شهرداری کابل در یک سال اخیر به منظور فراهم‌سازی سهولت به شهروندان به تمام دست‌فروشان در این شهر، مکان مشخص تعیین کرده و آنها را از روی جاده‌ها جمع‌آوری کرده است؛ این اقدام شهرداری مشکل ترافیک را در کابل تا حدی کاهش داده است.
پروژه پل سوخته که فعلاً به نام «پل خوشبختی» یاد می‌شود یکی از کارکردهای مثبت شهرداری کابل در سال جاری بوده است که طی هزاران معتاد از این ساحه جمع‌آوری و صدها موتر زباله نیز از این منطقه منتقل شد.
کنترول نرخ بازار به منظور جلوگیری از احتکار، اصلاحات شهری، سرسبزی شهر و بازسازی دوباره برخی از ساحات از فعالیت‌های دیگر این اداره محسوب می‌شود.
با این همه اما، چالش عمده که سد راه شهرداری وجود دارد «ساختوسازهای بی‌رویه» دو دهه‌ی اخیر است که مشکلات زیادی در سطح شهر ایجاد کرده است.
خبرگزاری معمار در مورد دستاوردها و چالش‌های شهرداری کابل مصاحبه اختصاصی را با نعمت‌الله بارکزی، سخنگوی این اداره انجام داده است.
خبرگزاری معمار: وضعیت شهرداری کابل در شرایط کنونی چگونه است؟
بارکزی: شهرداری کابل یک نهاد بزرگ خدماتی است و بعد از تحول سیاسی که به وجود آمد در سال ۱۴۰۱ این اداره در حدود ۱۸۱ پروژه را اجرا کرد و امسال که سال مالی جدید است ما ۱۵۰ پروژه را به ارزش ۵ میلیارد و ۲۴۰ میلیون افغانی پلان کردیم که از این میان ۸۵ پروژه پروژه سرک‌سازی خواهد بود؛ جاده‌های بسیار بزرگ که در واقعا شاه‌رگ‌های اقتصادی کابل است. جاده سر کوتل خیرخانه، جاده شمال غرب کابل، توسعه جاده دهمزنگ تا کوته سنگی و همچنان توسعه سرک مکروریان سوم تا پلچرخی، تمام این‌ها در پلان است و کوشش نهایی شهرداری این است که در شهر کابل شاه‌رگ‌های اقتصادی که همانا جاده‌ها است به شکل دقیق و شبکه‌ای تطبیق کند.
خبرگزاری معمار: پس از انجام پروژه پاک‌کاری ساحه پل‌سوخته و جمع‌آوری معتادین، هزاران معتاد به کجا منتقل شدند؟
بارکزی: پروژه پل سوخته یک پروژه سه جانبه بود که شهرداری کابل با وزارت صحت عامه و قوماندانی امنیه کابل دست به کار شدند. قوماندانی امنیه و وزارت صحت عامه معتادین را منتقل کردند. پاک‌کاری ساحه مربوط شهرداری کابل بود که نیروهای شهرداری بیش از ۲۰ روز در آن ساحه مشغول کار بودند و هر روز ده‌ها موتر زباله از این ساحه منتقل شده و چندین جسد نیز از زیر پل سوخته پیدا شده بود که همه‌شان را طب عدلی برای شناسایی بردند. بعد از پاکسازی شهرداری کابل مرحله تزئین و زیبایی پل سوخته را اغاز کرد که شامل کتاره‌ها، گلدان‌ها، راه‌روها و چراغ‌های رنگی می‌باشد.
