در واپسین سالهای حکومت جمهوریت، جنبش روشنایی بهعنوان صدای عدالتطلبانه مردم شریف افغانستان بهویژه اقوام هزاره و شیعه برخاست؛ حرکتی که فراتر از خواست انتقال برق، فریادی است علیه تبعیض و تحقیر، شعارهایی برای «عدالت، برابری، مشارکت سیاسی» بود که در ۲۷ ثور و سپس ۲ اسد ۱۳۹۵ از مسیر مطالبهگری مدنی به خیابانها آمدند. اما بیرحمانهترین واکنش را یک دولت تماماً قومی و فاشیستی پاسخ داد؛ همان دولت اشرف غنی که مسیر برق را از سالنگ به جای بامیان تغییر داد، بیآنکه وجدان و منطق کارشناسی را درک کنند.
از اشرف غنی و تیماش باید پرسید: چرا در قرن بیست و یکم هنوز لجوج، کودن و متعصب باقی ماندید؟ کارشناسان بارها گفتند؛ خواه امنیت، خواه مختصر بودن مسیر؛ مسیر بامیان درستترین گزینه است. اما همهچیز زیر سایه قومگرایی و تعصب قومی فدای قدرت شخصی شما شد. شما محکوم وجدان و محکوم تاریخ کشور هستید.
رئیسجمهوری که بهجای همه مردم، تنها به قوم و تیم خود پاسخگو بود، عملاً دانش حقوق بشر، مسئولیتپذیری سیاسی و تعهد ملی را زیر پا گذاشت، وظیفهای که برای یک رهبر، پاسداری از حقوق تمام باشندگان خاک است، نه تنها فقط قوم خودش.
امروز که دیگر قدرتی در افغانستان ندارید، جغرافیا از شما گرفته شده، اما تاریخ نه. حوادث تاسف بار ۲ اسد و قتلعام جوانان روشنایی یادآور میشود که لجنپراکنیهای قومی و سیاستِ انتقام در حافظه تاریخ ماندگار است. شما محکوم وجدان بشری و محمل خشم تاریخ افغانستان هستید.
و خطاب به طالبان: از تجربه دولت حامد کرزی و اشرف غنی عبرت بگیرید. حکومت تکقومگرا و بنیادگرا نه فقط ناکارآمد، که زخمی کند، زخمی عمیق بر تن کشور میزند. شما اکنون در موقعیتی منحصر به فرد هستید، زمامدار افغانستان. از لجاجت فاصله بگیرید و دست به حکومت همهشمول بزنید؛ حکومتی که در آن اقوام و زنان سهم برابر داشته باشند. مکاتب دختران و فضاهای آموزشی را برای زنان و دختران باز کنید. درهای توسعه و بازشناسی بینالمللی تنها در ادامه مسیر گشودن فضا و حق مساوی برای همه باز میشود.
و برای بازماندگان جنبش روشنایی: غم شما را با تمام قلب درک میکنیم. یاد شهدای دهمزنگ، صدها جوان عدالتخواه را گرامی میداریم. برای بازماندگان صبر و برای شهیدان بهشت برین آرزو داریم.
جنبش روشنایی نه حادثهای گذرا، که آزمونی تاریخی است. آزمونی برای وجدان ملی، برای پاسخگویی حکومتی، برای عدالت و همزیستی. اگر از این آزمون سربلند بیرون نیاییم، تاریخ ما مملو خواهد شد از شکستهایی که با خون مردمان سربلند رقم خوردهاند. اما اگر عدالت، پاسداری از همه و احترام به حقوق انسانی را سرلوحه امید قرار دهیم، میتوانیم افقی روشن بسازیم؛ نه برای یک قوم، که برای تمامی باشندگان کشور. امروز، فردای افغانستان است، فردایی که با دست عدالتطلبان روشن خواهد شد.