اعلامیهٔ جهانی حقوق بشر یک پیمان بین‌المللی است که در انجمن عمومی سازمان ملل متحد در تاریخ ۱۰ دسامبر ۱۹۴۸ در پاریس به تصویب رسید. این اعلامیه دستاورد مستقیم جنگ جهانی دوم بوده و برای نخستین بار حقوقی را که تمام انسان‌ها سزاوار آن هستند را به‌صورت جهانی بیان می‌دارد، در نتیجه حقوق بشر به حقوقی گفته میشود که همگان در همه زمان‌ها و مکان‌ها از آن برخوردارند، هر چند متن کامل این بیانیه بر روی وبگاه سازمان ملل متحد منتشر شده است اما به مناسبت روز جهانی حقوق بشر با اشاره به بخش هایی از این اعلامیه، میزان موفقیت کشورهای جهان را در این خصوص بررسی می کنیم.
ابتدا به عنوان مقدمه باید گفت اعلامیهٔ یادشده شامل ۳۰ ماده است که به توضیح دیدگاه سازمان ملل متحد در مورد حقوق همه انسان ها می‌پردازد. مفاد این اعلامیه حقوق بنیادی مدنی، فرهنگی، اقتصادی، سیاسی، و اجتماعی‌ای را که تمامی انسان‌ها در هر کشوری باید از آن برخوردار باشند را مشخص کرده‌است. منشور بین‌المللی حقوق بشر از اعلامیه جهانی حقوق بشر، میثاق بین‌المللی حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی و میثاق بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی و دو پروتکل انتخابی آن تشکیل شده‌است.
به طور کلی می توان گفت در مقدمه این اعلامیه دلایل تاریخی و اجتماعی را که منجر به نیاز برای نوشتن یک اعلامیه بود، مطرح میشود.
مواد ۱ و ۲ پایهٔ اصلی مفاهیم کرامت، آزادی، برابری و برادری را بیان میکنند و مواد ۳ تا ۵ به سایر حقوق فردی مانند حق زندگی و منع برده‌داری می‌پردازند. مواد ۶ تا ۱۱ به اساسِ قانونیِ حقوق بشر با تمهیداتی برای دفاع در زمان نقض قوانین، اشاره میکنند. مواد ۱۲ تا ۱۷ به حقوق فردی در جامعه می‌پردازند (از جمله مواردی مانند حق آزادی حرکت). مواد ۱۸ تا ۲۱ به آزادی‌های سیاسی، عمومی و روانی از جمله آزادی اندیشه، نظر، دین، وجدان، حرف و آزادی انجمن می‌پردازند. مواد ۲۲ تا ۲۷ بر حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی افراد از جمله حق سلامتی تأکید میکنند. مواد ۲۸ تا ۳۰ نیز بر روش استفاده از قوانین اعلام شده و همچنین مواردی که قابل اجرا نیستند، می‌پردازند.
این اعلامیه برحقوق افراد در جامعه تأکید دارد و اعلام می‌دارد که نباید ازین مواد به‌گونه‌ای استفاده شود که با اهداف ملل متحد در تضاد باشد.
حال این سؤال می شود که آیا غرب و ایالات متحده آمریکا و حکومت های همسو و همپیمانان نظامی آنان در سرتاسر جهان چه میزان به این بیانیه عمل کرده اند؟
با نگاهی کوتاه به تاریخ جنگ هایی که ناتو در دهه های گذشته به رهبری ایالات متحده در عراق و افغانستان و جنایت های آنان در زندان های ابوغریب عراق و گوانتانامو و جنایات جنگی آنان در افغانستان و خروج غیر مسئولانه آنان از افغانستان پس از بیست سال جنگ و خشونت، تشکیل و حمایت از گروه های تروریستی مانند داعش و تلاش برای تجزیه کشورهای غرب آسیا و گسترش تسلیحات اتمی در کنار حمایت از رژیم اسرائیل که خطرناکترین قدرت اتمی جهان محسوب میشود، رفتار زشت و تحقیر آمیز با مهاجران و تبعیض نژادی عمیق در اروپا و آمریکا و اعمالی از این دست، تنها گوشه ای از نقض پیمان قدرت های غربی در قبال حقوق بشر محسوب می شود.
بنابراین باید گفت اصطلاح حقوق بشر تبدیل به حربه ای برای قدرت های غربی شده است تا به وسیله آن بتوانند هر گونه که می خواهند و طبق سلایق آنان است با جهانیان برخورد کرده و به بهانه نقض حقوق بشر به کشورها حمله نمایند و تحریم های اقتصادی و سیاسی با هدف فروپاشی نظام های مستقل که در تقابل با آنان هستند را اعمال نمایند.
لذا روز جهانی حقوق بشر، بیشتر یادآور نقض پیمان هایی است که مدعیان حقوق بشر مرتکب شده و جهان کنونی را برای مردم به محیطی مملو از ظلم و تبعیض تبدیل نموده است.
