وزیری که باید نهی از منکر شود

لینک کوتاه: https://memar.press/?p=126350
۳ ماه پیش
شماره خبر 126350
منتشر شده در 1:00 ب.ظ

وزیری که باید نهی از منکر شود؛ اسلام، نه توهین را می‌پذیرد نه تحقیر را

اظهارات اخیر محمد خالد حنفی، وزیر امر به معروف و نهی از منکر طالبان، که غیرمسلمانان را «از چهارپایان هم پست‌تر» توصیف کرده است، نه‌تنها اهانتی آشکار به پیروان دیگر ادیان و نقض صریح اصول حقوق بشر است، بلکه انحرافی عمیق از روح و جوهر دین اسلام، عقلانیت اخلاقی و فرهنگ انسانی ما به شمار می‌آید. این سخنان، اگرچه از زبان یک مقام رسمی دولت سر برآورده‌اند، اما نه تنها فاقد پشتوانه‌ی دینی‌اند، بلکه به‌طور خطرناک مشروعیت‌بخش دیدگاه‌های افراطی‌اند که امنیت، همزیستی و وحدت ملی را تهدید می‌کنند.

در سنت اسلامی، امر به معروف و نهی از منکر، از شریف‌ترین مسئولیت‌های دینی است که با هدف اصلاح جامعه، حفظ عدالت، گسترش نیکی و جلوگیری از ظلم انجام می‌پذیرد. اما این مسئولیت، نیازمند شخصیت‌هایی است که خود الگوی اخلاق، عدالت، دانایی، تقوا، حلم و بینش دینی باشند.

بر اساس حدیث نبوی که صحیح مسلم، حدیث ۴۹می فرماید: «مَن رَأى مِنكُم مُنكَراً فَليُغَيِّرهُ بِيَدِهِ، فَإِن لَم يَستَطِع فَبِلِسانِهِ، فَإِن لَم يَستَطِع فَبِقَلبِهِ، وَذلِكَ أَضعَفُ الإيمانِ»
(هر کس از شما منکری (کار ناپسند یا خلافی) را دید، باید آن را با دست خود (عملی) تغییر دهد؛ و اگر نتوانست، با زبانش (با گفتار) آن را تغییر دهد؛ و اگر باز هم نتوانست، با قلبش (در دل از آن بیزار باشد)؛ و این پایین‌ترین درجه ایمان است)

این حدیث سه مرحله برای مقابله با کارهای ناپسند و گناه در جامعه مشخص می‌کند:

تغییر با دست: اگر توان و اختیار داریم (مثلاً مسئول یا ولی هستیم)، باید عملی وارد شویم و جلوی منکر را بگیریم.

تغییر با زبان: اگر عمل ممکن نیست، با گفتار و نصیحت و هشدار، جلوی آن را بگیرید.

تغییر با قلب: اگر نه عمل و نه گفتار ممکن بود (مثلاً خطر جانی یا عواقب جدی داشت)، دست‌کم باید در دل از آن ناراضی و بیزار باشیم. این کم‌ترین و ضعیف‌ترین حالت ایمان است.

پیام اصلی حدیث این است که مسلمان نباید در برابر بدی و منکر بی‌تفاوت باشد؛ بلکه باید در حد توانش واکنش نشان دهد.

و ما واکنش نشان می دهیم: آیا توهین به اقلیت‌ها، مصداق امر به معروف است یا خود یک منکر آشکار؟ کسی که در جایگاه “وزیر امر به معروف” چنین سخنانی می‌گوید، نه تنها شایسته این منصب نیست، بلکه مشروعیت آن عنوان را زیر سوال می‌برد. کسی که نه حلم دارد، نه درک و دانش دینی عمیق، نه شناخت از کرامت انسانی و نه توانایی تفکیک میان دشمنی و دگراندیشی، نمی‌تواند راهنمایی برای مردم باشد.

