با نزدیک شدن به پایان مهلت تعیین‌شده توسط دولت پاکستان برای اخراج مهاجران افغان، یعنی ۱۱ حمل/ ۳۱ مارچ، گزارش‌ها از افزایش فشارها و بدرفتاری‌های پلیس این کشور با پناهجویان حکایت دارد.
این اقدامات که شامل بازداشت‌های گسترده و جستجوهای خانه‌به‌خانه است، نه‌تنها نگرانی‌های عمیقی در میان مهاجران افغان ایجاد کرده، بلکه پرسش‌هایی جدی درباره اهداف واقعی پاکستان و تبعات این سیاست‌ها بر روابط منطقه‌ای و حقوق بشر به وجود آورده است.
گزارش‌ها حاکی از آن است که نیروهای پلیس پاکستان در ساعات نیمه‌شب به خانه‌های شان مهاجران یورش می‌برند و بدون توجه به داشتن یا نداشتن اسناد قانونی، آنها را مورد آزار و اذیت قرار می‌دهند.
روزنامه «دان» پاکستان نیز به تازگی از بازداشت ۹۲۳ نفر در شهر راولپندی خبر داده که از این تعداد، ۲۱۳ نفر تاکنون به افغانستان اخراج شده‌اند.
در ماه‌های اخیر، روند بازداشت، آزار و اذیت و اخراج مهاجران افغان از پاکستان بارها مورد انتقاد نهادهای بین‌المللی قرار گرفته و این نهادها از دولت پاکستان درخواست کرده‌اند که به این اقدامات خاتمه دهد.
اخیرا هم سازمان عفو بین‌الملل این سیاست‌ها را «سرکوب بی‌رحمانه» خوانده و خواستار توقف فوری اخراج‌ها شده است. بر اساس گزارش این سازمان، از سال ۲۰۲۳ تاکنون بیش از ۸۴۰ هزار مهاجر افغان مجبور به ترک پاکستان شده‌اند.
در بیانیه عفو بین‌الملل آمده است: «این اقدامات زندگی هزاران نفر را به خطر انداخته و اصل عدم بازگرداندن را که یکی از ارکان اساسی حقوق بین‌الملل است، نقض می‌کند.»
سازمان عفو بین‌الملل همچنان ضرب‌الاجل پاکستان برای اخراج مهاجران را «غیرانسانی» و مغایر با قوانین حقوق بشر خوانده و از اسلام‌آباد خواسته تا طرح اخراج را لغو کند.
ایزابل لاسی، معاون بخش جنوب آسیا در این سازمان، اظهار داشت: «این ضرب‌الاجل نشان‌دهنده بی‌اعتنایی آشکار پاکستان به تعهدات بین‌المللی و درخواست‌های مکرر نهادهای حقوق بشری است.»
او همچنین به جابه‌جایی مهاجران از شهرهای بزرگ مانند اسلام‌آباد و راولپندی انتقاد کرد و افزود که این اقدام، دسترسی پناهجویان به سفارت‌خانه‌ها و امکان اسکان در کشورهای سوم را مختل می‌کند.
فعالان حقوق مهاجران نیز تاکید دارند که مشکلات مهاجران افغان در پاکستان نیازمند راه‌حل‌های ریشه‌ای است، نه اخراج‌های شتاب‌زده. آنها خواستار مداخله سازمان‌های بین‌المللی برای تدوین سیاستی منصفانه و متناسب با شرایط افغانستان شده‌اند.
با این حال، جدا از این که بازگرداندن اجباری به افغانستان ممکن است فاجعه انسانی دیگری به دنبال داشته باشد، اقدامات پاکستان در این شرایط بیش از پیش مخرب به نظر می‌رسد.
تحلیل این وضعیت نشان می‌دهد که سیاست اخراج مهاجران ممکن است فراتر از مسائل مهاجرتی، با اهداف سیاسی و اقتصادی پاکستان مرتبط باشد. برخی ناظران معتقدند که این کشور با تشدید فشار بر مهاجران افغان، به دنبال کسب امتیاز در مذاکرات با جامعه جهانی یا اعمال فشار بر حکومت سرپرست طالبان است.
پیامدهای این سیاست‌ها اما نه‌تنها زندگی مهاجران را به مخاطره انداخته، بلکه روابط شکننده پاکستان با افغانستان و جامعه بین‌المللی را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهد. اخراج اجباری در شرایطی که افغانستان توانایی پذیرش این تعداد از بازگشت‌کنندگان را ندارد، می‌تواند به بی‌ثباتی بیشتر در منطقه منجر شود.
افزون بر این، نقض آشکار اصول حقوق بشر، اعتبار پاکستان را در عرصه جهانی خدشه‌دار کرده و انتقادات فزاینده‌ای را به دنبال داشته است.
به صورت کلی، سرنوشت هزاران مهاجر افغان در پاکستان همچنان نامعلوم است و در این میان، بی‌تحرکی جامعه جهانی و موضع حکومت سرپرست پرسش‌هایی جدی را برانگیخته است.
