افغانستان در گرداب بحران غذایی بیسابقهای فرو رفته است. گزارش اخیر برنامه جهانی غذا (WFP) از وضعیت نگرانکنندهای حکایت دارد که بیش از ۹ میلیون نفر را درگیر ناامنی شدید غذایی کرده است.
این وضعیت، که بدتر از هر زمان دیگری توصیف شده، با سوءتغذیهای همراه است که سه و نیم میلیون کودک را به ورطه رنج کشانده و آیندهای مبهم را برای نسلهای آتی رقم زده است.
خشکسالیهای پیاپی، بازگشت حدود ۲ میلیون مهاجر از کشورهای همسایه، بلایای طبیعی، از زلزله در شرق تا سیلابهای ویرانگر، به وخامت اوضاع افزوده و میلیونها نفر را در برابر گرسنگی و فقر آسیبپذیر ساخته است.
این عوامل، در کنار بیکاری گسترده و فقر فراگیر، چرخهای شوم از محرومیت را پدید آورده که رهایی از آن دشوار مینماید.
در این سوی دیگر، انزوای جهانی ناشی از سیاستهای طالبان و تحریمهای بینالمللی، دسترسی به منابع مالی و کمکهای بشردوستانه را محدود کرده است.
همزمان، برنامه جهانی غذا هشدار داده که بدون تزریق فوری منابع مالی، توانایی این سازمان برای حمایت از نیازمندان در زمستان پیش رو به شدت کاهش خواهد یافت. این محدودیت، در حالی که فصل سرما در راه است، تهدیدی جدی برای وقوع یک فاجعه انسانی به شمار میرود.
تغییرات اقلیمی، بهعنوان یکی از عوامل اصلی این بحران، با شدت گرفتن خشکسالی و سیلابها، کشاورزی و معیشت مردم را فلج کرده است. نبود زیرساختهای کافی و ضعف مدیریت منابع، این تأثیرات را تشدید کرده و امید به بهبود را کمرنگ ساخته است. در این میان، کودکان و زنان بیش از دیگران در معرض آسیب قرار دارند و آیندهای نامطمئن پیش روی آنهاست.
اگر این وضعیت مدیریت نشود، پیامدهای آن فراتر از گرسنگی خواهد رفت. افزایش بیثباتی، گسترش ناامنی و موج جدید مهاجرت، تنها بخشی از تبعات احتمالی است. چشمانداز تاریک آینده، اعتماد عمومی را خدشهدار کرده و زمینهساز ناامیدی جمعی خواهد شد. این شرایط، مسئولیت حاکمان کنونی را بیش از پیش برجسته میکند.
برای پیشگیری از فاجعه، نیاز به اقدام فوری و هماهنگ است. تقویت همکاریهای بینالمللی، رفع موانع تحریمها برای کمکهای بشردوستانه و سرمایهگذاری در زیرساختهای مقاوم در برابر تغییرات اقلیمی، از گامهای ضروری به نظر میرسد.
در چنین وضعیتی، حاکمان فعلی در کشور بایستی با اتخاذ سیاستهای مسئولانه، زمینه را برای کاهش آلام مردم فراهم کنند. در غیر این صورت، زمستان پیش رو نهتنها سرد، بلکه مرگبار خواهد بود و آیندهای تیرهتر برای این سرزمین رقم خواهد خورد.