امروز دوشنبه، ۱۵ ثور/۵ می برابر است با روز جهانی قابله‌ها. کار قابله‌گی از اهمیت حیاتی در نظام سلامت برخوردار است، زیرا قابله‌ها نقش کلیدی در مراقبت از مادران و نوزادان طی بارداری، زایمان و پس از آن ایفا می‌کنند. این حرفه با کاهش مرگ‌ومیر مادران و نوزادان، به بهبود سلامت جامعه کمک شایانی می‌کند.
علاوه بر جنبه‌های طبی، قابله‌گی حمایت عاطفی و روانی به مادران ارائه می‌دهد و اعتماد به نفس آن‌ها را در فرآیند زایمان تقویت می‌کند. این نقش در مناطق محروم، جایی که دسترسی به داکتران محدود است، اهمیت دوچندانی می‌یابد.
در افغانستان امروزی قابله‌ها اما با موانع بزرگی از جمله کمبود تجهیزات طبی، دستمزد ناچیز و حجم کاری سنگین مواجه هستند که بر کیفیت خدمات آن‌ها تاثیر منفی گذاشته است.
تصمیم حکومت سرپرست طالبان برای ممنوعیت آموزش رشته قابلگی در موسسات تحصیلی نیمه‌عالی هم نگرانی‌های جدی درباره آینده این حرفه و سلامت مادران و نوزادان ایجاد کرده است.
علی‌رغم نقش اساسی قابله‌ها در کاهش نرخ مرگ‌ومیر مادران و نوزادان، کمبود کادر متخصص و نبود فرصت‌های آموزشی، به‌ویژه در مناطق دورافتاده، ارائه خدمات موثر را دشوار کرده است.
افزون بر این، افزایش تقاضا برای مراقبت‌های صحی به دلیل بازگشت مهاجران، فشار بر قابله‌ها را بیشتر کرده و نیاز فوری به سرمایه‌گذاری و حمایت از این بخش را آشکار می‌سازد.
از سوی هم، بخشی از بحران صحی افغانستان ناشی از عدم حمایت کافی از قابله‌ها و رشته قابلگی است که با کمبود امکانات، ممنوعیت آموزش و فشار کاری سنگین تشدید شده است.
این وضعیت توانایی قابله‌ها در کاهش مرگ‌ومیر مادران و نوزادان را محدود کرده و سلامت جامعه را بیش از پیش به خطر انداخته است.
در چنین شرایطی، صندوق جمعیت ملل متحد (UNFPA) امروز به مناسبت روز جهانی قابله هشدار داده که افغانستان برای کاهش مرگ‌ومیر و حفظ جان‌ها به تعداد بیشتری قابله نیاز فوری دارد.
پیش‌تر صندوق جمعیت سازمان ملل (UNFPA) تخمین زده بود که افغانستان برای تامین کامل نیازهای صحی مادران به بیش از ۱۸ هزار قابله نیاز دارد.
این برآورد، شکاف عمیق در نیروی انسانی بخش قابلگی و ضرورت سرمایه‌گذاری فوری در این حوزه را برجسته می‌کند.
این درحالی است که تا پیش از بازگشت طالبان در سال ۱۴۰۰، حدود ۴,۶۰۰ قابله آموزش‌دیده در افغانستان فعالیت داشتند که عمدتاً در مناطق شهری و برخی مناطق روستایی خدمات ارائه می‌دادند.
از آن زمان، به دلیل ممنوعیت آموزش رشته قابلگی در موسسات تحصیلات نیمه‌عالی توسط طالبان و مهاجرت گسترده کادر درمانی، تخمین زده می‌شود که تعداد قابله‌های فعال به طور قابل‌توجهی کاهش یافته باشد.
برخی گزارش ها حاکی از آن است که کمبود نیروی متخصص، به‌ویژه در مناطق محروم، و نبود برنامه‌های آموزشی جدید، تعداد قابله‌های فعال را احتمالاً به کم‌تر از ۳ هزار نفر رسانده است.
با این همه، برای رفع کمبود کادر قابله در افغانستان، احیای برنامه‌های آموزشی تخصصی قابلگی در مؤسسات آموزشی و گسترش آن‌ها امری حیاتی است تا شکاف نیروی انسانی ماهر پر شود.
تامین بودجه برای ارائه دستمزد مناسب، تجهیزات پیشرفته طبی و ایجاد محیط کاری امن هم می‌تواند انگیزه قابله‌ها را تقویت کرده و کیفیت خدمات‌رسانی آن‌ها را به طور قابل‌توجهی ارتقا دهد.
همکاری موثر با سازمان‌های بین‌المللی برای تامین منابع مالی و ارائه آموزش‌های مدرن نیز نقش کلیدی در توانمندسازی قابله‌ها و بهبود وضعیت نظام صحی کشور ایفا خواهد کرد.
