د طالبانو د سفر د بندیز د لغوه کولو غوښتنه د څه لپاره؟

ذبیح الله مجاهد ویلي چې د دغې ډلې د چارواکو د سفر نه تمدید له نړیوالې ټولنې سره د کابل اړیکې له خنډ سره مخ کړې دي. د طالبانو ویاند زیاتوي، چې د افغان حکومت د چارواکو د سفر نه تمدید به د طالبانو او نړیوالې ټولنې تر منځ د بې باورۍ لامل شي. مجاهد ویلي: “موږ غواړو چې د اسلامي امارت د چارواکو مجازات ژر تر ژره لرې شي. د دوی سفرونه ښه او آزاد وي. دا هېوادونو او سازمانونو او همدارنګه افغانستان ته ګټه رسوي. ما مخکې وویل چې مجازات هیڅ نتیجه نه لري. له همدې امله دوی باید ناکامې او بې ګټې لارې تعقیب نه کړي.” دا په داسې حال کې ده چې د ۱۳ طالب چارواکو د سفري معافیت له پای ته رسیدو څه باندې ۹ میاشتې تیریږي، خو د ملګرو ملتونو امنیت شورا لا هم دغه معافیت نه دی تمدید کړی. خو په وروستي قضیه کې کله چې امیرخان متقي پاکستان ته سفر وکړ، د ملګرو ملتونو د امنیت شورا د بندیزونو د کمېټې په اجازې یې دغه سفر منلی و. له طالبانو څخه د ملګرو ملتونو د غوښتنو او برعکس بحث له څه مودې راهیسې جنجالي موضوع ګرځېدلې ده. طالبانو په افغانستان کې له واک ته د رسېدو راهیسې په وار وار له نړیوالې ټولنې غوښتي چې له دوی سره دیپلوماتیکې اړیکې ولري، خو د ملګرو ملتونو او نړیوالې ټولنې غوښتنو ته یې هېڅ پام نه دی کړی. له بلې خوا ملګرو ملتونو او نورو نړیوالو بنسټونو طالبان له بشري حقونو څخه په سرغړونې او د افغان ښځو او نجونو پر وړاندې د محدودیتونو په رامنځته کولو تورن کړي دي. له بلې خوا طالبانو هم د جامع حکومت په جوړولو کې انعطاف نه دی ښودلی او خپلو یو اړخیزو او ډله ییزو سیاستونو ته دوام ورکوي. د دې وضاحت سره، د ملګرو ملتونو لخوا د طالب مشرانو لپاره د لږ تر لږه محدودیتونو څخه سترګې پټول څه جواز لري؟ د بشري حقونو د فعالانو په وینا، له افغانستانه بهر د طالبانو د سفر محدودول هغه څه دي چې ملګرو ملتونو د بشري حقونو د سرغړونو په خاطر طالبانو ته د سزا ورکولو لپاره کړي دي. اوس طالبانو له ملګرو ملتونو غوښتي چې دغه بندیزونه لرې کړي. داسې ښکاري چې د طالبانو د مشرانو پر تګ راتګ محدودیتونو د دوی لپاره ډېرې ستونزې جوړې کړې چې دوی یې د حل هڅه کوي. خو طالبان په دې ښه پوهېږي چې د دې محدودیتونو د لیرې کولو اړتیا د نړیوالې ټولنې د بشري حقونو د درناوي او د زده کړو او کار په برخه کې د ښځو او نجونو د حقونو د منلو لپاره د نړیوالې ټولنې د غوښتنې سره سم ده. په بل عبارت، که طالبان له ملګرو ملتونو څخه د څه کولو تمه لري، نو دوی باید هغه هیلې هم پوره کړي، چې ملګري ملتونه یې له دوی څخه لري، نو د داسې ادعا لپاره بهانه پاتې شي. ښايي هغه وخت رارسېدلی وي چې ملګري ملتونه او طالبان د يو بل په ژبه ښه پوه شي او د يو بل د غوښتنو په اړه يوې معقولې پايلې ته ورسېږي.