این سفر که با حضور مقامات ارشد وزارت خارجه، نهادهای امنیتی و مسئولان عالی‌رتبه دولتی تاجیکستان صورت گرفته، نشان‌دهنده تحولی بنیادین در سیاست خارجی دوشنبه قلمداد می‌شود.
حکومت تاجیکستان که پس از استیلای دوباره طالبان بر قدرت در اگست ۲۰۲۱، تنها کشور آسیای میانه بود که از برقراری روابط رسمی با کابل خودداری کرد، اکنون به نظر می‌رسد رویکردی پراگماتیک را در پیش گرفته است.
دستور کار این مذاکرات، فراتر از تشریفات دیپلماتیک، بر محورهای راهبردی همکاری‌های سیاسی، اقتصادی و امنیتی متمرکز است. مسئله افتتاح سفارت حکومت کابل در دوشنبه، یکی از موضوعات کلیدی این رایزنی‌هاست که می‌تواند زمینه‌ساز رسمیت بخشیدن به روابط دوطرف گردد.
این تحول، در پرتو سفر پیشین هیئتی به سرپرستی محمدیوسف وفا، والی طالبان در بلخ، به تاجیکستان و دیدار او با جنرال مومن ستاراویچ یتیموف، وزیر اطلاعات این کشور، اهمیت دوچندان می‌یابد. تأکید مقام امنیتی ارشد تاجیکستان بر عدم پناه‌دهی به مخالفان طالبان و تعهد به جلوگیری از هرگونه فعالیت آنان از خاک تاجیکستان، نشانگر تغییر رویکرد این کشور به حساب می‌آید.
از سوی هم، واقعیت جغرافیایی و استراتژیک نمی‌تواند نادیده گرفته شود. تاجیکستان با داشتن مرزی طولانی با افغانستان و پیوندهای فرهنگی و مذهبی عمیق، نمی‌تواند برای مدت نامحدود سیاست فاصله‌گیری را ادامه دهد. دوشنبه که تا سال ۲۰۲۴ میزبان برخی از مخالفان طالبان بود، گویی اکنون دریافته است که ادامه این مسیر، ریسک‌های امنیتی و اقتصادی قابل توجهی را به همراه دارد.
در حال حاضر پیش‌بینی می‌شود که بازگشایی کانال‌های ارتباطی میان کابل و دوشنبه، می‌تواند فرصت‌های گسترده‌ای را در عرصه‌های مختلف فراهم آورد. همکاری‌های اقتصادی، تسهیل تجارت، ترانزیت کالا، مدیریت مشترک منابع آبی و مبارزه با تهدیدات فراملی نظیر قاچاق مواد مخدر و تروریزم، همگی از جمله حوزه‌هایی هستند که از بهبود روابط بهره‌مند خواهند شد.
افزون بر این، در شرایطی که منطقه آسیای میانه شاهد بازآرایی معادلات ژئوپلیتیک است، افغانستان و تاجیکستان نیازمند رویکردی واقع‌بینانه و سازنده هستند که منافع ملی هر دو طرف را تأمین کند.
این سفر، نمادی از گشایش دیپلماتیک است که می‌تواند حامل پیام‌های گوناگون داخلی و خارجی باشد. دو کشور همسایه و مسلمان که از میراث تاریخی و فرهنگی مشترک برخوردارند، قادرند در سایه ثبات و صلح، آینده‌ای مشترک و مرفه را بنا نهند. این تحول، همچنین گامی مثبت در جهت تثبیت امنیت منطقه‌ای و توسعه پایدار تلقی می‌شود.
