«سرگئی لاوروف» وزیر امور خارجه روسیه روز سه شنبه در سخنرانی در دانشگاه «اسلاوونی» در تاجیکستان گفت، کشورهای غربی برای نفوذ نظامی به منطقه آسیای مرکزی تلاش میکنند.
لاوروف گفت: «امروز شاهد تلاشهای نظاممند غرب برای نفوذ از راههای مختلف، از جمله از مسیرهای بشردوستانه و نظامی به آسیای مرکزی هستیم.»
لاوروف در بخش دیگر سخنان خود گفت، غرب به دنبال گشودن جبهه دوم علیه روسیه از آسیای مرکزی است. وی با کنایه به ادعای آمریکا برای برقراری آرامش و صلح در افغانستان همزمان با حمایت از گروههای تروریستی القاعده و داعش، تصریح کرد: «روسیه مصمم است از قوانینی که ایالات متحده به دنبال تحمیل آن است پیروی نکند.»
با فروپاشی شوروی و از بین رفتن نظام دو قطبی، تغییرات مهمی در نقشه ژئوپلیتیک جهان به وجود آمد که از جمله آن شکل گیری منطقه آسیای مرکزی میباشد که متشکل از کشورهایی همچون ازبکستان، تاجیکستان،ترکمنستان، قزاقستان و قرقیزستان در آسیای میباشد همچنین افغانستان، شمال شرقی ایران، مغولستان، کشمیر، شمال وغرب پاکستان و جنوب سیبری در روسیه نیز شامل آسیای مرکزی میشوند.
در همین حال، نبود قدرت بازدارنده در منطقه و حوادثی چون ۱۱ سپتامبر در سال۲۰۰۰ میلادی، بهانه را برای حضور غرب جهت مبارزه با تروریسم و نفوذ در آسیای مرکزی ایجاد نمود و سبب شده است تا این منطقه که از جایگاهی ویژه ژئوپلتیک، ژئواکونومیک، ژئو استراتژیک و ژئوکالچر برخوردار است تبدیل به نقطه اصلی تقابل شرق و غرب گردد.
در این میان اما نفوذ غرب و قدرتهای فرامنطقه ای در آسیای مرکزی تهدیدی جدی برای امنیت این منطقه قلمداد میشود و همین امر سبب شده است تا کشورهای قدرتمند منطقه از قبیل روسیه در خصوص این تهدید هشدارهای جدی داده و حتی به اقدامات عملی نیز رو آورند.
همین مسئله آغازی برای تقابل دوباره رقبای دیرینه و قدرتهای منطقهای و فرامنطقهای شده است که بیش از چهار دهه است منطقه آسیای میانه و حتی غرب آسیا را تحت تاثیر قرار داده است، تا جایی که در طول چهل سال گذشته طولانیترین جنگها در این مناطق جغرافیایی به وقوع پیوسته است.
شاید بتوان گفت تشدید مساله اوکراین و ورود مستقیم روسیه به جنگ نظامی بر علیه این کشور در راستای اقدامات عملی در جهت بازدارندگی از نفوذ غرب در منطقه میباشد و به همین دلیل کشورهای غربی که به نوعی از عاملان اصلی پشت پرده این جنگ به حساب میآیند در حال حمایت بیسابقه و همه جانبه از اوکراین هستند زیرا جبهه اوکراین به نوعی خط مقدم تقابل غرب و شرق بشمار میرود.
در همین راستا میتوان از ورود نظامی غرب به عراق و افغانستان و حمایت از گروههای افراطی مانند داعش و دیگر گروههای اینچنینی به عنوان مهمترین تحرکات مستقیم و غیر مستقیم نظامی در راستای تسلط نظامی بر منطقه یاد کرد که پرده از منویات غرب برای نفوذ در مناطق وسیعی از آسیا بر میدارد.
شاید به همین دلیل «قاسم جومارت توکایف» رئیس جمهور قزاقستان در نشست «آسیای مرکزی و چین» در شهر «شیان» یکی از تهدیدات امنیتی برای کشورهای منطقه را وضعیت کنونی افغانستان دانسته است و از گسترش افراط گرایی در این کشور ابراز نگرانی کرده و افزایش گروههای مسلح افراطی را خطری جدی برای منطقه به حساب آورده است.
این در حالی است که ابراز نگرانی از سوی بسیاری از سران کشورهای منطقه نیز صورت گرفته وآنان نگران افزایش افراطگرایی و نفوذ گروههای افراطی که بسیاری از آنان مورد حمایت غرب بوده و ماهیت تروریستی دارند، هستند.
بنابراین میتوان گفت نفوذ غرب در آسیای میانه به اشکال مختلف و از راههای گوناگونی صورت میگیرد که یکی از آنها جنگ و ورود نظامی و یکی دیگر از آن راهها، استفاده از نیروهای نیابتی و حمایت مستقیم و غیر مستقیم از گروههای افراطی در منطقه میباشد و غرب به شدت در حال دنبال کردن اهداف خویش از این طریق است.