اند و یا بازگشته اند.
با این حال، دعوتی که سران طالبان برای بازگشت به افغانستان می‌کنند، جای تامل دارند. زیرا نه بزرگان دولت قبل در افغانستان آزادی و اختیار عمل دارند و نه کارمندان و کارکنان گذشته از امنیت جانی برخودارند. به نظر می‌رسد که میان دعوت طالبان برای حضور در افغانستان و قید و بند ها برای عودت‌کنندگان، حرف و حدیث بسیار است و با این رویه نمی توان امیدی برای بازگشت به افغانستان داشت.