بیشتر بخوانید:  جبهه آزادی افغانستان از حملات خود علیه نیروهای طالبان در پروان و پنجشیر خبر داد

پاسخ قرآن و نهج‌البلاغه به وزیر طالبان:

اسلام نه‌تنها به پیروان دیگر ادیان توهین نمی‌کند، بلکه همزیستی مسالمت‌آمیز و رعایت عدالت در قبال آنان را توصیه می‌نماید.

خدای متعال در قرآن کریم، سوره ممتحنه، آیه ۸ می‌فرماید:

لَا يَنْهَاكُمُ اللَّهُ عَنِ الَّذِينَ لَمْ يُقَاتِلُوكُمْ فِي الدِّينِ وَلَمْ يُخْرِجُوكُمْ مِنْ دِيَارِكُمْ أَنْ تَبَرُّوهُمْ وَتُقْسِطُوا إِلَيْهِمْ إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُقْسِطِينَ. (خدا شما را از نیکی کردن و رعایت عدالت نسبت به کسانی که با شما در دین نجنگیده‌اند و شما را از خانه‌هایتان بیرون نکرده‌اند، باز نمی‌دارد. بی‌گمان خداوند عدالت‌پیشگان را دوست دارد.)

این آیه به‌روشنی نشان می‌دهد که دشمنی با غیرمسلمانان در اسلام تنها در صورتی مجاز است که آنان آغازگر ستیز و ستم باشند، نه صرفاً به‌خاطر تفاوت در باور دینی.

اگر غیرمسلمانان با مسلمانان نجنگند و آنان را از سرزمین‌شان بیرون نکنند، مسلمانان مجازند که با آنان نیکی کنند (تبرّوهم) و با عدالت رفتار نمایند (تُقْسِطُوا إِلَیْهِم).

پیام مهم آیه:اسلام دینی است مبتنی بر عدالت و نیکی، حتی نسبت به غیرهم‌کیشان، مگر آن‌که آن‌ها پیش‌دستی در دشمنی و ستم کرده باشند.

در نهج‌البلاغه، نامه ۵۳، حضرت امیرالمؤمنین علی (ع) در نامه‌ای به مالک اشتر می‌نویسد: النَّاسُ صِنفَانِ: إِمَّا أَخٌ لَكَ فِي الدِّينِ، وَإِمَّا نَظِيرٌ لَكَ فِي الْخَلْقِ. (مردم یا در دین با تو برادرند یا در آفرینش با تو برابر.)

هندوها و سیک‌های افغانستان، بخشی از پیکره مدنی، فرهنگی و اقتصادی کشور بوده‌اند و هستند. آنها در بازار، آموزش، هنر و تجارت حضوری آرام، محترمانه و در مواردی پیشرو داشته‌اند. هیچ‌گاه تهدیدی برای کشور نبوده‌اند، بلکه بخشی از افتخار چندفرهنگی افغانستان به‌شمار می‌روند.

و نباید فراموش کرد که آنان مهاجر نیستند؛ بلکه در سرزمین خودشان زندگی می‌کنند!

با این حال، وزیر طالبان تلاش‌ها و موفقیت‌های عملی غیرمسلمانان را کم‌ارزش دانسته و مدعی شده که کامیابی حقیقی تنها از آنِ اهل ایمان است. این نگرش، با مبانی قرآن و عقل سلیم در تضاد آشکار است.

بیشتر بخوانید:  طالبان: پیشروی مرزی پاکستان باعث مسدود شدن گذرگاه تورخم شد

در کتاب الکافی، شیخ کلینی، جلد ۲، صفحه ۸۶، آمده است که امام صادق (ع) فرمود: إِنَّ اللهَ عَدلٌ، يُجَازِي العَبْدَ بِحُسْنِ نِيَّتِهِ، وَإِنْ كَانَ كَافِراً. (همانا خداوند عادل است؛ بنده را به سبب نیت نیکش پاداش می‌دهد، حتی اگر کافر باشد.)

