تهران، خبرگزاری معمار- نخستین همایش نخبگان افغانستانی در ایران، با حضور چهره‌های برجسته علمی، پژوهشگران، دانشگاهیان و فعالان حوزه دانش‌بنیان از هر دو کشور برگزار شد. این همایش، که به میزبانی معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری ایران برگزار گردید، به‌عنوان گامی جدی برای تقویت همکاری‌های علمی و فناورانه میان ایران و افغانستان مورد استقبال گسترده قرار گرفت.
اقای دکترافشین، معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری ایران، در سخنان خود با تأکید بر پیوندهای عمیق فرهنگی، زبانی و تاریخی میان دو ملت، گفت: «مرزها بر نقشه‌ها رسم شده‌اند، اما آنچه ما را به هم پیوند داده است، در جان و روح ما حک شده است. از کابل تا تهران، از بلخ تا مشهد، ما هم‌سرنوشتیم، هم‌زبانیم و آینده‌ای مشترک پیش روی ماست.» وی با اشاره به سیاست‌های حمایتی ایران نسبت به دانشجویان و نخبگان افغانستانی، افزود: «ایران، تنها کشوری بود که دستور داد هیچ کودک افغانستانی نباید از تحصیل بازبماند. این تصمیم، نه از سر ترحم، بلکه از سر شناخت بود. ما باور داریم که نخبگان را نمی‌توان در حصار دیوارها نگه داشت، چرا که آینده ما، بدون آینده شما، معنا ندارد.»
یکی از موضوعات کلیدی این همایش، نقش شرکت‌های دانش‌بنیان و ظرفیت‌های همکاری فناورانه بین دو کشور بود. افشین با تأکید بر این مهم تصریح کرد: «امروز، سخن از دانشگاه‌ها و شرکت‌های دانش‌بنیان است. شرکت‌های افغانستانی در ایران می‌توانند ثبت شوند، توسعه پیدا کنند، سرمایه جذب کنند و مرزهای فناوری را جابه‌جا کنند.» وی تأکید کرد که افغانستان دیگر تنها یک همسایه نیست، بلکه فرصتی برای ساختن یک اکوسیستم علمی مشترک به شمار می‌رود.
دکتر احمدشاه فرهت، استادیار دانشگاه و فوق‌تخصص بیماری‌های کودکان و نوزادان، یکی از سخنرانان مهم این همایش بود. وی ضمن اشاره به فعالیت‌های علمی خود در ایران، از پیشرفت‌های چشمگیر در زمینه سلول‌های بنیادی سخن گفت: «ایران در حوزه سلول‌های بنیادی به پیشرفت‌های مهمی دست یافته است. این فناوری می‌تواند آینده درمان را متحول کند و حتی از طریق یک سلول، بسیاری از بیماری‌ها را درمان کرد.»
دکتر فرهت همچنین به مشکلات و چالش‌های نخبگان افغانستانی در ایران اشاره کرد و تأکید داشت که بسیاری از متخصصان مهاجر، از جمله پزشکان، پرستاران و ماماها، به‌دلیل برخی قوانین محدودکننده، از فعالیت در حوزه تخصصی خود بازمانده‌اند. وی با اشاره به کمبود نیروی پرستار در ایران افزود: «چرا از ظرفیت پزشکان و پرستاران افغانستانی استفاده نمی‌شود؟ این نیروها می‌توانند به‌جای بیکاری، نقش سازنده‌ای در جامعه داشته باشند.»
وی همچنین دانشگاه‌های ایران را به بهره‌گیری از اساتید بین‌المللی دعوت کرد و گفت: «دانشگاه‌هایی همچون دانشگاه تهران و دانشگاه فردوسی مشهد که ادعای بین‌المللی‌سازی دارند، چرا از اساتید برجسته خارجی بهره نمی‌برند؟ اصلاح این رویکرد می‌تواند بر وزن علمی این دانشگاه‌ها بیفزاید.»
در حاشیه این همایش، حسین روزبه، رئیس سازمان توسعه همکاری‌های علمی و فناورانه بین‌المللی معاونت علمی ریاست جمهوری ایران، در گفت‌وگو با خبرنگار معمار، بر لزوم تقویت ارتباطات علمی بین ایران و افغانستان تأکید کرد و گفت: «افغانستان ظرفیت‌های فوق‌العاده‌ای برای همکاری دارد. ما به این نتیجه رسیده‌ایم که باید یک اکوسیستم فناورانه مشترک ایجاد کنیم که نخبگان ایرانی و افغانستانی در کنار هم کار کنند.»
ابوبکر صاحبی، دبیر اول سفارت افغانستان در تهران نیز ضمن تقدیر از رویکرد ایران در حمایت از دانشجویان و پژوهشگران افغانستانی، اظهار داشت: «ایران همواره با رویی گشاده پذیرای نخبگان ما بوده است. این همایش می‌تواند آغازی برای همکاری‌های علمی گسترده‌تر باشد.»
همایش نخبگان افغانستانی در ایران، تنها یک گردهمایی علمی نبود، بلکه نشانه‌ای از تغییر نگاه به همکاری‌های علمی و فناوری میان دو کشور محسوب می‌شود. در این همایش، موضوعات متنوعی از جمله نوآوری، صنعت، علوم اسلامی، پزشکی، ادبیات و قرآن‌پژوهی مورد بحث و بررسی قرار گرفت. آنچه از این نشست به‌دست آمد، این بود که آینده علم و فناوری، فراتر از مرزهای جغرافیایی رقم می‌خورد. ایران و افغانستان، با تکیه بر دانش و نخبگان خود، می‌توانند مسیر جدیدی برای توسعه و پیشرفت مشترک بگشایند.
این رویداد، پیامی آشکار برای نخبگان افغانستانی داشت: ایران، تنها خانه‌ای برای زندگی نیست، بلکه بستری برای نوآوری و ساختن آینده‌ای روشن است. حال، نوبت به برداشتن گام‌های عملی برای تحقق این آینده مشترک رسیده است.
