امروز، در روز ملی خبرنگار، لحظه‌ای است که می‌توانیم به‌عنوان جامعه‌ای فرهیخته و مسئول، نگاهی به چالش‌ها و دشواری‌هایی بیاندازیم که خبرنگاران کشورما در سال‌های اخیر با آن روبه‌رو بوده‌اند. در شرایطی که جهان به پیشرفت‌های قابل‌توجهی در عرصه آزادی بیان و حقوق بشر دست یافته است، رسانه‌ها و خبرنگاران در افغانستان همچنان در معرض محدودیت‌های جدی قرار دارند. گزارشی که به مناسبت این روز منتشر شده، واقعیت تلخی را پیش روی ما قرار می‌دهد؛ افزایش ۲۴ درصدی نقض حقوق خبرنگاران و رسانه‌ها از سوی طالبان.
افغانستان به‌عنوان کشوری که در آن آزادی رسانه‌ها در حال زوال است، در سال‌های اخیر شاهد تهدیدات فزاینده‌ای علیه خبرنگاران بوده است. طبق گزارش مرکز خبرنگاران افغانستان، ۱۷۲ مورد نقض حقوق خبرنگاران و رسانه‌ها در سال ۱۴۰۳ ثبت شده است که شامل تهدیدات و بازداشت‌های گسترده می شود. از مجموع این رویدادها، ۵۰ خبرنگار و کارمند رسانه‌ای بازداشت و ۲۲ رسانه تعطیل شده‌اند. این موارد، تنها بخشی از واقعیت تلخی است که خبرنگاران کشور ما هر روز با آن دست‌وپنجه نرم می‌کنند.
حاکمیت طالبان با اعمال محدودیت‌های شدید بر رسانه‌ها و اجرایی‌کردن قانون «امر به معروف و نهی از منکر»، فضای آزادی بیان را به‌طور فزاینده‌ای محدود کرده است. تصویب قوانین جدید که به‌طور مستقیم فعالیت‌های رسانه‌ای را محدود می‌کند، از جمله ممنوعیت پخش تصاویر زنده‌جان و برنامه‌های سیاسی، تنها بخش کوچکی از اقدامات سرکوبگرانه‌ای است که در طول یک سال گذشته شاهد بوده‌ایم. همچنان که رسانه‌ها به جهت فعالیت مستقل خود تحت فشار قرار دارند و هرگونه انتقاد از سیاست‌های طالبان به سرکوب و بازداشت منجر می‌شود.
در این میان، عدم ثبت حملات مسلحانه هدفمند علیه خبرنگاران، اگرچه مایه‌ی امیدواری است، اما واقعیت این است که بسیاری از خبرنگاران در زندان‌های طالبان همچنان با شکنجه‌های روحی و جسمی مواجه‌اند. به‌طور خاص، بازداشت مهدی انصاری، خبرنگار در غرب کابل، تنها یک نمونه از هزاران مورد است که نشان می‌دهد طالبان نه‌تنها آزادی رسانه‌ها را سرکوب می‌کند، بلکه به طور مستقیم به تهدید و زندانی کردن خبرنگاران می‌پردازد.
از همین‌رو، به‌عنوان یک رسانه و از جایگاه صدای حقیقت، وظیفه داریم تا همچنان از آزادی بیان و حقوق خبرنگاران دفاع کنیم. هرچند امروز در افغانستان به نظر می‌رسد که وضعیت رسانه‌ها از نظر تعداد قتل‌ها و حملات مسلحانه به مراتب بهتر از گذشته است، اما فضای سرکوب و فشار علیه خبرنگاران همچنان ادامه دارد و این معضل باید با واکنش‌های گسترده داخلی و بین‌المللی روبه‌رو شود.
مردم افغانستان، چه خبرنگاران و چه مخاطبان آنها، سزاوار یک فضای آزاد و امن برای بیان حقیقت هستند. وظیفه‌ی ما در این روز، نه‌تنها گرامی داشت یاد خبرنگاران شهید و زندانی است، بلکه باید صدای کسانی باشیم که برای آزاد و مستقل بودن رسانه‌ها و حفظ حقوق بشر در کشور مبارزه می‌کنند.
آزادی بیان یکی از اصول اساسی در دین اسلام است که در قرآن کریم و احادیث نبوی به‌طور روشن و قوی تأکید شده است. اسلام نه تنها آزادی بیان را به‌عنوان یک حق انسانی به رسمیت شناخته، بلکه به آن به‌عنوان ابزاری برای اصلاح جامعه و نشر حقیقت نگاه می‌کند. در قرآن کریم آمده است:
“وَ قُلْ جَاءَ الْحَقُ وَ زَهَقَ الْبَاطِلُ إِنَّ الْبَاطِلَ كَانَ زَهُوقًا“ (سوره اسراء، آیه ۸۱)
این آیه بیانگر حقیقتی است که در نظام اسلامی باید با کلام حق، حقیقت را روشن کرده و با بیان مخالف، باطل را از بین برد. بنابراین، در اسلام آزادی بیان به‌طور مستقیم با نشر حقیقت و آگاهی مردم پیوند دارد.
اسلام به آزادی بیان به‌عنوان ابزاری برای دفاع از حق و عدالت و بیان دیدگاه‌های مختلف با هدف اصلاح جامعه نگاه می‌کند، به‌طوری‌که هر فرد باید بتواند عقاید خود را بیان کند، مشروط بر اینکه بر اساس حقیقت باشد و منجر به فساد و تفرقه نگردد.
در همین راستا، اعمال محدودیت‌های شدید بر آزادی بیان، چه از سوی حکومت‌ها و چه از سوی هر نهاد یا گروه دیگری، مغایر با اصول اسلامی است. در اسلام، همواره به‌طور مستقیم و غیرمستقیم از حق انسان‌ها برای بیان نظر خود و اظهار حقیقت دفاع شده است.
ما همچنان بر این باوریم که با وجود این تهدیدات، خبرنگاران شجاع افغانستان قادر خواهند بود تا چراغ حقیقت را در تاریکی‌هایی که توسط طالبان و دیگر قدرت‌ها به وجود آمده است، روشن نگه دارند. مبارزه برای آزادی بیان همچنان ادامه دارد، و تا زمانی که حتی یک خبرنگار در این کشور تحت فشار و تهدید باشد، ما مسئول خواهیم بود که صدای آنها را به گوش جهانیان برسانیم.
