افغانستان، کشوری که بیش از چهار دهه جنگ و ناآرامی را پشت سر گذاشته، این روزها با بحرانی دیگر دستوپنجه نرم میکند؛ بحرانی که میتواند میلیونها نفر را به کام مرگ بکشاند. زمستانی سرد و طاقتفرسا در راه است و در حالی که کوهها و دشتها سفیدپوش شده، گرسنگی، سرما و بیپناهی، زندگی میلیونها افغان را تهدید میکند.
بر اساس گزارشهای برنامه جهانی غذا و صندوق نجات کودکان، نزدیک به ۱۵ میلیون نفر، یعنی حدود یکسوم جمعیت افغانستان، به کمکهای فوری غذایی نیاز دارند. این در حالی است که کودکان، بهعنوان آسیبپذیرترین قشر جامعه، بیش از دیگران در معرض خطر هستند. پیشبینی میشود تعداد کودکان مبتلا به سوءتغذیه در سال آینده به ۳.۴۵ میلیون نفر برسد؛ آماری تکاندهنده که نشاندهنده وخامت اوضاع انسانی در کشور است.
افغانستان امروز قربانی مجموعهای از عوامل داخلی و خارجی است که دست به دست هم دادهاند تا رنج مردم را به آستانه یک بحران انسانی برسانند. فروپاشی اقتصادی پس از تحولات اخیر سیاسی، قطع ناگهانی کمکهای خارجی و انسداد داراییهای مالی، اقتصاد شکننده افغانستان را به ورطه سقوط کشانده است. در کنار آن، خشکسالیهای پیاپی و کاهش تولیدات کشاورزی، توان تأمین نیازهای اولیه غذایی را از بسیاری از خانوادهها گرفته است.
در این میان، طالبان بهعنوان حاکمان فعلی افغانستان، با سیاستهای ناکارآمد خود، شرایط را وخیمتر کرده است. عدم ارائه خدمات اجتماعی، محدودیتهای گسترده علیه زنان و دختران، و نبود شفافیت در توزیع کمکهای بینالمللی، از جمله عواملی هستند که مانع بهبود اوضاع شدهاند.
برای عبور از این بحران، افغانستان نیازمند یک تلاش مشترک از سوی نهادهای داخلی و جامعه جهانی است. در شرایط فعلی، ضروری است که راهکارهایی برای انتقال مستقیم کمکهای بشردوستانه به مردم افغانستان ایجاد شود، به گونهای که این کمکها به جای تقویت ساختارهای ناکارآمد حکومتی، مستقیماً به دست نیازمندان واقعی برسد.
همچنین سازمانهای بینالمللی باید با افزایش همکاری با نهادهای محلی، دسترسی به مناطق آسیبدیده را بهبود بخشند و از فناوریهای نوین برای ارسال کمک به مناطق صعبالعبور استفاده کنند.
افزایش سرمایهگذاری در بخش کشاورزی و زیرساختهای اساسی نیز میتواند وابستگی افغانستان به کمکهای خارجی را کاهش دهد. حمایت از کشاورزان، توسعه سیستمهای آبیاری و ارائه بذرهای مقاوم به خشکسالی، گامهایی موثر در جهت بازسازی توان اقتصادی و غذایی افغانستان خواهد بود.
افغانستان در آستانه یکی از سختترین زمستانهای خود قرار دارد. اگر جامعه جهانی، سازمانهای امدادی و حکومت طالبان نتوانند بهسرعت برای مقابله با این بحران اقدام کنند، این زمستان میتواند به فاجعهای انسانی تبدیل شود.
مسئولیت امروز ما نه تنها نجات جان میلیونها انسان است، بلکه جلوگیری از تبدیل شدن افغانستان به کانونی از بحرانهای انسانی، سیاسی و امنیتی است که منطقه و جهان را تحت تأثیر قرار خواهد داد. آینده افغانستان، اگرچه تیره و تار بهنظر میرسد، اما با همبستگی و تلاشهای مشترک میتوان بارقهای از امید را در دل مردم این سرزمین روشن کرد.