این روز یادآور جنبشهای تاریخی است که قوانین کار مدرن را شکل دادند و گرامیداشت آن، فرصتی برای قدردانی از نقش حیاتی کارگران در پیشرفت جوامع فراهم میکند.
روز جهانی کارگر بستری برای طرح مطالباتی چون دستمزد منصفانه، ایمنی محیط کار و برابری فرصتها است. گردهماییها و راهپیماییهای این روز، همبستگی جهانی کارگران را به نمایش میگذارند. این رویداد یادآوری میکند که عدالت اجتماعی و اقتصادی همچنان نیازمند تلاش جمعی است.
در حالی که روز جهانی کارگر بر همبستگی و مطالبات عادلانه کارگران تاکید دارد، کارگران در افغانستان پس از تسلط طالبان در سال ۱۴۰۰ با چالشهای بیسابقهای مواجه شدهاند. نرخ بیکاری به حدود ۱۳.۳ درصد رسیده و این کشور در جایگاه پنجم جهانی از نظر بیکاری قرار دارد.
محدودیتهای طالبان، بهویژه ممنوعیت کار زنان، فرصتهای شغلی را به شدت کاهش داده و فقر و ناامیدی را در میان کارگران گسترش داده است.
پس از خروج نیروهای خارجی، کاهش کمکهای بینالمللی و تحریمها، بخشهای کلیدی مانند ساختوساز و خدمات را فلج کرده است. گزارشهای اخیر سازمان بینالمللی هم کار نشان میدهد که پس از روی کارآمدن دوباره حکومت طالبان سطح بیکاری به گونه کمسابقه در کشور افزایش یافته است.
محدودیتهای شدید طالبان بر اشتغال زنان، نیمی از نیروی کار بالقوه را از بازار کار حذف کرده است. ممنوعیت کار زنان در نهادهای دولتی و غیردولتی، میلیونها نفر را به فقر سوق داده است. این سیاستها چرخه اقتصادی را مختل کرده و به مهاجرت گسترده منجر شده است.
افزون بر این، شرایط کاری در افغانستان به دلیل نبود ایمنی و حمایتهای قانونی هم بدتر شده است. در معادن و بخشهای صنعتی، کارگران بدون آموزش ایمنی و بیمه کار میکنند. حوادث مرگبار در این مناطق افزایش یافته و کارگران روزمزد در شهرهایی مانند کابل با بحران درآمد مواجهاند.
حکومت طالبان هرچند وعدههایی برای بهبود معیشت از طریق آموزشهای حرفهای و توزیع کمکهای نقدی داده است، اما فقدان بودجه و زیرساختها، این برنامهها را بیاثر کرده است. با این حال، میتوان گفت که سیاستهای محدودکننده طالبان با ادعاهای این گروه مبنی بر بهبود شرایط اقتصادی کشور، در تناقض است.
این درحالی است که قبل از روی کارآمدن مجدد حکومت طالبان، کارگران از فرصتهای شغلی متنوعتری در بخشهای خدمات و ساختوساز برخوردار بودند و زنان نیز در بازار کار مشارکت داشتند.
پس از بازگشت طالبان، افزایش بیکاری، محدودیتهای شغلی و فروپاشی اقتصاد، نیروی کار را تحت فشار قرار داده و ناامیدی را در میان جوانان افزایش داده است.
در چنین شرایطی، اگر طالبان نتوانند معضل بیکاری را حل کنند، نارضایتی عمومی گسترش خواهد یافت و اعتماد به حاکمیت کاهش مییابد. این وضعیت اقتصاد شکننده کشور را بیشتر در گرداب فقر و عقبماندگی فرو میبرد.
برای بهبود وضعیت کارگران، طالبان بایستی محدودیتهای شغلی، بهویژه علیه زنان، را کاهش دهند و سرمایهگذاری در آموزش حرفهای و زیرساختها را افزایش دهند. جامعه جهانی نیز میتواند با حمایت هدفمند، به کاهش بحران بیکاری کمک کند. بدون این اقدامات، چشمانداز روشنی برای کارگران افغانستان وجود ندارد.
با این همه، روز جهانی کارگر فرصتی است برای توجه به وضعیت بحرانی کارگران در افغانستان. افزایش بیکاری، محدودیتهای طالبان و فروپاشی اقتصادی، نیروی کار را به شدت تحت فشار قرار داده است. حل این بحران نیازمند اقدامات عملی و فوری برای بازگرداندن امید به کارگران و تضمین آیندهای پایدار است.