این روایت بر یک اصل بنیادین در الهیات پیروان راستین اهل‌بیت (ع) تأکید دارد:
عدالت الهی ایجاب می‌کند که خداوند نیت‌ها و اعمال نیک را بی‌پاداش نگذارد، حتی اگر از انسانی غیرمسلمان سر بزند.

این‌که هر انسانی چه مسلمان، چه مسیحی، یهودی، هندو، سیک، بودایی و غیره در کدام بخش از باورها یا داوری‌هایش دچار انحراف از حق شده و کفر ورزیده، بحثی جداگانه است. اما مگر ما در میان ظاهرگرایان مسلمان، اندک دیده‌ایم افراد و گروه‌هایی را که از درندگان نیز درنده‌تر و از وحشیان، وحشی‌تر بوده‌اند؟
از جمله خوارج در تاریخ اسلام و داعش در دوران معاصر!

یعنی اگر یک انسان با نیت پاک و خیرخواهانه کاری نیک انجام دهد، خدا او را بی‌پاداش رها نمی‌کند، گرچه ایمان رسمی (اسلام) نداشته باشد.

سخنان آقای حنفی در تضاد کامل با نگاه تنگ‌نظرانه‌ای است که موفقیت‌های غیرمسلمانان را بی‌ارزش می‌داند، چون:

هم با نص قرآن (مثل آیه سوره ممتحنه که پیش‌تر گفته شد) ناسازگار است، هم با عقل سلیم که نیکی را امری جهان‌شمول و انسانی می‌داند، و هم با روایات اهل‌بیت (ع) که عدالت خدا را فراتر از مرزهای مذهبی می‌دانند!

خداوند، اعمال بندگان را بر اساس نیت و تلاش‌شان قضاوت می‌کند، نه برچسب دینی‌شان. میلیون‌ها انسان در جهان اعم از مسلمان، مسیحی، یهودی، هندو یا بی‌دین زندگی خود را وقف نجات جان‌ها، آموزش، درمان، توسعه و صلح کرده‌اند. تحقیر آنان، تحقیر عقلانیت و انسانیت است.

طالبان که امروز از «ایمان» سخن می‌گویند، خود اساسی‌ترین حقوق الهی را از زنان گرفته‌اند: حق تحصیل، حق کار، و حق مشارکت اجتماعی.

این درحالی ست که پیامبر اسلام (ص) فرمودند: طلب العلم فریضة على كل مسلم و مسلمة. (طلب دانش بر هر مرد و زن مسلمان واجب است.)

این حدیث شریف نشان می‌دهد که یادگیری علم و دانش نه‌تنها توصیه‌شده، بلکه واجب دینی است؛ و این واجب بودن، هم مردان و هم زنان را شامل می‌شود، برخلاف تصورات نادرست فرهنگی که گاهی علم‌آموزی را برای زنان کم‌اهمیت می‌دانند. پیام روشن این حدیث این ست که دین مقدس اسلام، دینِ علم‌محور است و هیچ تبعیضی در مسیر یادگیری بین زن و مرد قائل نیست. رشد علمی، بخشی از تکلیف دینی زن و مرد مسلمانان است، نه فقط یک انتخاب فردی.

بیشتر بخوانید:  وقتی رؤیای امریکا به کابوس تبدیل می‌شود

سوالی اساسی از آقای حنفی و همفکران اش این است که: اگر واقعا ایمان را ملاک موفقیت می‌دانید، چگونه جرأت کردید حقی را که خدا داده، از بندگان خدا سلب کنید؟ آیا پاسخ شما در روز حساب، قانع‌کننده خواهد بود؟

سخنان این‌چنینی از زبان یک مقام دولتی، نقض صریح اصول حقوق بشر است. اصل کرامت انسانی، اصل برابری، اصل آزادی دین و عقیده، و اصل حفاظت از اقلیت‌ها، همگی در اسناد بین‌المللی تضمین شده‌اند.

