حمله اخیر رژیم صهیونیستی به قطر موجی از واکنش‌ها را در جهان اسلام برانگیخت و بار دیگر مسئله فلسطین و رفتار تجاوزکارانه اسرائیل را به صدر اولویت‌های سیاسی منطقه بازگرداند. این حمله، علاوه بر جنبه نظامی، یک پیام سیاسی آشکار داشت: هر کشوری که سیاست خارجی مستقل و حمایت از مقاومت فلسطین را دنبال کند، ممکن است هدف حملات اسرائیل قرار گیرد.
نشست فوق‌العاده کشورهای عربی و اسلامی پس از این حمله، صحنه‌ای مهم برای سنجش اراده سیاسی جهان اسلام بود. این نشست، با صدور بیانیه‌ای شدیداللحن، تجاوز اسرائیل را محکوم کرد و خواستار توقف فوری حملات شد. اما فراتر از بیانیه، موضع‌گیری کشورهای اسلامی چند نکته مهم را نشان داد:
نخست این‌که اجماع بی‌سابقه‌ای شکل گرفت مبنی بر این‌که اسرائیل نه شریک امنیتی و تجاری، بلکه تهدیدی برای کل اعراب و مسلمانان است. این تغییر رویکرد می‌تواند نقطه عطفی در سیاست منطقه‌ای باشد، زیرا برخی کشورهای عربی که پیش‌تر به عادی‌سازی روابط با تل‌آویو روی آورده بودند، این بار در صف محکوم‌کنندگان اسرائیل ایستادند.
دوم، حضور فعال کشورهایی چون ایران، ترکیه و حتی برخی دولت‌های خلیج فارس در این نشست، بیانگر بازگشت تدریجی گفتمان همگرایی اسلامی در برابر تهدید مشترک بود. هرچند اختلافات سیاسی و رقابت‌های منطقه‌ای هنوز وجود دارد، اما در این مورد خاص، وحدت کلمه و اشتراک نظر آشکار بود.
از سوی دیگر، این تحولات بار دیگر ثابت کرد که انتظار امنیت از قدرت‌های خارجی توهمی بیش نیست؛ چرا که همین قدرت‌ها، مدافعان و حمایت‌گران حملات به کشورهای اسلامی هستند و امنیت منطقه را گروگان منافع استراتژیک خود گرفته‌اند. کشورهای اسلامی باید درک کنند که امنیت واقعی تنها از مسیر همگرایی درونی و ایجاد سازوکارهای دفاع جمعی حاصل می‌شود، نه از طریق اتکا به پیمان‌های خارجی.
با این حال، این نشست همچنان از یک ضعف اساسی رنج می‌برد: فقدان سازوکار عملیاتی برای پاسخ به حملات آتی. اگرچه موضع‌گیری کشورهای اسلامی قاطع بود، اما به تحریم‌های اقتصادی، فشارهای دیپلماتیک یا هماهنگی امنیتی مشترک منجر نشد. همین مسئله سبب می‌شود که پیام بازدارندگی لازم به تل‌آویو منتقل نشود.
در مجموع، این رویداد نشان داد که جهان اسلام درک مشترک‌تری از ماهیت تهدید اسرائیل پیدا کرده است، اما تا زمانی که این موضع‌گیری‌ها به اقدام عملی و سیاست‌های الزام‌آور جمعی تبدیل نشود، خطر تجاوزهای بعدی پابرجا خواهد ماند. اکنون زمان آن است که کشورهای اسلامی از بیانیه فراتر رفته و مکانیزم‌های مؤثر دفاع جمعی و بازدارندگی واقعی را طراحی کنند.
