در چهار سال اخیر، مقامات بینالمللی و سازمانهای حقوق بشری بارها اعلام کردهاند که زنان و دختران در افغانستان عملاً از بسیاری عرصههای عمومی، از آموزش متوسطه و دانشگاهی تا اشتغال و حضور در نهادهای دولتی، محروم شدهاند. این نهادها میگویند محدودیتهای وضعشده از سوی طالبان، سیستماتیک و گسترده بوده و پیامدهای بلندمدت بر سلامت، اقتصاد خانواده و دسترسی به خدمات خواهد داشت.
همزمان، تحرکات دیپلماتیک اخیر در سطح منطقه و فرامنطقه نشان میدهد که برخی کشورها رویکردی عملگرایانه در قبال طالبان اتخاذ کردهاند.
هدا خموش، یکی از فعالان حقوق زن، در گفتوگوی اختصاصی با تلویزیون معمار، از بیتوجهی کشورهایی که مدعی حمایت از حقوق بشر هستند به وضعیت زنان افغان، بهشدت انتقاد کرده و میگوید این کشورها بدون در نظر گرفتن ابتداییترین حقوق زنان، وارد تعامل با طالبان شدهاند.
او تأکید میکند که زنان افغانستان از حق اساسی خود، یعنی آموزش، محروم ماندهاند، اما کشورهای منطقه با بیتفاوتی کامل این فاجعه را نادیده گرفتهاند. به گفتهی او، طالبان با ایجاد روابط دیپلماتیک در تلاشاند ظلم بر زنان را عادیسازی کرده و خود را بهعنوان یک حکومت مشروع معرفی کنند.
خموش با اشاره به پیچیدگیهای وضعیت منطقه و جنگهای اخیر در خاورمیانه میگوید که درد و رنج زنان افغانستان در سایهی این تحولات به حاشیه رانده شده است. او بر این باور است که طالبان از بیثباتیهای منطقه سوءاستفاده میکنند تا جایگاه خود را در میان کشورها تقویت کنند؛ چیزی که، به گفتهی او، نگرانی جدی برای زنان افغانستان ایجاد کرده است.
او تأکید دارد که زنان افغان در چنین شرایطی نیازمند حمایت نهادهای حقوق بشری و رسانهها برای مستندسازی واقعیتهاییاند که هر روز با آن مواجهاند. به باور او، رسانههای داخلی وظیفه دارند صدای خاموششدهی زنان را بلند نگه دارند و اجازه ندهند این دردها در سکوت دفن شود.
با این حال، سازمانهای حقوق بشری نیز بارها هشدار دادهاند که پذیرش یا تعامل دیپلماتیک بدون ضمانتهای مشخص برای حقوق زنان، عملاً پاداشی برای سیاستهای محدودکننده است و ممکن است فضای فشار بر زنان را تشدید کند.
پیش از آنکه تعاملات دیپلماتیک به عادیسازی رسمی منجر شود، کارشناسان و فعالان خواهان تدوین سازوکارهای شفافاند تا حقوق زنان، بهعنوان خط قرمزی غیرقابل معامله، در هر نوع تعامل با دولت طالبان حفظ شود.