در جهانی که بحرانها از سطوح خانوادگی تا ملی و بینالمللی، جوامع را درگیر خود کردهاند، بیش از هر زمان دیگر نیاز به «همدیگرپذیری» احساس میشود؛ مفهومی که فراتر از صرفاً تحمل دیگران، به معنای پذیرش واقعی تفاوتها، احترام به دیدگاههای متنوع، و ایجاد فضای همزیستی مسالمتآمیز در میان اقشار مختلف جامعه است.
در جوامعی مانند افغانستان که تنوع قومی، مذهبی، زبانی و فکری بسیار گسترده است، فقدان همدیگرپذیری نهتنها سبب شکلگیری گسستهای اجتماعی شده، بلکه یکی از ریشههای عمده تداوم بحرانهای سیاسی، جنگ، مهاجرت، و محرومیت از توسعه پایدار محسوب میشود. در حالیکه هر قوم، مذهب یا جریان سیاسی میکوشد تنها صدای خود را غالب کند، جامعه به جای حرکت به سمت پیشرفت، در باتلاق منازعات فرسایشی فرو میرود.
بحرانهای پیچیده اجتماعی و سیاسی با سرکوب و حذف دیگران حل نمیشود. تجربهی کشورهای مختلف جهان نشان میدهد که صلح پایدار زمانی تحقق مییابد که طرفهای درگیر، به رسمیت شناختن یکدیگر و گفتگو را جایگزین انکار و حذف کنند. همدیگرپذیری، راه را برای مصالحه، آشتی ملی و بازسازی اجتماعی هموار میکند. در فضای پذیرش، همه خود را بخشی از راهحل میدانند، نه مانعی برای حل مشکل.
پیشرفت تنها در سایه بهرهگیری از ظرفیتهای مختلف انسانی ممکن است. جامعهای که بخشهایی از خود را بهخاطر زبان، قومیت یا تفکر طرد میکند، در واقع بخشی از سرمایه انسانی خود را از دست میدهد. وقتی همه احساس کنند که صدایشان شنیده میشود و سهمی در آینده دارند، انگیزهی مشارکت در ساختن کشور افزایش مییابد. این مشارکت همگانی، شالوده توسعه متوازن و پایدار را پیریزی میکند.
آبادانی تنها ساختن جاده و ساختمان نیست؛ بلکه آباد کردن دلها، ذهنها و روابط اجتماعی است. جامعهای آباد است که در آن اعتماد، همکاری، احترام متقابل و تحمل وجود داشته باشد. همدیگرپذیری، بستر چنین آبادانی معنوی و اجتماعی است که بدون آن، زیرساختهای فیزیکی نیز دوام نخواهند آورد.
در دورانی که واگرایی، افراطگرایی و تنگنظری همچنان سایه بر سر بسیاری از جوامع دارد، ترویج فرهنگ همدیگرپذیری نهتنها یک انتخاب، بلکه یک ضرورت است. اگر خواهان عبور از بحران، دستیابی به پیشرفت واقعی، و ساختن آیندهای آباد برای نسلهای بعدی هستیم، باید از هماکنون بنای جامعهای مبتنی بر احترام، همدلی و پذیرش تفاوتها را پیریزی کنیم. آیندهی افغانستان و دیگر جوامع بحرانزده، تنها از مسیر همبستگی میگذرد؛ و همبستگی، بدون همدیگرپذیری ممکن نیست.