زمانی که چنین نفرت‌پراکنی‌ای از تریبون رسمی رسانه ملی پخش می‌شود، دیگر تنها یک «نظر شخصی» نیست، بلکه نشانه‌ای از نهادینه‌سازی تبعیض و زمینه‌سازی برای خشونت‌های سازمان‌یافته است.

نگارندهء این نبشته، با تمام وجود این‌گونه سخنان توهین‌آمیز را محکوم می‌کند. ما بر این باوریم که افغانستان، خانه‌ی همه‌ی اقوام، مذاهب و باورهاست. ما به هموطنان عزیز، برادران و خواهران هندو و سیک خود افتخار می‌کنیم. شما بخشی گران‌سنگ از تاریخ، فرهنگ و مدنیت ما هستید، و قلب ما در کنار شماست.

به طالبان توصیه می‌کنیم: اگر به راستی به «امر به معروف و نهی ازمنکر» باور دارید، آن را با زبان احترام، با قلبی پر از مهر، و با اندیشه‌ای آگاه و مسلح به علم دینی، و با فهم عمیق روح دین انجام دهید. وزارت امر به معروف را به کسی بسپارید که هم اهل علم باشد، هم اهل اخلاق نیکو، و هم خردمند باشد.
آقای حنفی با سخنانش نه‌تنها به دین، بلکه به جامعه، به همزیستی، و به هویت ملی ما آسیب زده است!

اسلام، دین عقل و رحمت است؛ نه تحقیر و تکفیر. و افغانستان، تنها با وحدت، همزیستی و احترام به کرامت انسانی، می‌تواند راهی به سوی صلح و آبادانی بیابد!

نویسنده: دکتر سید عزت الله حسینی

Facebook
Twitter
WhatsApp
Telegram
Email
مطالب مرتبط
امر به معروف با زور و وحشت؛ وقتی شریعت قربانی سیاست می‌شود
امر به معروف با زور و وحشت؛ وقتی شریعت قربانی سیاست می‌شود
در قرن بیست‌ویکم، همسایگان افغانستان در راه اقتصاد دانش‌بنیان، تجارت منطقه‌ای و توسعهٔ انسانی پیش می‌روند؛ اما افغانستان با محروم‌کردن چندین میلیون دختر از آموزش متوسطه و عالی، سرمایهٔ انسانی کشور را می‌سوزاند و چرخهٔ فقر، بی‌سوادی و افراط‌گرایی را بازتولید می‌کند.
۱ ساعت پیش
محمدکاظم کاظمی فرهنگ و ادب افغانستان
تأثیر شعر محمدکاظم کاظمی بر فرهنگ و ادب افغانستان
محمدکاظم کاظمی، شاعر توانا و اندیشمند معاصر افغانستان، با بهره‌گیری از زبان فاخر فارسی، مضامین میهن‌دوستانه، عدالت‌طلبی و وحدت قومی و مذهبی را در شعرهای خود برجسته ساخته است.
۷ ساعت پیش
مرگ با گرسنگی و گلوله در غزه؛ چرا وجدان جهانی بیدار نمی‌شود؟
مرگ با گرسنگی و گلوله در غزه؛ چرا وجدان جهانی بیدار نمی‌شود؟
بحران انسانی در نوار غزه به مرحله‌ای رسیده که دیگر نمی‌توان با واژگان معمول آن را توصیف کرد. این در حالی است جامعه‌ای که تاکنون با سکوت و انفعال، به نوعی شریک در این فاجعه شده است. فاجعه‌ای که دیگر تنها یک بحران انسانی نیست، بلکه جنایتی تمام‌عیار علیه بشریت است؛ جنایتی که با چشمان باز در حال رخ دادن است.
۱ روز پیش
مشروعیت سیاسی در افغانستان؛ فاصله واقعیت تا ادعا
مشروعیت سیاسی در افغانستان؛ فاصله واقعیت تا ادعا
طالبان، پس از نزدیک به سه سال از تسلط دوباره بر افغانستان، همچنان در مسیر کسب به‌رسمیت‌شناسی بین‌المللی درجا می‌زنند. آنچه امروز افغانستان را از دستیابی به صلح و ثبات دور کرده، اصرار طالبان بر انحصار قدرت و نادیده‌گرفتن تنوع اجتماعی و مطالبات واقعی مردم است.
۲ روز پیش

