افغانستان، کشوری که دههها در آتش جنگ و ویرانی سوخته است، همچنان زخمی عمیق از گذشتههای تلخ خود بر تن دارد؛ زخمی که با هر گام، خطر انفجار ماینها و بقایای جنگ را به مردمش یادآوری میکند. بقایای مواد انفجاری و ماینهای زمینی، مانند دشمنی پنهان در دل خاک، هر روز جان غیرنظامیان را تهدید میکنند. از این میان، کودکان معصوم که کمترین آگاهی را از این خطر مرگبار دارند، بیشترین قربانیان این بحران انسانی هستند.
بر اساس گزارش دفتر هیأت معاونت سازمان ملل متحد (یوناما)، ماینهای زمینی و بقایای انفجارها، همچنان بهعنوان یکی از موانع بزرگ در برابر امنیت و رفاه مردم افغانستان باقی ماندهاند. این تهدید، که از دل سالهای طولانی جنگ بر جا مانده است، هر روز خانوادههایی را در غم از دست دادن عزیزانشان فرو میبرد و زخمی دیگر بر پیکر جامعه افغانستان وارد میکند.
اما پیامدهای ناگوار این بحران تنها به از دست رفتن جان انسانها ختم نمیشود. زمینهای کشاورزی آلوده به ماین، جادههای غیرقابل عبور و قریههای متروک، نهتنها امنیت بلکه معیشت مردم را نیز به خطر انداختهاند. بسیاری از کودکان قربانیان مستقیم این معضلاند؛ کودکانی که یا جانشان را از دست میدهند، یا با از دست دادن اعضای بدن، آیندهای تلخ و دشوار را تجربه میکنند.
عدم اقدام قاطع و مؤثر برای پاکسازی ماینها و مواد انفجاری بر جا مانده از جنگ، افغانستان را در چرخهای از محرومیت، ناامنی و آسیب نگه میدارد. سازمانهای بینالمللی، بهرغم مصرف میلیونها دالر، هنوز نتوانستهاند این معضل را بهصورت کامل حل کنند. از سوی دیگر، بازگشت طالبان به قدرت روند ماینروبی را مختل کرده و بر پیچیدگی این بحران افزوده است.
اما آیا میتوان از این چرخه مرگ و ویرانی رهایی یافت؟ پاسخ روشن است، اگر عزم جدی و اقدامات قاطع در این راستا صورت بگیرد،چنین چشم اندازی دست یافتنی خواهد بود. از جمله می توان با تقویت برنامههای ماینروبی از طریق تأمین منابع مالی و تجهیزاتی به تحقق آن کمک کرد. جامعه جهانی نیز باید این موضوع را نه بهعنوان یک مسئولیت ثانویه، بلکه بهعنوان یک اولویت انسانی و اخلاقی مورد توجه قرار دهد. از سوی دیگر، آموزش و آگاهیبخشی به مردم، بهویژه کودکان، نقش حیاتی در کاهش قربانیان دارد و نحوه شناسایی و دوری از ماینها میتواند جان بسیاری را نجات داده و خطرات را به حداقل برساند.
همچنین، حکومت افغانستان باید با همکاری نهادهای بینالمللی و جوامع محلی، تلاش برای شناسایی و پاکسازی مناطق آلوده به ماین انجام دهد. تعهد و همکاری ملی و بینالمللی میتواند افغانستان را از این بحران نجات دهد و راه را برای بازگشت زندگی عادی و توسعه هموار کند.
لذا ماینزدایی، فراتر از پاکسازی خاک، اقدامی برای بازگرداندن امنیت، امید و زندگی به افغانستان است. هیچ کودکی نباید قربانی جنگی شود که پایان یافته است، اما بقایای آن همچنان بر سرنوشت مردم سایه افکنده است. آیندهای عاری از این تهدید پنهان، تنها با همت جمعی و انجام مسئولیتها میسر خواهد شد.