دکتر عباس عراقچی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران صبح امروز یکشنبه، 7 دلو/بهمن در راس هیئتی به افغانستان سفر کرده است.
دکتر سید رسول موسوی، دیپلمات و عضو ارشد پژوهشی وزارت خارجه ایران در مصاحبه با شبکه خبری «معمار» به ابعاد سفر آقای عراقچی به افغانستان اشاره کرده و می‌گوید که محور اصلی این سفر گسترش روابط میان کابل-تهران است.
اهمیت سفر وزیر خارجه ایران به افغانستان
آقای موسوی در باره اهمیت و تاثیر این سفر بر روابط افغانستان و ایران تصریح کرد: «سفری که آقای دکتر عراقچی دارند اولین سفر یک وزیر امور خارجه از جمهوری اسلامی ایران در طول سه سالی است که حکومت سرپرست فعلی در افغانستان تشکیل شده است. البته مقاماتی از جمهوری اسلامی از جمله وزیر نیرو، معاون قوه قضائیه و دیگر مقامات جمهوری اسلامی ایران هم پیش از این به افغانستان سفر کرده‌اند. از افغانستان هم همین طور در سطوح مختلف از جمله معاون سیاسی صدراعظم، معاون اقتصادی صدراعظم و چند بار وزیر خارجه و دیگر مقامات از قوه قضائیه و اجرائیه این کشور به ایران آمده‌اند.»
این دیپلمات ارشد وزارت خارجه ایران، سفر آقای عراقچی را «یک سفر سیاسی با پیام سیاسی» عنوان کرد و در باره اهمیت آن افزود: «هر قدمی که کشورها برای گسترش روابط خودشان بر می‌دارند، یک پایه سیاسی می‌خواهد و آن پایه سیاسی توسط مقام‌های وزارت خارجه گذاشته می‌شود. روی این حساب می‌توان گفت که سفر آقای عراقچی در این موقعیت، پی‌ریزی یک برنامه برای گسترش روابط دو کشور می‌تواند باشد.»
به رسمیت‌شناسی حکومت طالبان
دکتر موسوی در پاسخ به سوالی به موضوع رسمیت‌شناسی حکومت سرپرست طالبان هم اشاره کرده، افزود: «ما در حقوق بین الملل دو نوع شناسایی داریم: شناسایی دوفاکتو و شناسایی دوژور یا قانونی و کامل. اکنون تمام کشورهای که در کابل سفارتخانه دارند و مقام‌های حکومت سرپرست را پذیرفته‌اند و تمام کشورهای که سفارتخانه‌های افغانستان را اجازه داده‌اند که در پایتخت‌شان فعالیت بکنند، تمام کشورهای که هیئت فرستاده‌اند به افغانستان، تمام این به صورت دوفاکتو حکومت سرپرست را به رسمت شناخته‌اند. بحث شناسایی کامل یا دوژور یک بحث سیاسی است که برمی گردد به نوع توافقی که طرف‌ها انجام می‌دهند.»
وی در ادامه افزود: «مسایلی که اکنون پیرامون رسمیت‌شناسی حکومت طالبان عنوان می‌شود یک بحث سیاسی است و خیلی کشورها منتظر آن بخش سیاسی نشدند. اکنون قراردادهایی که افغانستان با همسایگانش می‌بندد و هیئت‌هایی که رفت‌وآمد دارند، این‌ها در حد یک حکومتی که در حال کار است، انجام می‌شود. البته با یک شناسایی کامل که در سازمان ملل و سایرسازمان‌های بین‌المللی که کرسی افغانستان را به حکومت فعلی بسپارند و به صورت رسمی پرچم را روی میز افغانستان بگذارند یک مقداری فاصله است.»