خبرگزاری معمار: شهرداری کابل در این اواخر پروسه کنترول و جلوگیری از احکتار را روی دست گرفت، در این زمینه چه دستاورد داشته است؟
بارکزی: نرخ‌نامه بازار در حدود ۲۱ تا ۲۲ ماه می‌شود که در شهر کابل تطبیق می‌شود و در این نرخ‌نامه مواد اولیه شامل است که از سوء استفاده افراد جلوگیری می‌کند. جلوگیری از احتکار، کنترول قیمت‌ها، کنترول کمیت و کیفیت از وظایف مشخص شهرداری کابل است که در تمام نواحی مربوط آمریت تنظیم مارکیت‌ها می‌شود و در مرکز نیز ریاست تنظیم مارکیت‌ها است که آن را کنترول می‌کند. بدون شک در ماه‌های اول مشکلات وجود داشت چون سیستم سابق نظام بازار آزاد بود که با وجود اتحادیه‌ها یک سیستم مافیایی به وجود آمده بود. در شرایط کنونی همه چیز مطابق نرخ‌نامه تطبیق می‌شود و اگر تخلف در شهر وجود داشته باشد به تخلفات رسیدگی می‌شود. این یک چالش جدی برای شهرداری نیست که ما نتوانیم آن را تطبیق کنیم. در شهرهای مثل کابل وقتی اصول شرعی تطبیق می‌شود قطعاً تخلفات وجود دارد البته به پیمانه کمتر از گذشته است.
خبرگزاری معمار: آیا موانع و چالش سد راه شهرداری کابل وجود دارد، اگر چالش‌ها و موانع است این موانع کدام‌اند؟
بارکزی: شهرداری کابل چالش‌های خیلی کلان دارد و این چالش‌ها با کار رفع می‌شود. در ۲۰ گذشته این شهر ۷۵ درصد به صورت غیر قانونی رشد کرده، بدون درنظرداشت پلان، بدون در نظرداشت جاده و بدون در نظرداشت تمام موارد که خدمات شهری را می‌رساند رشده کرده است و این یک مشکل و چالش کلان برای شهرداری کابل است. شهرداری کابل تعهد دارد که این شهر غیرمعیاری در کنار پلان‌های انکشافی، ساحات غیر پلانی هم از خدمات شهری محروم نباشد.
خبرگزاری معمار: شهروندان از نرخ‌نامه شکایت دارند و می‌گویند نرخ‌نامه مطابق قیمت‌های بازار نیست، گفتنی شما در این مورد چیست؟
بارکزی: وقتی نرخ‌نامه نهایی می‌شود و از سوی کمیسیون منع احتکار و کنترول روی آن کار می‌کند. وظیفه این کمیسیون این است که نرخ تمام مواد اولیه به ما اطلاع می‌دهد. ما از تمام کشورهای که مواد از آن کشور وارد می‌شود، از بندر که مواد وارد می‌شود، گمرگ و تمام موارد آن سنجیده می‌شود و وقتی به دست پرچون‌فروش می‌رسد، تمام قیمت‌ها سنجیده می‌شود. بعد از اینکه سنجیده شد با توجه به یک محاسبه دقیق نرخ‌نامه تعیین می‌شود. امکان دارد در برخی موارد نرخ‌نامه متفاوت باشد چون وقتی به کسی می‌رسد ممکن مواد از قبل در دکان موجود بوده باشد. به صورت کلی تلاش ما این است که نرخ‌نامه مطابق نرخ بازار باشد.
