استفانی لوز، رئیس برنامه اسکان بشر سازمان ملل متحد (UN-Habitat) در افغانستان، روز جمعه ۱۷ اسد، در نشستی خبری در ژنیو اعلام کرد که بسیاری از مهاجران بازگشته به افغانستان، هیچ سرپناهی برای اقامت ندارند و با بحران بی‌سابقه‌ی بی‌خانمانی مواجه‌اند. وی این وضعیت را «تهدیدآمیز» توصیف کرد و خواستار توجه فوری جامعه جهانی شد.
لوز اظهار داشت که میلیون‌ها نفر، به‌صورت اجباری یا داوطلبانه به افغانستان بازگشته‌اند، اما خانه‌ها، دارایی‌ها و امید خود را از دست داده‌اند. وی افزود: «بسیاری از این افراد جایی برای رفتن ندارند، زیرا هرگز در افغانستان زندگی نکرده‌اند یا پیوندهای اجتماعی خود را از دست داده‌اند.» به گفته او، ۶۰ درصد بازگشت‌کنندگان افراد زیر ۱۸ سال هستند که بدون شبکه‌های اجتماعی و خانوادگی در معرض خطرات جدی، از جمله فقر و استثمار، قرار دارند.
این مقام سازمان ملل تأکید کرد که برای برخی از بازگشت‌کنندگان، این نه ادغام مجدد، بلکه شروعی تازه در کشوری ناآشنا است. وی خواستار رویکردی یکپارچه و مبتنی بر نیازهای محلی شد که شامل تأمین مسکن، دسترسی به آب آشامیدنی، خدمات بهداشتی و فرصت‌های معیشتی باشد تا این افراد بتوانند زندگی آبرومندانه‌ای داشته باشند. لوز هشدار داد که بدون چنین اقداماتی، ادغام مجدد میلیون‌ها مهاجر به یک بحران انسانی گسترده‌تر تبدیل خواهد شد.
بر اساس آمار سازمان بین‌المللی مهاجرت (IOM)، از سپتامبر ۲۰۲۳ تاکنون بیش از ۴ میلیون مهاجر افغان به کشور بازگشته‌اند، که ۱.۵ میلیون نفر آن‌ها تنها در سال ۲۰۲۵ بوده‌اند. این سازمان تأکید کرده که بدون همکاری منطقه‌ای و حمایت فوری بین‌المللی، این روند می‌تواند به فاجعه‌ای با پیامدهای سنگین برای افغانستان و منطقه منجر شود.
خانم لوز در پایان سخنان خود خطاب به جامعه جهانی گفت: «افغانستان را فراموش نکنید، حتی اگر در حال جنگ فعال نیست. مردم افغانستان، به‌ویژه زنان و دختران، را از یاد نبرید.» وی از کشورها و نهادهای بین‌المللی خواست تا با افزایش کمک‌های بشردوستانه و سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های محلی، از تشدید این بحران جلوگیری کنند.
این هشدار در حالی مطرح می‌شود که افغانستان با چالش‌های متعددی، از جمله خشک‌سالی، ناامنی غذایی و کمبود زیرساخت‌های اساسی، مواجه است. گزارش‌های اخیر نشان می‌دهد که تنها ۱۰ درصد از مهاجران بازگشته به کمک‌های اولیه دسترسی دارند، و کمبود بودجه سازمان‌های بشردوستانه توانایی آن‌ها را برای پاسخ‌گویی به این بحران محدود کرده است.
