۲۶ دلو؛ نقطه عطفی در تاریخ مبارزاتی افغانستان

ارتش سرخ در 6 جدی ۱۳۵۸ دسامبر ۱۹۷۹م به فرمان لئونید برژنف، رهبر شوروی، از طریق مرزهای شمالی برای پشتیبانی از حکومت کمونیستی کابل در مقابل نیروهای مجاهدین، وارد افغانستان شدند.

با ورود ارتش سرخ به خاک افغانستان به تدریج موج مبارزات مسلحانه و مبارزات مردم افغانستان در سراسر کشور آغاز شد. نیروهای شوروی با تکیه بر قدرت نظامی در همدستی با حکومت کمونیستی کابل دست به کشتار وسیع طیف‌های گوناگون مردم زدند. براساس برخی گزارش‌ها، این جنگ بیش از یک میلیون کشته و نزدیک به پنج میلیون مهاجر و آواره بر جای گذاشت.

برخی مورخان معتقدند که مقاومت مردم افغانستان در برابر ارتش سرخ نقطه عطف مهمی در دوران جنگ سرد و پایان آن به حساب می‌آید. این جنگ آخرین ضربه‌ها را بر اتحاد جماهیر شوروی وارد کرد و مقاومت مردم افغانستان را نیز همانند مردم ویتنام در برابر امریکا زبانزد جهانیان نمود. این جنگ چنان خسارت‌های سنگینی برای مسکو داشت که گورباچف آن را به «زخم ناسور»ی برای کشورش تشبیه کرد.

بدون شک مجاهدات و مبارزات همه مردم در این جنگ برگ زرینی است که همیشه تاریخ مبارزاتی افغانستان و جهان از آن به نیکی یاد خوهد کرد، اما آنچه باعث شد ثمره این قیام ارزشمند به فراموشی سپرده شود بعدها انحراف مسیر مبارزه و جهاد بود که زمینه‌ساز بحران‌های عدیده و جنگ‌های داخلی در کشور گردید. عدم موفقیت دولت مجاهدین در پسا خروج نیروهای شوروی از کشور باعث شد که بار دیگر افغانستان به کانون ناامنی و جنگ ‌های نیابتی مبدل گردد.

به بیان دیگر، مبارزات مردم افغانستان تا زمانی که در برابر یک قوای متجاوز بیرونی انجام می‌گرفت در مسیر درست پیش می‌رفت و نتیجه مثبت آن هم شکست دشمن بود، اما پس از خروج نیروهای شوروی و شکل‌گیری منازعات قدرت در داخل، در اثر کوته‌بینی و نبود یک نگاه استراتژیک به مسایل کلان کشور از سوی برخی سران و رهبران، این پیروزی و دستاورد ارزشمند در سطح جهانی و منطقه‌ای خدشه‌دار و کمرنگ شد.

با این که پس از خروج ارتش سرخ مشکلات و جنگ‌های داخلی در کشور به میان آمد و بحران افغانستان خاتمه نیافت، اما آنچه برای همیشه زنده و تابنده خواهد ماند مبارزات صادقانه، وطن دوستانه و آرمانی مردم مجاهد افغانستان در آن زمان بود که با کم‌ترین امکانات و با نیروی ایمان و حب وطن در مقابل ابرقدرت وقت و عمال داخلی‌شان قرار گرفتند و سرانجام طعم تلخ شکست را به دشمن چشاندند.