با گذشت بیش از چهار سال از بازگشت طالبان به قدرت، افغانستان همچنان در سایه انزوای جهانی زیست میکند. این کشور، که زمانی کانون توجهات بینالمللی بود، اکنون به عنوان عضوی حاشیهنشین در جامعه جهانی شناخته میشود.
این وضعیت نه تنها اقتصاد و سیاست داخلی را فلج کرده، بلکه افکار عمومی را با پرسشی بنیادین روبرو ساخته که آیا این انزوا پایدار خواهد ماند یا نشانههایی از تغییر مثبت در افق ظاهر میشود؟ پاسخ به این پرسش، بیش از هر چیز، به انتظارات جهان و منطقه از حکومت طالبان گره خورده است.
جامعه بینالمللی در این چهار سال، بارها بر ضرورت تشکیل حکومتی فراگیر و همهشمول تأکید ورزیده است. این مطالبه، ریشه در نگرانی از منازعات داخلی بر سر قدرت دارد.
کارشناسان بر این باورند که مشارکت اقوام و مذاهب در ساختار قدرت، میتواند خطر درگیریهای قومی را کاهش دهد و امید را در میان مردم زنده کند. چنین حکومتی نه تنها رضایت داخلی را افزایش میدهد، بلکه نگرانیهای جهانی از تبعیض و سرکوب اقلیتها را نیز برطرف میسازد.
علاوه بر این، رعایت حقوق شهروندان، به ویژه زنان، یکی از کلیدیترین انتظارات جامعه جهانی است. در چهار سال گذشته، حقوق زنان به نحوی بیسابقه نقض شده و آنچه «آپارتاید جنسیتی» نامیده میشود، در سطح بینالمللی انتقادات شدیدی را برانگیخته است.
تغییر رویکرد طالبان در این زمینه، میتواند پلی برای بازسازی اعتماد بینالمللی باشد. این تغییرات نه تنها عدالت اجتماعی را تقویت میکند، بلکه در تأمین رضایت جهانی نیز نقش مؤثری ایفا خواهد کرد.
مبارزه جدی با گروههای تروریستی، دیگر مطالبه حیاتی است که انزوای افغانستان را تشدید کرده است. تهدیدات ناشی از خاک افغانستان، نگرانیهای منطقهای و جهانی را افزایش داده و اطمینان از حکومت طالبان را سلب کرده است. کارشناسان هشدار میدهند که عدم اقدام قاطع در این حوزه، میتواند افغانستان را به کانونی برای بیثباتی منطقهای تبدیل کند. بنابراین، همکاری طالبان با جامعه جهانی در ریشهکنی تروریزم، گامی ضروری برای خروج از بنبست کنونی به شمار میرود.
در شرایط فعلی، آنچه افغانستان بیش از هر زمان دیگری بدان نیازمند است، تأمین ثبات سیاسی از طریق مشارکت فراگیر و رعایت حقوق شهروندی است. این رویکرد میتواند کشور را از انزوای کنونی رهایی بخشد و درهای تعامل جهانی را بگشاید. اما بدون تغییرات بنیادین، خطر تداوم بنبست سیاسی و اقتصادی افزایش مییابد.
آینده افغانستان، در گرو تصمیمات طالبان و واکنشهای هوشمندانه جامعه بینالمللی نهفته است. با این حال، آیا این پیچ تاریخی به سوی امید خم خواهد شد یا به عمق انزوا فرو خواهد رفت؟ گذر زمان به این پرسش پاسخ خواهد داد.