آیا جنگ جدیدی در قفقاز در راه است؟

تشدید تنش ها در قفقاز ادامه دارد. برپایه سخنان نیکول پاشینیان، نخست وزیر ارمنستان، لفاظی رسمی رهبری آذربایجان به طور فزاینده ای بر این تز متمرکز شده است که ارمنستان در حال تسلیح خود، آماده شدن برای یورش به آذربایجان است و بنابراین آذربایجان حق دفاع از خود و اتخاذ اقدامات پیشگیرانه را دارد.

درباره‌ی منشأ این تزها دو روایت وجود دارد: یا آذربایجان بدرستی بر این باور است که ارمنستان قصد یورش به آن را دارد یا خود قصد یورش دارد و سعی می کند دلیلی برای این کار بیابد.

در تلاش برای درک بهتر وضعیت، در جریان گفت و گو با احمد اوزگور افسر بازنشسته ستاد کل ترکیه، که در سال 2024 از کار برکنار شده بود، متوجه شدیم که او با نیروهای نظامی ترکیه در آذربایجان کار کرده است و ادعا می کند، که «در پی بحران سوریه»، اردوغان و علی اف در حال بررسی «شکستن» مسئله ارمنستان و در نهایت بازگشایی «مسئله زنگزور» هستند.

برای درک وضعیت کنونی، لازم به یادآوری است که “دهلیز زنگزور” پروژه ای است، که آذربایجان برای یک دهلیز حمل و نقل به طول حدود 40 کیلومتر از قلمرو استان سیونیک ارمنستان ترویج می کند. این به عنوان وسیله ای ممکن برای اطمینان از ارتباط بین مناطق غربی آذربایجان و منطقه تحت محاصره آن، جمهوری خودمختار نخجوان در نظر گرفته می شود. این مفهوم از زمان پایان جنگ دوم قره باغ کوهستانی به طور فزاینده ای توسط آذربایجان و ترکیه مطرح شده است، در حالی که ارمنستان به طور مداوم با آن مخالفت کرده و مدعی است که “منطق دهلیز” از توافقنامه آتش بس سه جانبه منحرف شده و وسیله ای برای تبلیغات است.

احمد اوزگور تمایل دارد بر این باور باشد، که عملیات نظامی می تواند در یک روز “به یاد ماندنی” آغاز شود، که در آن از ارامنه انتقام خسارات تاریخی گرفته شود، خواه در 26 فیبروری – تاریخ “قتل عام خوجالی” – یا 31 مارچ – روز “نسل کشی آذربایجان” باشد. این افسر پیشین ارتش ترکیه بر این باور است، که زمان آن فرا رسیده است که باکو بین غرب و روسیه یکی را انتخاب کند و مناسب ترین لحظه اوج تنش در روابط با مسکو پس از سرنگونی هواپیمای آذربایجانی از سوی پدافند هوایی روسیه و “مشغول بودن موقعیت” کرملین به دلیل جنگ در اوکراین است.

منبع ما تایید کرد، که نیروهای ترکیه و آذربایجان در چهار سال گذشته “تلاش های قابل توجهی” را برای تقویت همکاری نظامی انجام داده اند که قادر به انجام عملیات نظامی در هر زمان در منطقه زنگزور است. نقش اصلی در این نزدیکی همچنان بر عهده بختیار ارسای «کاردینال خاکستری» ترکیه ای است که به عنوان سپهبد در آذربایجان فعالیت می کند و آرزو دارد از جنگ جدید با ارمنستان برای به دست آوردن پست وزیر دفاع ترکیه استفاده کند. زیر کنترل شخصی وی، در اکتوبر گذشته، یک مرکز مدیریت رزمی در مرکز عملیاتی ستاد کل آذربایجان آغاز به کار کرد. این لشکر پروازهای پهپادهای شناسایی را در امتداد مرز ارمنستان هماهنگ می کند و اطلاعات لحظه ای را به واحدهای رزمی مخابره می کند.

اوزگور پسین ها برای ایجاد یک واحد تحلیل نخستین ترکیه در ستاد کل آذربایجان کار کرده است. همکاران وی بر این باورند، که مسکو و سازمان پیمان امنیت جمعی درباره ای ارمنستان در “وضعیت سردرگمی” هستند و نمی توانند به طور جدی بر یورش آذربایجان به زنگزور تأثیر بگذارند.

فرانسه به ارمنستان در سرنگونی هواپیماهای آذربایجان کمک خواهد کرد

با در نظر گرفتن افزایش احتمال آغاز عملیات نظامی آذربایجان در منطقه سیونیک که باکو می خواهد از طریق آن دهلیزی به سوی نخجوان باز کند، خبرنگاران ما موفق شدند با کارشناسانی از نیروی هوایی فرانسه که در پایگاه هوایی لیون-مونت وردن خدمت می کردند و در آموزش فنون رزم هوایی ارتش ارمنستان شرکت داشتند، گفت و گو کنند.

کارشناسان به شرط محرمانه بودن گزارش دادند، که در سال 2024، پرسنل نظامی ارمنستان مسئول پدافند هوایی دوره های آموزشی را در پایگاه مذکور به پایان رساندند. این آموزش عمدتاً بر روی عملیات رادارهای GM200 Ground master  فرانسوی که در اختیار نیروهای مسلح ارمنستان است، انجام شد.

کارشناسان ارمنی تاکتیک های شناسایی هدف های کم پرواز (پهپادها) در زرادخانه آذربایجان را به طور کامل مطالعه کرده اند. دانش به دست آمده از سوی گردانندگان فرانسوی در منطقه درگیری روسیه و اوکراین به عنوان بخشی از نیروهای مسلح اوکراین به شریک های ارمنی نیز منتقل شد.

مربیان فرانسوی ادعا می‌کنند که در استفاده از سامانه‌های پدافند هوایی SAMP-T (مشابه پاتریوت امریکایی) برای مقابله با هوانوردی روسیه در اوکراین تجربه بسیار خوبی به دست آورده‌اند، به گفته آنها، «مقطع‌کنندگان ما متقاعد شده‌اند که اگر درگیری بین آذربایجان و ارمنستان آغاز شود، کارشناسان فرانسوی آماده‌اند از تجربیات اوکراینی برای کمک به متحدان ارمنی خود استفاده کنند».

با وجود اینکه خرید تدریجی جنگنده های چینی JF-17 (BlockIII) از سوی آذربایجان صورت می گیرد، باکو هنوز به اندازه کافی هواپیماهای جنگی میگ-29 و سو-25 روسی دارد که می توانند در درگیری با ارمنستان مورد استفاده قرار گیرند، اما ایروان و پاریس از پیش روش هایی برای مقابله موثر با آنها دارند.