پس از مصاحبه جنجالی مایک پمپئو وزیر سابق امورخارجه ایالات متحده امریکا مبنی بر نقش غنی در به وجود آمدن شرایط کنونی و چگونگی پیروزی وی در انتخابات ریاست جمهوری و دزدیدن رای مردم توسط غنی و تیمش و همچنین مسایلی از این قبیل، واکنش های زیادی از سوی دولتمردان سابق افغانستان در رسانه ها منتشر شده است که همه به صورت یک صدا آمریکا را بازیگر اصلی تحولات اخیر در افغانستان خوانده و اذعان کرده اند که این ایالات متحده امریکا بود که کشور را به سمت اوضاع فعلی سوق داده است.
به عنوان مثال امرالله صالح که پیش از این به عنوان معاون اشرف غنی در حکومت سابق فعالیت داشت در واکنش به مصاحبه پمپئو، وی را فردی (شیاد) و حیله گر خوانده و با لحن تندی از مواضع وزیر سابق امورخارجه امریکا انتقاد کرده است.
صالح در بخشی از پیام خویش چنین گفته:”در حاشیه نشست امنیتی مونیخ من به این شیاد احتمالات را توضیح دادم و ۱۱ دلیل آوردم که دارید کشور ما را به پاکستانی‌ها و تروریست‌ها می‌دهید و این صلح نمی‌آورد.”
وی همچنین با انتقاد از عملکرد امریکا در برابر افغانستان گفته که «امریکا انسانیت را به‌خاطر منافع استراتژیک زیرپا کرد و حالا آسان‌ترین گریز همین قصه‌های بی‌اساس است.»
هر چند همانطور که امرالله صالح اذعان کرده است، مایک پمپئو فردی شیاد است و ایالات متحده امریکا نقش غیر قابل انکاری در به وجود آمدن شرایط فعلی در کشور دارد اما نباید فراموش کرد که خود آقای صالح در طول سالیان متمادی که در بخش های مختلف کشور فعالیت داشته و در انتخابات اخیر که به نفع غنی هر چند با تقلب و دزدی آراء مردم به پایان رسید، نقش مهمی در عقب ماندگی کشور و تضعیف نهادهای امنیتی و نظامی کشور دارد.
صالح که بیشتر فعالیت سیاسی خود را در نهادهای امنیتی سپری کرده است باید نسبت به عملکرد خویش و دولتی که سال ها در سایه بی کفایتی آن متنعم بود، پاسخگو باشد.
در این که انتخابات ریاست جمهوری در افغانستان با تقلب همراه بوده است، هیچ تردیدی وجود ندارد و شاهد این مطلب سخنان محمد محقق مشاور سابق ریاست جمهوری، رنگین دادفر سپنتا مشاور سابق امنیت ملی در دوره کرزی و نورالرحمان اخلاقی وزیر سابق مهاجرت افغانستان است که هرکدام از آن ها به نحوی بیان داشته اند که آمریکا با متحدان داخلی اش و با محوریت زلمی خلیلزاد، اشرف غنی را به کرسی ریاست جمهوری نشاندند.
به عنوان نمونه محمد محقق؛ یکی از حامیان عبدالله عبدالله در انتخابات ریاست جمهوری گفته که زلمی خلیلزاد همراه با اسکات میلر؛ فرمانده ناتو و سفیر امریکا در کابل با زور نظامی تیم داکتر عبدالله را تهدید و اشرف غنی را رییس‌جمهور معرفی کردند.
همچنین رنگین دادفر سپنتا در این خصوص گفت که زلمی خلیلزاد در منزل حامد کرزی، عبدالله عبدالله را تهدید کرد که اگر مراسم تحلیف ریاست جمهوری را برگزار کند علیه او از نیروهایی امریکایی استفاده خواهد شد.
آقای اخلاقی همچنین گفته است که «تقلب و فساد سیاسی مبنای بدبختی امروز ما است و امریکا در زمینه تحمیل غیردموکراتیک آقایان حامد کرزی و اشرف غنی بر مردم افغانستان مقصر اصلی است.»
بنابراین با توجه به اظهارات پمپئو و واکنش های صالح و دیگران نسبت به سخنان وی، می توان نتیجه گرفت که افغانستان در طول بیست سال گذشته در شرایط بسیار نامتعارف سیاسی و غرق در هرج و مرج بوده است به نحوی که عوامل داخلی به هر نحوی در صدد تحکیم جایگاه خویش و کسب ثروت و قدرت بوده اند و در این راه از هیچ اقدامی دریغ نکرده اند و از سوی دیگر کشورهای خارجی حاضر در افغانستان و در رأس آنان ایالات متحده آمریکا با بی ثبات سازی و جابجایی مهره های خویش در مناصب مختلف حکومتی، اهداف خاص خود را دنبال می کرده اند و در این میان تنها مردم افغانستان بوده اند که هیچ نصیبی از جمهوریت نداشته و اکنون نیز هیچ نقشی در تعیین سرنوشت خویش ندارند.
لذا علاوه بر آمریکا به عنوان متهم ردیف اول تحولات افغانستان، دولتمردان سابق و مسئولان دولت های پیشین هر کدام به نحوی در جایگاه متهمان به وجود آمدن شرایط کنونی در کشور، قرار دارند و اینگونه درگیری های لفظی آنان در فضای مجازی که تنها با هدف بازگشت به سرخط خبرها و برای دیده شدن، انجام میگیرد، نمی تواند از آنان رفع اتهام نموده و گذشته تاریک آنان را از یادها ببرد.
