سازمان ملل متحد نهادی بینالمللی است که در سال ۱۹۴۵ میلادی تأسیس و جایگزین جامعه ملل شد. این سازمان با مشارکت ۵۱ کشور تأسیس شد و در سال ۲۰۱۱ میلادی ۱۹۳ کشور عضو داشت که اعضای آن تقریباً شامل همه کشورهای مستقلی میشود که از نظر بینالمللی به رسمیت شناخته شدهاند.
سازمان ملل مجموعهای از آژانسهای تخصصی را نمایندگی میکند که این سازمان را قادر میسازد تا وظایف خود را در هر یک از حوزههایی که بر آن تمرکز دارد، انجام دهد؛ گروههایی مانند فائو (سازمان خواربار و کشاورزی)، شورای امنیت، آژانس بینالمللی انرژی اتمی، شورای حقوق بشر و موارد دیگر که هر کدام در حیطهی وظایف شان انجام وظیفه میکنند.
۳ عقرب/۲۵ اکتوبر روزجهانی سازمان ملل نامگذاری شده است؛ به همین مناسبت نگاهی به کارکرد این سازمان در حوزه امنیت جهانی نموده ایم که در ادامه به آن میپردازیم.
با این که سازمانملل یک سازمان بینالمللی بوده و در جهت منافع همه ملتها فعالیت میکند اما سلطهی استکبار و قدرتهای زورگو، در برخی از نهاد های این سازمان، از جمله شورای امنیت، اقدامات این نهاد را تحت تاثیر قرار داده و از مسیر واقعی منحرف ساخته است.
ساختار شورای امنیت، به طور عادلانه شکل نگرفته است و تصمیمات این نهاد نه تنها کمکی در تامین امنیت جهانی نمیکند بلکه در بسیاری از موارد به چالشی برای امنیت جهانی تبدیل میشود. «حق وتو» برای اعضای دایم شورای امنیت یکی از مصادیق ناکارآمدی این سازمان برای امنیت جهانی محسوب میشود. به طور مثال آمریکا قطعنامهای را که در جهت محکوم نمودن جنایات رژیم صهیونیستی باشد وتو میکند که این چنین اقدامات، تشویق اسراییل در انجام جنایات جنگی و کشتار فلسطینیان که صاحبان اصلی این سرزمین هستند، به شمار میآید.
نمونهی دیگر در معیوب بودن ساختار سازمان ملل، آژانس انرژی هسته ای است که تعدادی از کشورها مجهز به سلاح هسته ای بوده و برای برخی از کشورها حق داشتن دانش هسته ای را نادیده میگیرند. اگر انرژی هسته ای، مفید است باید برای همه باشد و اگر مضر و تهدیدگر امنیت جهانی است، همه باید از داشتن آن بی بهره باشند. واضح است که سلاح اتمی یک ابزار کشتار جمعی است و باید در همه جهان وجود نداشته باشد اما امروزه شاهدیم که تعدادی از کشورها از جمله اسراییل آن را در اختیار داشته و تهدید منطقه و جهان میباشد.
غربیها و به ویژه ایالات متحدهی آمریکا با نفوذ در سازمان ملل مانع شکل گیری یک نظم جدید جهانی توام با عدالت و شفافیت هستند و تا زمانیکه آنان به مداخلات خویش در این سازمان و اجزای آن ادامه بدهند، امنیت جهانی پایدار نخواهد شد.
بنابراین امنیت جهانی با مشارکت و سهمگیری همه ملتها امکان پذیر است و چند قدرت برتر جهان هیچگاه نمیتوانند مدیریت کل جهان با افکار و عقاید گوناگون را به دست بگیرند. باید سازوکاری جدید در ادارهی سازمان ملل به وجود آید تا همه کشورها به صورت عادلانه در آن سهیم شوند تا در سایه این مشارکت همه جانبه، اداره جهان هر چه بهتر شکل گرفته و ریشههای نفوذ و بی عدالتی خشکانیده شود.