مطالب پیشنهادی

توهم سیاست؛ آقای حکمتیار، پاسخگوی ویرانی باش
توهم سیاست؛ آقای حکمتیار، پاسخگوی ویرانی باش!
در روزگاری که ملت‌ها در پی التیام زخم‌ها و بنای دوباره وطن‌اند، گلبدین حکمتیار بار دیگر با مقاله‌ای پرحاشیه، پاکستان را ناجی منطقه خوانده و در برابر تجزیه‌اش ابراز نگرانی کرده است؛ اما آیا او برای افغانستان نیز چنین دغدغه‌ای دارد؟
۲ ماه پیش
123546587989
رهبر طالبان: مردم افغانستان از جنگ‌ها آسیب دیده‌ و اکنون مستحق شفقت هستند
هبت‌الله آخوندزاده، رهبر طالبان، روز گذشته در سمینار آموزشی و اصلاحی یک‌روزه برای مسئولین شاروالی‌ها در قندهار سخنرانی کرد. در این سمینار که با حضور شاروال کابل و دیگر مسئولین برگزار شد، وی بر اهمیت خدمت به مردم تأکید کرد.
۲ ماه پیش
روز جهانی قابله و سختی‌های کار قابلگی در افغانستان
روز جهانی قابله و سختی‌های کار قابلگی در افغانستان
در افغانستان امروزی قابله‌ها اما با موانع بزرگی از جمله کمبود تجهیزات طبی، دستمزد ناچیز و حجم کاری سنگین مواجه هستند که بر کیفیت خدمات آن‌ها تاثیر منفی گذاشته است.
۳ ماه پیش
123546587
تاکید بر گسترش روابط کابل-تهران و همکاری در موضوع مهاجرین
امیرخان متقی، سرپرست وزارت امور خارجه حکومت طالبان، در دیدار با مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور ایران، بر تقویت روابط دوجانبه، افزایش تجارت، کنترل قاچاق مواد مخدر و مدیریت تدریجی بازگشت مهاجرین تأکید کرد.
۲ ماه پیش

آخرین اخبار مهم

آمار شهدای غزه به ۵۹ هزار ۲۱۹ تن رسید
۴ ساعت پیش
آمار شهدای غزه به ۵۹ هزار ۲۱۹ تن رسید
نماینده سازمان ملل: ایران بار سنگین مهاجران را به تنهایی به دوش می‌کشد
۴ ساعت پیش
نماینده سازمان ملل: ایران بار سنگین مهاجران را به تنهایی به دوش می‌کشد
تأکید مقام‌های طالبان بر تسریع پروژه‌های آبی در هرات
۴ ساعت پیش
عراقچی: ایران مصمم به اجرای بازگشت داوطلبانه مهاجران افغانستانی با حمایت سازمان ملل
۴ ساعت پیش
وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران، سیدعباس عراقچی بازگشت داوطلبانه مهاجران
امضای توافق‌نامه کاهش تعرفه ترجیحی میان افغانستان و پاکستان برای تقویت تجارت
۴ ساعت پیش
امضای توافق‌نامه کاهش تعرفه ترجیحی میان افغانستان و پاکستان برای تقویت تجارت
طالبان: حقوق زوج بریتانیایی بازداشت‌شده رعایت شده است
۵ ساعت پیش
اختصاص ۴ هزار جریب زمین برای توسعه گمرک ابونصر فراهی و تأسیس کارخانه در غزنی
۵ ساعت پیش
توسعه گمرک ابونصر فراهی
تاکید مقام طالبان بر بهبود خدمات مخابراتی برای مهاجران افغان در مناطق مرزی
۶ ساعت پیش

