ایا نړیواله ټولنه د طالبانو د ښځو د ظلمونو په وړاندې ناکامه شوې ده؟

په افغانستان کې د ملګرو ملتونو د بشري حقونو ځانګړی خبریال ویلي دي چې د طالبانو په حکومت کې د ښځو د حقونو سرغړونه یو عادي ورځنۍ رامینځته شوې. ریچارډ بینیټ په خپل نوي راپور کې ویلي چې دې ډلې د ښځو او نجونو د حقونو سیستماتیک سرغړونې یو “عادي” کار ګرځولی دی. د ملګرو ملتونو په راپور کې د مظاهره کوونکو ښځو خپلسري نیول او له ثانوي او لوړو زده کړو څخه د ښځو او نجونو نیول، اکثره دندې او حتی د عامه پارکونو کارول په ګوته شوي دي. څه موده وړاندې د بشري حقونو د څار د ښځو د څانګې مرستیالې مېرمن هیدر بار ویلي وو چې نړۍ په افغانستان کې د ښځو د حقونو د کړکېچ په ځوابولو کې پاتې راغلې ده. هغه وویل چې “دا ناکامي په هر ځای کې د جنسیتي توپیر مدافعین هڅوي.” د بشري حقونو ډیری فعالین او د نړۍ سیاستوال د ښځو په وړاندې د طالبانو د ډلې پالیسي “جنسیتي توپیر” بولي. په افغانستان کې د ښځو د زده کړو او کار پر وړاندې د سختو بندیزونو له لګولو څو میاشتې تېرې شوې، خو نړیوالې ټولنې د هغې د لیرې کولو په اړه کوم مثبت ګام نه دی پورته کړی. طالبانو د دې پېښې مسووليت پر غاړه نه دى اخيستى او پر خپلو يو اړخيزو او تخريبي کړنو ټينګار کوي. له بلې خوا طالبان د بشري حقونو وضعیت عادي او له ستونزو پرته بولي، په داسې حال کې چې د افغانستان رسنۍ او خلک دا ډول څرګندونې ناسمې او ګمراه کوونکي ګڼي. طالبانو د بشري حقونو د سازمانونو له پرله پسې غوښتنې او پرله پسې ټینګار سره سره، د ښځو په وړاندې د خپلو محدودو سیاستونو مخه نه ده نیولې، بلکې په وار وار یې تکرار کړې، چې نړۍ باید دوی په رسمیت وپېژني. دوی ویلي دي چې د رسمیت پیژندل کېدلو لپاره یې ټول معیارونه برابر کړي دي. کله چې خلک له خپلو اساسي او شرعي حقونو بې برخې وي، نو دولت څنګه ځان ته دا حق ورکوي چې په رسمیت وپېژندل شي؟ زموږ خلک د هېواد له چلولو ډېر ناخوښ دي او غواړي چې په افغانستان کې د طالبانو د فعالیت طریقه بدله کړي. همدارنګه نړیوالې ټولنې په وار وار طالب چارواکو ته خبرداری ورکړی چې تر هغو به یې په رسمیت ونه پیژني تر څو چې د دوی له خوا بشري حقونه تر پښو لاندې نه شي او یو ټول شموله حکومت جوړ نه شي. په دې برخه کې باید ووایو چې نړیوالې ټولنې د طالبانو پر وړاندې سمه او مخنیوی نه دی کړی او همدا لامل دی چې دوی هیچا ته د مخالف په سترګه نه ګوري او پر خپلو یو اړخیزو کړنو ټینګار کوي. د ځینو سفارتونو او قونسلګریو نیول هم د طالبانو لپاره یوه لاسته راوړنه بلل کیږي او دوی په دې باور دي چې دوی کولای شي په تدریجي ډول د محدودیتونو او یو اړخیزه کولو ترڅنګ مشروعیت ترلاسه کړي. نو تر څو چې نړيواله ټولنه او د افغانستان خلک له طالبانو څخه غوښتنې ونه‌لري او د هغوی غوښتنې ومني، دوی به هېڅکله ونه توانېږي چې طالبان دې ته قانع کړي چې د خلکو او په ځانګړې توګه د ښځو اسلامي حقونه ومني او دا ناکامي به د طالبانو د فعالیت په وړاندې د ناکامۍ په معنا وي.