مسایل مشترک میان افغانستان و ایران
آقای موسوی در ادامه عنوان کرد: «من فکر می‌کنم که همسایه‌ها نمی‌توانند منتظر تمام آن مراحل فوق باشند، ما 900 کیلیومتر مرز مشترک داریم، بیش از 6 میلیون افغانستانی در ایران داریم، کلی مسایل مختلف آب، تجاری و امنیتی داریم و نمی‌توانیم منتظر حل تمام مراحل سیاسی باشیم.»
این دیپلمات ارشد وزارت خارجه ایران در بخش دیگر صحبت‌هایش درباره سفر آقای عراقچی گفت: «مسایل سیاسی یک شبه حل نمی‌شود. این مسایل از طریق همین روابط آمدهای دوجانبه مقام‌های ارشد دیپلماتیک صورت می‌گیرد که از طریق آن یکسری قراردادها و معاهداتی امضا می‌شود و این مسیر طی می‌گردد. اما تا آن زمان بسیاری مسایل لازمی داریم که باید انجام شود.»
اهمیت تعهدات دوجانبه و روابط محکم میان دو کشور
موسوی همچنان در باره انتظار جامعه سیاسی ایران از این سفر گفت: «من فکر می‌کنم آنچه که جامعه سیاسی در ایران به آن توجه دارند این است که روابط ما با کشور همسایه افغانستان یک روابطی باید باشد که بر پایه‌های محکمی استوار باشد، یعنی یک مجموعه قراردادهایی بین دو کشور صورت گیرد که تمام مسایل را در بر گیرد و وظایف دو کشور در مقابل هم نیز از طریق آن تعریف بشود.»
وی همچنان با اشاره به اهمیت تعهدات دوجانبه و ظرفیت‌های موجود همکاری در زمینه‌های گوناگون بین ایران و افغانستان تصریح کرد: «در سال 1351 یک قراردادی بین افغانستان و ایران در خصوص مسئله هیرمند منعقد شده. هم در افغانستان تحولات سیاسی مختلف رخ داده و هم در ایران. اساسا نظام‌های سیاسی عوض شده‌اند، اما قراردادها پابرجا است، هم جمهوری اسلامی ایران، هم حکومت سرپرست افغانستان بر لازم الاجرا شدن قرارداد تاکید دارند و متعهد به انجام آن هستند.»
سند جامع همکاری‌های ایران و افغانستان
این دیپلمات ارشد ایرانی افزود: «ما در واقع برای همه مسایل باید چنین قراردادهایی داشته باشیم. تا پیش از روی کارآمدن حکومت سرپرست، در دوران جمهوری یکسری مذاکراتی بین ایران و افغانستان شروع شده بود در خصوص سند جامع همکاری‌های ایران و افغانستان. این سند دارای پنج بخش بود؛ بخش امنیت، بخش مهاجرین، بخش تجارت، بخش آب و بخش آموزش و فرهنگی. مذاکرات خیلی زیاد انجام شد که اما تحولات افغانستان عملا مانع آن قرارداد شد. یکی از مسایل مهمی که اکنون باید مورد توجه قرار گیرد تعیین تکلیف این سند و قرارداد است که از طریق آن همکاری‌های دوجانبه در بلندمدت تنظیم شود و تعهدات حقوقی دو کشور در مقابل هم مشخص گردد.»
دکتر موسوی، روابط افغانستان و ایران را روابط معقول و منطقی عنوان کرد که در آن دو طرف «سعی کرده‌اند اگر مشکلی هم پیش می‌آید عاقلانه با مشکلات برخورد کرده و آن را مدیریت کنند.»
وی در اخیر به روابط اقتصادی افغانستان و ایران هم اشاره کرده، اظهار داشت: «مسایل اقتصادی زیادی جریان دارد بین دو کشور. خوشبختانه روابط اقتصادی ایران و افغانستان بر دوش بخش خصوصی است، هم در افغانستان و هم در طرف ایران؛ البته دولت‌های دوطرف هم زمینه‌های گسترش این روابط را فراهم کرده‌اند.»
