سازمان خواروبار و کشاورزی ملل متحد (FAO) نسبت به شیوع سریع بیماری تب برفکی در افغانستان هشدار داده و اعلام کرده است که میلیونها رأس گاو، گوسفند و بز در معرض خطر ابتلا قرار دارند. این بیماری ویروسی که بهسرعت میان دامها منتقل میشود، پیامدهای نگرانکنندهای برای معیشت مردم، امنیت غذایی و اقتصاد مناطق روستایی دارد.
در اطلاعیهای که از سوی این سازمان منتشر شد، آمده است که دامداران افغان بهدلیل گسترش این بیماری، در حال از دست دادن منبع اصلی معیشت خود هستند. تب برفکی عمدتاً دامهای نشخوارکننده را آلوده میکند و باعث تب، زخم دهانی، کاهش تولید شیر، و در برخی موارد مرگ دام میشود.
ملل متحد عوامل گسترش این بیماری را چنین برشمرده است: مرزهای باز و بدون کنترل، جابهجایی مکرر دامها بهدلیل کوچنشینی یا فروش، ضعف خدمات دامپزشکی، محدود بودن امکانات واکسیناسیون، فشارهای زیستمحیطی و تغییرات اقلیمی. این عوامل باعث شدهاند که بیماری بهسرعت در مناطق مختلف کشور پخش شود.
براساس گزارش این نهاد، در سال ۲۰۲۴ حدود ۸۰۰ هزار رأس گاو واکسینه شدهاند. هرچند این رقم در نگاه اول قابل توجه بهنظر میرسد، اما در مقایسه با جمعیت بزرگ دام در افغانستان، کافی نیست و پوشش ایمنی محدودی ایجاد میکند.
تب برفکی تنها یک تهدید برای سلامت دام نیست، بلکه خطری جدی برای امنیت غذایی مردم نیز بهشمار میرود. بسیاری از خانوادهها در افغانستان به دامهایشان وابستهاند؛ از لبنیات و گوشت گرفته تا درآمد حاصل از فروش دام. حالا با شیوع این بیماری، بخشی از جامعهی روستایی با خطر نابودی کامل دارایی خود روبهرو شده است.
در نبود واکسیناسیون گسترده و خدمات دامپزشکی منظم، بیماریهایی مانند تب برفکی میتوانند به فاجعهای گسترده تبدیل شوند. اگر اقدامی جدی صورت نگیرد، دامداران بهناچار دامهای بیمار خود را خواهند فروخت یا از بین خواهند برد، که این وضعیت در نهایت منجر به کمبود لبنیات و گوشت، افزایش قیمتها و تشدید فقر خواهد شد.
برای مقابله با این بحران، نیاز است که دولت افغانستان و نهادهای بینالمللی اقدامات فوری انجام دهند؛ از جمله افزایش دسترسی به واکسن، بهبود خدمات دامپزشکی در روستاها، کنترل جابجایی دامها و اطلاعرسانی به دامداران درباره نشانههای بیماری و راههای پیشگیری.
تب برفکی یک بیماری خاموش است، اما پیامدهای آن میتواند بسیار پرصداتر از آن چیزی باشد که امروز شنیده میشود. نجات دامها، به معنای نجات زندگی بسیاری از خانوادهها در افغانستان است.
