مقامات پاکستانی بار دیگر بر لزوم خروج مهاجران افغانستانی از خاک این کشور تأکید کردند. امیر مقام، وزیر امور ایالتها، مناطق مرزی، کشمیر و گلگت-بلتستان پاکستان، روز سهشنبه (۳۰ دلو) اعلام کرد که زمان بازگشت مهاجران افغانستانی فرارسیده است.
او با اشاره به تعهدات سازمان ملل در قبال پناهجویان افغان گفت:”در زمان پذیرش مهاجران افغان، وعده داده شده بود که آنها بهزودی به کشور ثالث منتقل خواهند شد و مشکلات کشورهای میزبان نیز حل خواهد شد. اما این تعهدات هنوز عملی نشده است.”
وی از سازمان ملل و جامعه بینالمللی خواست که برای بازگرداندن مهاجران افغان یا انتقال آنها به کشورهای دیگر اقدام کنند.
سیاست اخراج مهاجرین افغانستان از پاکستان طی ماههای اخیر به شدت تشدید شده است. یورشهای شبانه به منازل پناهجویان در ایالت بلوچستان و اخراج آنها، نشاندهنده افزایش فشارها بر این قشر آسیبپذیر است. این اقدامات، که شامل بدرفتاری و بیاحترامی به مهاجرین است، نقض آشکار اصول انسانی، اسلامی و بینالمللی محسوب میشود. در این میان، سازمان ملل و نهادهای حقوق بشری نیز نسبت به این روند ابراز نگرانی کردهاند، اما به نظر میرسد که سیاستهای دولت پاکستان در قبال مهاجرین افغان، بر اساس ملاحظات امنیتی و اقتصادی همچنان ادامه دارد.
یکی از مشکلات اساسی مهاجرین افغانستانی در پاکستان، وضعیت نامعلوم و بیثبات آنها است. بسیاری از این افراد بدون اسناد رسمی زندگی میکنند و دسترسی محدودی به امکانات صحی و بهداشتی، آموزشی و شغلی دارند. همچنین، وجود تبعیضها و محدودیتهای قانونی باعث شده است که مهاجرین نتوانند زندگی امن و باثباتی در این کشور داشته باشند. علاوه بر این، فشارهای اجتماعی و اقتصادی پاکستان، بهانهای برای افزایش اخراج مهاجرین افغان شده است.
با وجود اینکه بازگشت مهاجرین به افغانستان ممکن است برای دولت پاکستان یک راهحل تلقی شود، اما واقعیت این است که شرایط داخلی افغانستان برای پذیرش این حجم از مهاجرین مناسب نیست. مشکلات اقتصادی، کمبود زیرساختها، بیکاری گسترده و ناامنی، از جمله چالشهایی هستند که بازگشتکنندگان با آن مواجه خواهند شد. در بسیاری از موارد، این افراد خانه و زمین خود را در افغانستان از دست دادهاند و امکان اسکان مجدد برای آنها دشوار خواهد بود. علاوه بر این، نبود فرصتهای شغلی و عدم دسترسی به خدمات اولیه، احتمال افزایش فقر و نارضایتی اجتماعی را در افغانستان افزایش میدهد.
برای حل این بحران، جامعه بینالمللی و سازمانهای حقوق بشری باید نقش فعالتری ایفا کنند. یکی از راهحلهای ممکن، ایجاد برنامههای اسکان مجدد در کشورهای ثالث است تا مهاجرین افغانستانی بتوانند در شرایط بهتری زندگی کنند. همچنین، سازمان ملل و سایر نهادهای بینالمللی باید با فشار بر دولت پاکستان، از رفتارهای غیرانسانی علیه مهاجرین افغان جلوگیری کنند. از سوی دیگر، حمایت از توسعه اقتصادی و بهبود شرایط امنیتی در افغانستان میتواند به کاهش بحران مهاجرت و بازگشت پایدار پناهجویان کمک کند.
