طالبان و شیعیان، افزایش انحصارطلبی و اقدامات محدود کننده

طالبان در روزهای اخیر فرمان منع تدریس فقه شیعی در دانشگاه‌ها را صادر کرد.

شورای رهبری وزارت تحصیلات عالی گروه طالبان ادعا کرده است که شامل ساختن فقه جعفری در نصاب آموزشی دانشگاه های افغانستان باعث خواهد شد که سایر مذاهب موجود در افغانستان نیز تقاضای مشابه را مطرح کنند و همچنین «زمینه مناقشه» بین دانشجویان فراهم آید.

به نظر میرسد طالبان از روزی که زمام قدرت را در افغانستان به دست گرفته اند در حال پیاده سازی طرح گسترده و از پیش برنامه ریزی شده ای هستند که بر مبنای آن قرار است افغانستان را از لحاظ قومی و مذهبی تبدیل به حالت یکپارچگی در آورد.

هرچند مقامات طالبان هرگز به این مسأله اذعان ندارند و مدعی وجود آزادی بیان و اندیشه در کشور هستند، اما در عمل، خلاف آنچه که میگویند، انجام میدهند.

طالبان در ابتدا مدعی اتحاد مذاهب و آزادی بیان و عقیده در کشور بودند و خود را در قبال تمام مذاهب اسلامی و مذهب جعفری که یکی از مهمترین این مذاهب به لحاظ مکتب فکری و تعداد پیروان، به شمار میرود، مسئول دانسته و مدعی حمایت از آن بودند، اما رفته رفته در عمل، اثبات کردند که ادعای آنان صرفا جنبه تبلیغاتی داشته و برای نفوذ بیشتر در میان شیعیان مطرح گردیده بود.

البته این شیوه طالبان به آنان کمک شایانی کرد زیرا توانستند از این طریق شیعیان زیادی را جذب کنند و بعضا مناصب حکومتی نیز به برخی از آنان داده شد، اما پس از تغییر وضعیت و تحکیم پایه های امارت، رفتار و عملکرد طالبان نیز رو به تغییر گذاشت.

در طول تاریخ افغانستان، شیعیان در این کشور با وجود اینکه قریب به سی درصد کل جمعیت کشور را تکشیل میدهند، همیشه تحت تسلط حاکمانی از دیگر مذاهب بودند و حتی پس از اشغال کشور توسط نیروهای ناتو و تشکیل نظام جمهوریت، باز هم شیعیان هرگز نتوانستند به جایگاه اصلی خود در کشور برسند و اکثر مقامات بلندپایه کشور و پست های حساس نظام در اختیار اقوام و مذاهب دیگر بود که اغلب پشتون و تاجیک بودند.

از سوی دیگر همواره شیعیان افغانستان آماج حملات تروریستی و انتحاری از دانشگاه و مساجد گرفته تا مدارس و مراکز فرهنگی، به همین دلیل، بیشترین آمار جان باختگان بر اثر نا امنی، متعلق به شیعیان میباشد.

پس از تسلط طالبان و سقوط نظام جمهوریت، برخی از شیعیان که از فقر و تبعیض نظام سابق خسته شده بودند، با امید رهایی از آن با طالبان همکاری کردند و هیچگونه مقاومتی از خود نشان ندادند، همچنین شورای علماء شیعه و حتی مقامات جمهوری اسلامی ایران به عنوان بزرگترین حامی شیعیان جهان نیز به نحوی مسیر تعامل با طالبان با هدف به وجود آمدن صلح و ثبات در افغانستان و گسترش عدالت اجتماعی در این کشور را در پیش گرفت و با تاکید بر ایجاد دولت فراگیر، سعی در بهبود اوضاع سیاسی، اجتماعی و اقتصادی افغانستان داشت.

اما طالبان در عین حالی که مشغول گرفتن امتیاز از تمام طرف ها و گسترش تعامل با کشورهای منطقه بود، در پشت پرده به دنبال پیاده سازی طرح دیگری مبنی بر حذف رقبا و یکدست کردن امارت خویش بودند و اکنون پس از تقویت مناسبات سیاسی و تحکیم پایه های امارت، اقدامات عملی خویش را در این راستا آغاز کرده اند.

حذف شیعیان از مناصب حکومتی، حذف مذهب جعفری از قانون اساسی، ممانعت از اشتغال و تحصیل دختران که البته این مورد شامل تمام دختران افغانستان میشود و اکنون حذف تدریس فقه جعفری از دانشگاه ها، از جمله اقداماتی است که سبب افزایش نگرانی ها در خصوص آینده شیعیان افغانستان در سایه امارت طالبان میشود.

اما طالبان باید این نکته را خوب بدانند که راه قرار گرفتن کشور در مسیر صحیح، تعامل، همکاری، همدیگرپذیری، وحدت و آزادی بیان و اندیشه در چارچوب آموزه های دینی و الهی است و نسخه انحصار طلبی و حکومت تک قومی هرگز در افغانستان جوابگو نبوده و قطعا دوام نیز نخواهد یافت.