آمریکا به دنبال تسلط مجدد بر افغانستان، آیا توافق دوحه منقضی شده است؟

ریچارد فونتین، مدیر اجرایی مرکز امنیت جدید آمریکا و لیزا کورتس، مدیر برنامه امنیتی هند و اقیانوس آرام در مرکز امنیت جدید آمریکا (همچنین مسئول سابق آسیای جنوبی و مرکزی شورای امنیت ملی آمریکا) پس از سفر به تاجیکستان در یادداشتی از کاخ سفید خواسته بودند تا از مخالفان مسلح طالبان حمایت کند.
این دو کارشناس، با ارائه راهکار پیشنهادی خود برای سیاستگذاران کاخ سفید، در «فارین پالیسی» نوشتند: «واشنگتن باید با تعامل با نه تنها طالبان، بلکه با مخالفان سیاسی در حال رشد که اکنون عمدتاً در خارج از افغانستان ساکن هستند، به دنبال ایجاد اهرم فشار [بر مقامات کابل] باشد. باید سفارت [افغانستان] را در واشنگتن بازگشایی کند و به سفیر قبلی (یا نماینده او) اجازه دهد به آنجا بازگردد. چنین اقداماتی حمایت ضمنی از تعامل با بازیگران سیاسی غیر طالبان را فراهم می‌کند».
در بخش دیگری از سخنان این دو کارشناس آمریکایی آمده است: «اگر ایالات متحده خواستار ارسال یک پیام واضح دیپلماتیک درباره غیرقابل پذیرش بودن سیاست‌های طالبان است، باید به طور رسمی توافقنامه دوحه که فوریه ۲۰۲۰ امضا شد را دور بیندازد».
با خروج سربازان آمریکایی از افغانستان، سخنان و رفتارهای مقامات کاخ سفید نشان می‌دهد آنان همچنان علاقمند هستند در تحولات افغانستان نقش‌آفرینی داشته باشند و به همین دلیل فعالیت هیئت های آمریکایی در سفر به کشورهای مختلف از جمله ترکیه وتاجیکستان، جهت برقراری ارتباط با نمایندگان مخالفان حکومت طالبان که غالبا در خارج از کشور به سر می‌برند، افزایش یافته است.
واشنگتن برای ورود مجدد به صحنه سیاسی افغانستان سعی در ایجاد و تقویت جبهه جدید نظامی-سیاسی در مقابل طالبان دارد تا از این طریق بتواند از یک سو اهداف از پیش تعیین شده خویش در راستای بی‌ثباتی منطقه غرب آسیا و حمایت از گروه‌های تروریستی برای مقابله با قدرت های منطقه‌ای که غالبا در تقابل با ایالات متحده قرار دارند، را محقق نماید و از سوی دیگر نفوذ سیاسی و تسلط از دست رفته خویش در افغانستان را دوباره به دست آورد، اما این بار نه به صورت مستقیم بلکه با تشکیل جبهه جدید نظامی-سیاسی که عمدتا از مخالفان طالبان و از چهره‌های سیاسی سابق افغانستان تشکیل می‌شود.
با این وجود اما توافق دوحه به عنوان سندی رسمی و غیرقابل انکار سد راه کنش‌گری ایالات متحده در افغانستان به حساب می‌آید و مقامات واشنگتن برای بازگشت مجدد به صحنه سیاسی افغانستان و تلسط دوباره بر این کشور چاره ای جز نقض این پیمان ندارد و به همین دلیل این دو کارشناس آمریکایی گفته‌اند: «اگر ایالات متحده خواستار ارسال یک پیام واضح دیپلماتیک درباره غیرقابل پذیرش بودن سیاست‌های طالبان است، باید به طور رسمی توافقنامه دوحه که فوریه ۲۰۲۰ امضا شد را دور بیندازد».
البته با سابقه ای که از ایالات متحده در اذهان عمومی نقش بسته، نقض هیچ پیمانی از سوی این کشور بعید به نظر نمی‌رسد، زیرا پیش از این نیز پیمان‌های زیادی را بدون هیچ دلیل موجه و قابل قبولی، نقض کرده‌اند که به عنوان نمونه می‌توان به نقض پیمان منع گسترش سلاح هسته‌ای، خروج از پیمان اقیانوس آرام، خروج از پیمان اقلیمی پاریس، خروج از سازمان یونسکو، خروج از توافق نیویورک و نادیده گرفتن شرایط مهاجرین، خروج از برجام، خروج از شورای حقوق بشر، قطع بودجه آژانس امدادرسانی و کاریابی آوارگان فلسطین، خروج از پیمان نفتا، خروج از پیمان منع موشک‌ های هسته ‌ای میان‌برد، خروج از سازمان جهانی بهداشت و… موارد متعدد دیگر که نشان از پیمان‌شکنی آمریکایی‌ها دارد.
بنابراین بعید نیست در آینده‌ای نزدیک شاهد نقض پیمان جدیدی از سوی آمریکایی‌ها در خصوص توافق با طالبان باشیم، زیرا طالبان نشان دادند که هرگز به دنبال تسلط ایالات متحده بر خویش نیستند و از سوی دیگر ارتباط نزدیک آنان با چین، روسیه و تعاملاتی که با جمهوری اسلامی ایران دارند، همه گواه از به حاشیه رانده شدن و خروج کامل آمریکا از معادلات سیاسی افغانستان در آینده ای نزدیک است.
لذا آمریکا با تحت فشار گذاشتن طالبان و تقویت جبهه مخالف به دنبال به دست آوردن جایگاه سابق خویش در صحنه سیاسی افغانستان و به دنبال آن تحقق اهداف فرامنطقه‌ای خویش از این طریق می‌باشد.