بیست و چهار سال پیش، تصاویر وحشتناک فروپاشی برج‌های دوقلوی تجارت جهانی، نه تنها آسمان منهتن را دود و خاکستر پوشاند، بلکه سایه‌ای تیره بر سرنوشت ملت‌هایی انداخت که با آن حادثه هیچ سنخیتی نداشتند.
حملات ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱، که جان بیش از سه هزار غیرنظامی امریکایی را گرفت، آغازگر یکی از طولانی‌ترین و پرهزینه‌ترین مداخلات نظامی در تاریخ معاصر شد.
شوک اولیه واشنگتن به سرعت به خروش جنگی تبدیل شد که هدف ظاهری‌اش نابودی سازمان القاعده و رهبرش، اسامه بن‌لادن بود. افغانستان تحت حاکمیت طالبان، که از مهمان‌نوازی سنتی خود در برابر بن‌لادن دفاع می‌کرد، ناگهان خود را در کانون توجهات نظامی ابرقدرت جهان یافت.
درخواست‌های دیپلماتیک واشنگتن برای تحویل رهبران القاعده، با مقاومت کابل مواجه شد و این مقاومت، بهانه‌ای شد برای آغاز حمله‌ای که بر کاغذ، ریشه‌کنی تروریزم را هدف قرار داده بود.
ائتلاف بین‌المللی تحت رهبری امریکا به کمک جبهات نظامی افغان‌ها، در کمتر از دو ماه، نظام طالبان را فروپاشاند و نظم جدیدی بر افغانستان تحمیل کرد. اما آنچه به عنوان یک پیروزی سریع جلوه‌گری می‌کرد، در حقیقت آغاز دوران تلخی بود که نه تنها تروریزم را ریشه‌کن نکرد، بلکه زمینه‌ساز تولد اشکال جدید و پیچیده‌تری از خشونت شد.
سیاست‌های خشن و کوتاه‌نگرانه امریکا، همراه با فساد و ناکارآمدی حکومت‌های وابسته در کابل، کشور را در حلقه معیوبی از بی‌ثباتی و تنش گرفتار ساخت. دو دهه جنگ و مداخله، نه تنها در نابودی تروریزم ناکام ماند، بلکه افغانستان را تبدیل به کانون تولید انواع جدیدی از گروه‌های رادیکال و تهدیدات امنیتی کرد.
بازگشت طالبان به قدرت، نشانگر شکست کامل این استراتژی بود. عراق، سوریه، لیبی و دیگر کشورهایی که تحت عنوان «مبارزه با تروریزم» هدف قرار گرفتند، همگی گواه این حقیقت تلخ‌اند که خشونت نمی‌تواند پاسخ درستی برای خشونت باشد.
امروز، در بیست و چهارمین سالگرد ۱۱ سپتامبر، جهان شاهد این واقعیت تلخ است که مبارزه با تروریزم نه تنها در اهداف اولیه‌اش شکست خورده، بلکه میلیون‌ها انسان بی‌گناه را در آتش این جنگ‌های بی‌پایان سوزانده است.
یازدهم سپتامبر آغازگر روزی شوم بود که قربانی اصلی آن را به لطف سیاست‌های کوتاه‌بینانه واشنگتن و حاکمان وابسته‌اش در کابل، مردم افغانستان همچنان می‌پردازند. این رویداد اگرچه برای برخی منافع ژئوپلیتیک به ارمغان آورد، اما برای ما نقطه آغاز بحرانی چندلایه شد که افغانستان و منطقه را در ورطه‌ای از ناامنی و بی‌ثباتی فرو برد.
سیدضیا موسوی/خبرگزاری معمار
