در روزهایی که دردها تلنبار شده‌اند و امیدها به نسیم نویی نیاز دارند، یاد مردی بزرگ، امامی از نسل پیامبر (ص)، چراغی است بر مسیر فردا؛ چراغی از جنس علم، از جنس عشق، از جنس انسانیت.
امام جعفر صادق (ع)، ششمین امام پیروان اش، چهره‌ای بی‌بدیل در تاریخ اسلام است که نه‌تنها مکتب جعفری را بنیان نهاد بلکه با سلوک الهی و رفتار انسانی‌اش، الگوی جاودانی برای تمام آزادگان جهان شد. سالروز شهادت آن امام همام، فرصتی است تا به بازخوانی ابعاد مختلف شخصیت ایشان بپردازیم؛ شخصیتی که بیش از هر زمان، امروز برای مردم ما و به‌ویژه جامعه شریف افغانستان، می‌تواند منبعی از آگاهی، روشنی و روحانیت باشد.
خورشید دانش و اخلاق؛ امام جعفر صادق (ع)، در عرصه دانش و معرفت، افقی تازه در جهان اسلام گشود. او تنها فقیه و مفسر قرآن نبود، بلکه معمار تمدن عقل‌گرای شیعه محسوب می‌شود. قریب به چهار هزار شاگرد در حلقه درس او پرورش یافتند؛ از جابر بن حیان پدر شیمی، تا فقهایی چون مالک بن انس، همه از چشمه جوشان دانش او سیراب شدند. در روزگاری که جهل و انحصار علمی بر فضای جامعه حاکم بود، امام صادق علیه‌السلام درهای علم را به روی همه گشود و با جرأت و دقت، به تبیین معارف دین، فلسفه، نجوم، فقه، پزشکی و اخلاق پرداخت.
اما اگر بخواهیم چهره‌ای روشن‌تر از امام صادق (ع) را ترسیم کنیم، باید به اخلاق الهی‌اش اشاره کنیم. مهربانی با مردم، حلم بی‌پایان در برابر مخالفان، و بردباری‌اش در برابر جفاهای روزگار، او را نه‌تنها الگوی عالمان، بلکه اسوه انسانیت ساخته است.
او در واپسین لحظات زندگی، وقتی خانواده‌اش را فرا خواند، فرمود: شفاعت ما به کسی که نماز را سبک بشمارد نمی‌رسد. سخنی که نشان می‌دهد امام، اخلاق و تعهد به عبادت را معیار انسانیت می‌دانست، نه فقط باور ظاهری.
اگر شب‌ها کوچه‌های مدینه زبان داشتند، حکایت‌ها می‌گفتند از مردی که با کیسه‌ای از گوشت، نان و طلا، بی‌آنکه کسی بشناسدش، بر در خانه نیازمندان می‌رفت. مردی که نمی‌خواست آبروی فقیری بشکند. این مهربانی بی‌منت، این انفاق پنهانی، این کرامت شبانه، تصویری‌ست از دینی زنده و انسانی که با فقر و رنج بیگانه نیست.
الگویی برای امروز مردم افغانستان؛ در سرزمینی که هنوز طنین گلوله گاه از اذان بلندتر است، و ناله یتیمان گاه از اذکار سحرگاهی پیشی می‌گیرد، مردم شریف افغانستان بیش از همیشه نیازمند الگوهای روشن و ریشه‌دار هستند. امام جعفر صادق (ع) با ایستادگی‌اش در برابر ظلم، با دانش‌محوری‌اش در برابر تحجر، با انفاق پنهانی‌اش در برابر فقر، و با اخلاق آرام‌اش در دل تندبادهای سیاسی، الگویی است که می‌تواند روح تازه‌ای به این سرزمین ببخشد.
او نه در پی قدرت بود، نه در پی شهرت؛ تنها در پی نجات انسان‌ها بود. اگر جوانان ما، نخبگان ما، علما و دانشجویان ما امروز راه او را بشناسند و در پی‌اش قدم بردارند، افغانستان از دل تاریکی عبور خواهد کرد.
علم، اخلاق، مردم؛ سه ضلع سیره صادق؛ امام صادق علیه‌السلام، میراث‌دار علمی بود که عقل را زنده کرد، اخلاق را زنده کرد و کرامت انسان را زنده نگاه داشت. راهی که او نشان داد، نه فقط راه نجات فردی، که راه رهایی جمعی ما نیز هست. او نشان داد که می‌توان عالِم بود، می‌توان زاهد بود، می‌توان سیاست‌مدار به معنی حقیقی کلمه بود؛ بی‌آنکه از عدالت، از مردم، از حقیقت فاصله گرفت.
شهادت جان‌سوز امام جعفر صادق علیه‌السلام، ششمین پیشوای آسمانی شیعیان، برابر است با روز پنج‌شنبه، 4 ثور/اردیبهشت 1404 هجری خورشیدی، مصادف با 25 شوال 1446 هجری قمری و 24 آوریل 2025 میلادی.
ای کاش در این روز، تنها سوگوار شهادت امام نباشیم، بلکه وارث اندیشه‌اش، و ادامه‌دهنده راهش باشیم!