گزارش و مصاحبه

بحران فراگیر خشکسالی در افغانستان؛ تهدید خاموشی که زیرساخت ندارد
در حالی‌که افغانستان با یکی از شدیدترین خشکسالی‌های دهه‌های اخیر مواجه است، نبود زیرساخت‌های مناسب، ضعف در مدیریت منابع طبیعی، و نبود برنامه‌ریزی علمی، این کشور را در برابر بحران آب آسیب‌پذیرتر از هر زمان دیگر کرده است.
۲ روز پیش
7:25 ب.ظ
وطن، نه خاک؛ که باهم بودن است
وطن در واقع همدیگریم، و نه آن شعارهای قدیمی که از تاریخ بیرون کشیده می‌شود. وطن هزاره است، پشتون است، تاجیک است، و همه آن‌ها که درد مشترک دارند و امید به زندگی بهتر.
۲ روز پیش
6:45 ب.ظ
ناگفته‌هایی از علامه سید اسماعیل بلخی
علامه بلخی یکی از برجسته‌ترین چهره‌های مبارزه با استبداد در افغانستان بود. سیّد اسماعیل بلخی در قریهٔ سرپل واقع در ولسوالی بلخاب، ولایت سرپل زاده شد. برخی ولادت وی را در سال ۱۲۹۵، و برخی ۱۲۹۹ (خورشیدی)، گفته‌اند و ۲۴ تیر ۱۳۴۷ ه.ش به شهادت رسید.
۲ روز پیش
6:33 ب.ظ
برگزاری مراسم شب شهادت امام سجاد (ع) و یادبود شهدای حمله اخیر رژیم صهیونیستی در مشهد
برگزاری مراسم شب شهادت امام سجاد (ع) و یادبود شهدای حمله اخیر رژیم صهیونیستی در مشهد
شب گذشته، مراسم ویژه‌ای به مناسبت شب شهادت امام سجاد (ع) و یادبود شهدای حملات اخیر رژیم صهیونیستی، به میزبانی مهاجرین افغانستانی مقیم مشهد در حسینیه هراتی‌ها برگزار شد.
۲ روز پیش
10:29 ق.ظ
نشست خبری مشترک ایران و افغانستان در مشهد؛ تقویت همکاری‌های اقتصادی و بررسی وضعیت مهاجرین
نشست خبری مشترک ایران و افغانستان در مشهد؛ تقویت همکاری‌های اقتصادی و بررسی وضعیت مهاجرین
نشست خبری مشترک احمد معصومی‌فر، رئیس نمایندگی وزارت امور خارجه شمال شرق ج.ا.ایران، و مولوی محمد اسماعیل سلیم، رئیس نمایندگی وزارت خارجه حکومت سرپرست افغانستان در ولایت هرات، عصر امروز (شنبه) در محل استانداری خراسان رضوی با حضور جمعی از خبرنگاران ایرانی و افغانستانی برگزار شد.
۴ روز پیش
7:47 ب.ظ
مصاحبه اختصاصی با سید جعفر سید آبادی، رییس اتباع و مهاجرین خراسان رضوی
مصاحبه اختصاصی با سید جعفر سید آبادی، رییس اتباع و مهاجرین خراسان رضوی
سید جعفر سید آبادی، رئیس اداره اتباع و مهاجرین خارجی خراسان رضوی، در مصاحبه‌ای اختصاصی با خبرگزاری معمار درباره وضعیت مهاجرین و از تلاش‌ها برای خروج عزتمندانه مهاجران و تسهیل ساماندهی آن‌ها سخن گفت.
۴ روز پیش
3:15 ب.ظ