طالبان اینترنت را هم کُشت؛ جهل‌پروری در قرن 21

 رهبرطالبان با دستور قطع اینترنت فیبرنوری در ولایت‌های شمالی افغانستان، بار دیگر نشان دادند که دشمنی‌شان با علم، آگاهی و آزادی بی‌پایان است. این اقدام نه تنها برخلاف اصول دین مبین اسلام و ارزش‌های انسانی است، بلکه به‌طور مستقیم روند علمی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی افغانستان را تهدید می‌کند. قطع اینترنت به‌مثابه بستن یک‌بار دیگر دروازه‌های علم بر روی زنان، جوانان و نسل آینده است؛ اقدامی که باید با دلایل منطقی، دینی و علمی به چالش کشیده شود.

در جهان امروز، اینترنت نه تنها یک ابزار ارتباطی بلکه شاهراهی برای علم، آموزش، اقتصاد و فرهنگ است. هر کشوری که از این نعمت محروم گردد، دیر یا زود به انزوای علمی، فرهنگی و اقتصادی کشانده خواهد شد.

طالبان، با شعار «جلوگیری از منکرات»، این ابزار حیاتی را در بخش‌هایی از افغانستان مسدود کرده‌اند؛ اقدامی که نه ریشه در آموزه‌های اصیل اسلامی دارد و نه هم‌خوان با اصول حقوق بشری و نیازهای جامعه مدرن است. همان‌طور که پیامبر اسلام(ص) فرمودند: کسب علم و دانش بر زن و مرد مسلمان واجب است.

پس چگونه می‌توان دسترسی به بزرگ‌ترین کتابخانه و مدرسه جهانی ـ اینترنت ـ را بر مردم بست؟

پیامدهای علمی و آموزشی: قطع اینترنت، یعنی محروم کردن میلیون‌ها جوان، به‌ویژه دختران و زنان، از فرصت یادگیری و تحصیل آنلاین. طالبان پیش‌تر دروازه‌های مکاتب و دانشگاه‌ها را به روی زنان و دختران بسته‌اند، و حالا آخرین امید آنان یعنی آموزش مجازی را نیز مسدود می‌کنند. در حالی که قرآن بارها انسان را به «تفکر»، «تعقل» و «تعلیم» دعوت کرده است، طالبان به‌جای تسهیل این مسیر، به تاریکی جهل دامن می‌زنند.

پیامدهای اقتصادی: امروز بخش بزرگی از کسب‌وکارها، به‌ویژه در حوزه فناوری و خدمات آنلاین، وابسته به اینترنت است. قطع آن یعنی نابودی هزاران شغل، افزایش بیکاری و تعمیق فقر. این اقدام طالبان، اقتصاد بیمار افغانستان را بیش از پیش فلج خواهد کرد و مهاجرت اجباری نیروهای متخصص را شدت خواهد بخشید.

پیامدهای اجتماعی و خانوادگی: افغانستان یکی از مهاجرخیزترین کشورهای جهان است. میلیون‌ها خانواده در کشورهای مختلف پراکنده‌اند و تنها پل ارتباطی‌شان با یکدیگر اینترنت است. طالبان با قطع این راه ارتباطی، نه تنها خانواده‌ها را از هم جدا می‌کنند، بلکه بحران‌های روحی و روانی چون اضطراب، افسردگی و انزوای اجتماعی را تشدید می‌سازند. همبستگی اجتماعی، که یکی از مهم‌ترین سرمایه‌های ملی است، در سایه چنین سیاست‌هایی به‌شدت آسیب خواهد دید.

پیامدهای سیاسی و فرهنگی: طالبان با این کار، کنترل شدیدتری بر اطلاعات اعمال می‌کنند تا حقیقت را از مردم پنهان کنند. این سانسور گسترده، جامعه را از جریان آزاد اطلاعات محروم کرده و بستر تبلیغات یک‌جانبه، شایعه‌سازی و ترویج افراطیت را فراهم می‌سازد. قطع اینترنت یعنی قطع صدای مردم، حذف آزادی بیان و تقویت استبداد.

طالبان در ولایت‌هایی که اینترنت را قطع کرده‌اند، به همین حد بسنده نکرده‌اند. آنان کلوب‌های خدمات اینترنتی که تنها روزنه امید مردم برای ارتباط و دسترسی به اطلاعات بودند را نیز پلمپ کرده و تجهیزاتشان را با خود برده‌اند. این اقدام نه تنها مصداق آشکار غارت اموال مردم است، بلکه نشان می‌دهد طالبان به‌جای مدیریت عادلانه و اسلامی، دست به رفتارهای مافیایی می‌زنند. اگر طالبان واقعاً دغدغه «منکرات» داشتند، چرا اموال شخصی مردم را تصاحب می‌کنند؟ این عمل در تضاد کامل با آموزه‌های اسلامی است که بارها بر ممنوعیت شرعی و اخلاقی غصب و سرقت تأکید کرده است.

طالبان ادعا می‌کنند که به نام اسلام چنین محدودیت‌هایی وضع می‌کنند؛ در حالی‌که دین اسلام، دینی است که بیش از هر مکتب دیگری بر علم، دانش و معرفت تأکید کرده است. قرآن بارها به «علم» آموزی تشویق نموده و آن را برتر از «جهل» دانسته و علم‌آموزی را عبادت معرفی کرده است. علاوه بر این، حقوق بشر به‌صراحت بر حق دسترسی آزاد به اطلاعات و آموزش تأکید دارد. طالبان با قطع اینترنت، هم اصول اسلامی را نقض می‌کنند و هم حقوق اساسی بشر را پایمال می‌سازند.

طالبان با بستن دروازه‌های مکاتب و دانشگاه‌ها، با پلمپ کردن کلوب‌های اینترنتی، و اکنون با قطع اینترنت، در حقیقت در حال بریدن ریشه‌های علم، فرهنگ و آینده افغانستان‌اند.

آنان می‌خواهند ملتی را در تاریکی جهل نگه دارند تا سلطه‌شان بدون چالش ادامه یابد. اما تاریخ نشان داده است که هیچ قدرتی با سرکوب و سانسور نتوانسته است جلوی نور آگاهی را بگیرد. طالبان باید بدانند که اینترنت تنها یک وسیله سرگرمی نیست، بلکه اکسیژن علم و زندگی در قرن بیست‌ویکم است. محروم کردن مردم از آن، جنایتی بزرگ در حق جامعه است؛ جنایتی که نه دین می‌پذیرد، نه عقل، نه وجدان و نه تاریخ.

نویسنده: دکتر لنگزاد