حقابه هیرمند و ضرورت پرهیز از تشدید تنش میان ایران و طالبان

طی روزهای اخیر موضوع حقابه ایران از افغانستان باعث رد و بدل شدن اظهارات تند میان مقامات جمهوری اسلامی و اداره طالبان شده است. مقامات ایران خواستار تامین حقابه کشورشان از سوی اداره طالبان شد و در مقابل، طالبان اعلام کرد که به دلیل خشکسالی در افغانستان در شرایط فعلی قادر به تامین حقابه ایران نیستند.
جدا از این که دو طرف درباره حقابه هیرمند تا چه وقت و به چه نتایجی دست خواهند یافت، ذکر چند نکته مرتبط به تنش‌های اخیر و همچنین واقعیت‌هایی فراتر از بحث آب که در سوی مرز جریان دارد، مهم به نظر می‌رسد:
-افغانستان و ایران دو کشوری همسایه و دارای روابط عمیق و دیرینه فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی است. با این وصف، تنش آبی فعلی درحدی نخواهد بود که روابط کلان دو کشور را آسیب‌پذیر سازد. کافیست در چین شرایطی مسئولان و نخبگان دو کشور با توجه به حساسیت‌های منطقه‌ای از خود خویشتنداری نشان داده و دو طرف از مسیر قانونی و دیپلماتیک اختلاف به وجود آمده را حل کنند.
-بزرگ نمایی تنش آبی از سوی برخی رسانه‌ها و تلاش جهت دار آنان در این روزها برای تخریش بیشتر روابط سیاسی و فرهنگی دو کشور نمایانگر این امر نیز می‌تواند باشد که برخی جریان‌ها در پی تیره‌سازی روابط دو کشور‌اند و می‌کوشند از وضعیت موجود بهره برداری کنند. در این چنین وضعیتی رفتار هوشمندانه رسانه‌های دو کشور می‌تواند نقش قابل ملاحظه‌ای در کاهش تنش داشته باشد.
-امروزه کشورهای منطقه و بویژه افغانستان و ایران بیش از هر زمانی به امنیت، آرامش و ثبات نیازمند هستند و این زمانی ممکن خواهد بود که مردم و حاکمیت دو کشور با حسن همجواری و روحیه تعامل روابط داشته باشند. فراموش نکنیم همان قدرت‌هایی که تا دیروز با روش‌های گوناگون مامور به ناامن‌سازی افغانستان و منطقه بودند امروز هم به با شگردهای گوناگونن در صدد برهم زدن معادلات منطقه بوده و هر آن تلاش می‌کنند ناامنی، تنش و بی‌ثباتی را در این منطقه ایجاد کنند. هشیاری مردم دو کشور و حاکمان آن‌ها در چنین شرایطی نقشه‌های احتمالی دشمنان دو کشور را ناکام خواهد کرد.
-نکته پایانی این که، مسئله تامین حقابه به عنوان یک مسئله حقوقی و قانونی می‌تواند از طریق تشکیل یک هیئت مشترک از جانب افغانستان و ایران و بررسی عینی موضوع قابل حل باشد. بررسی‌های این هیئت و تعهد عملی دو طرف طبق معاهده آبی سال ۱۳۵۱ باعث حل تنش میان دو طرف خواهد شد.