خبرگزاری معمار: جمع‌آوری دست فروشان از جاده‌ها و تعیین مکان مشخص برای شان، برخی از آنها از قیمت کراچی شکایت دارند؟
بارکزی: تمام کراچی‌ها بر اساس متر مربع است. کسی که به عنوان کراچی‌وان فعالیت می‌کند باید یک موضوع به صورت دقیق بدانند که کراچی‌وانی شغل دایمی نیست، کراچی‌وانی دکانداری نیست و هیچ‌وقت یک کراچی‌وان نمی‌تواند دقیقاً مثل دکاندار فعالیت کند. اول مسئله فی متر مربع است، کسانی که چندین کراچی را می‌گیرد مثل یک دکاندار کار می‌کند. در کنار این مورد شهرداری کابل پول خدمات شهری را از دست‌فروشان می‌گیرد، این از سوی کابینه امارت اسلامی تعیین شده است. متوجه باشیم که یک صنف کلان دیگر که در کشور شناخته شده است دکانداران است و کراچی وان‌ها دقیقا مواد را می‌فروشند که در دکان موجود است. یک دکان چندین قسم پول پرداخت می‌کند، پول مالیات می‌پردازد، پول صفایی می‌دهد، مالیه بر عایدات، تکس لوحه، پول برق و کرایه دکان را پرداخت می‌کند و در کنارش یک کراچی وان تنها فیس خدمات شهری بر اساس متر مربع پرداخت می‌کند که در پایین‌ترین نقطه ۳۲۰ افغانی است و در بالاترین نقطه ۱۷۰۰ افغانی است. اگر کراچی‌وان‌ها می‌گویند که این پول نباید گرفته شود، آنها با این کار دکانداران را نیز تشویق می‌کنند که مالیات ندهند. کراچی‌وان‌ها در پیش دکان‌ها عین اجناس را به فروش می‌رساند، از طرف دیگر، آنها نمای دکان‌ها را هم خراب کرده است. هر زمان که شهرداری کابل نیاز بیبند که کراچی‌ها از سطح شهر برداشته شود آنها را جمع‌آوری خواهد کرد.
خبرگزاری معمار: شما اشاره کردید که یکی از چالش‌های شهرداری ساختوسازهای بی‌رویه است، در حال حاضر که شما تصمیم دارید شهر کابل بر اساس پلان شهری و معیاری بسازید، مردم با شما همکاری دارند؟
بارکزی: هرکسی بخواهد ساخت‌وساز کند و یک ساختمان را بسازد، بعد از پروسه تثبیت ملکیت‌اش که مربوط اداره اراضی می‌شود می‌تواند مجوز اعمار ساختمان خود را بگیرد. حالا افرادی وجود دارد که به شکل خودسرانه غیرمعیاری ساخت‌وساز کرده است، مثلاً در یک ۲۰۰ متر مربع زمین یک ساختمان ۱۰ طبقه ساخته شده، یقیناً در این ده طبقه ۲۰ فامیل زندگی می‌کند، تراکم نفوس در یک جغرافیای کوچک باعث مشکلات زیادی در شهر کابل شده است. گنجایش شهر کابل بسیار کمتر از نفوس فعلی‌اش است. ساختمان‌های غیر معیاری باعث چالش‌های زیادی شده است. چالش ترافیک، چالش استفاده از آب و چالش‌های مدیریت خدمات شهری شده است.
کسانی که پیش از این ساخته‌اند شهرداری کابل برای آنها قوانین جدید در نظر گرفته است که آنها مکلف هستند. مثلاً این ساختمان‌ها تصفیه‌خانه ندارد، سیستم اطفایه ندارد و پنجره و تمام موارد که برای مردم مزاحمت ایجاد می‌کند باید معیاری شود کسانی که تا حالا ساختمان اعمار کرده است تحت دو شرایط خاص می‌تواند از آن استفاده کند. اول اینکه ساختمان از استحکامیت لازم برخوردار باشد و دوم اینکه در زمین غصب ساخته نشده باشد.
خبرگزاری معمار: آیا مردم با فرهنگ شهرنشینی آشنا هستند، آداب شهرنشینی را رعایت می‌کنند؟
بارکزی: ما کوشش زیاد داریم تا مردم را با فرهنگ شهرنشینی آشنا سازیم و نکاتی است که مردم باید آن را رعایت کنند. افغانستان در ۴۰ سال گذشته همواره دستخوش تحولات بوده، مخصوصاً شهر کابل که یک شهر سیاسی است همیشه دستخوش تغییرات شده است. در همچون شهری حداقل دو دهه زمان نیاز است تا فرهنگ شکل بگیرد، ولی در حال حاضر متاسفانه این مشکل وجود دارد و تلاش ما این است که فرهنگ شهرنشینی را نهادینه سازیم.
خبرگزاری معمار: تشکر از شما
بارکزی: سپاس از تشریف‌آوری تان، خوش آمدید.
