در روزگاری که افغانستان در تاریکی تحمیلشده بر آموزش و علم، بهویژه برای زنان، فرو رفته است، خبر موفقیت درخشان شکردخت جعفری، دانشمند و مخترع افغان، بارقهای از امید و افتخار را در دل هر اهل دانش و انسان آزادهای روشن میسازد. این بانوی نخبه افغان که زاده ولایت محروم دایکندی است، اخیراً موفق به کسب جایزه «مبتکر سال ۲۰۲۴» و قرار گرفتن در میان «دانشمندان برجستهی جهان» شده است؛ افتخاری بزرگ که نهتنها دستاوردی شخصی برای او، بلکه الگویی الهامبخش برای نسلهای آینده افغانستان محسوب میشود.
شکردخت جعفری با انتشار پیامهایی در صفحه رسمی خود در شبکههای اجتماعی، این افتخار را با مردم افغانستان شریک ساخته و با یادآوری دشواریهایی که در مسیر رشد علمیاش طی کرده، از همه فرزندان این سرزمین خواسته است که خود را دستکم نگیرند و بر توسعه دانش و مهارتهای خود در سطح بینالمللی تمرکز کنند. او که تحصیلات لیسانس خود را در ایران و دوره ماستری را در دانشگاه ساری بریتانیا به پایان رسانده، با پشتکار، تلاش و ایمان به تواناییهای خود توانسته است یکی از مهمترین اختراعات عرصه پزشکی را ثبت کند: دستگاه دوزسنج پرتودرمانی برای اندازهگیری دقیق تشعشعات در درمان سرطان، اختراعی که در سال ۲۰۱۹ میلادی در بریتانیا ثبت و با استقبال فراوانی از سوی جامعه علمی روبهرو شد.
در حالی که جهان علم دروازههای خود را به روی شکردخت جعفری گشوده و او را در صف برجستهترین مبتکران جهان جای داده است، در وطن او، افغانستان، هزاران دختر و زن از ابتداییترین حقوق انسانی خود یعنی حق تحصیل، محروماند. ساختار حاکم بر افغانستان، بهشکل نظاممند زنان را از آموزش، پژوهش، و حضور فعال در جامعه علمی محروم ساخته و رویای بسیاری از دختران را در نطفه خفه کرده است. در چنین شرایطی، داستان موفقیت شکردخت جعفری نهتنها سندی بر تواناییهای زنان افغان، بلکه گواهی بر بیعدالتی فراگیر حاکم بر زندگی آنان در داخل کشور است.
امروز زنان افغانستان، اگرچه در وطن خود از حق تحصیل محروم شدهاند، اما آنان که فرصت خروج از این محدودیتها را یافتهاند، در دانشگاههای معتبر جهان میدرخشند، مقالات علمی مینویسند، اختراع ثبت میکنند و به جوایز بینالمللی دست مییابند. این واقعیت، تناقضی دردناک اما روشن را آشکار میسازد: همان دختری که اگر در افغانستان میماند، حتی اجازه ورود به مکتب را نداشت، اما در بیرون از مرزهای وطن، به نماد درخشش علم و نوآوری تبدیل میشود.
شکردخت جعفری نماینده زنانی است که با وجود تمامی موانع فرهنگی، اجتماعی و سیاسی، مسیر رشد علمی خود را یافتهاند و نشان دادهاند که استعداد و ظرفیت علمی زنان افغان چیزی کمتر از سایر زنان جهان نیست. این موفقیت، نهفقط برای جامعه علمی، بلکه برای همه مردمان ما پیامی روشن دارد. باید به تواناییهای دخترانمان باور داشته باشیم و برای گشایش مسیر علم و پیشرفت، دیوارهای تحجر را در هم بشکنیم.
در عصری که دسترسی به دانش به یک نیاز حیاتی تبدیل شده، محرومکردن نیمی از جمعیت کشور از تحصیل، نهتنها یک بیعدالتی فاحش، بلکه خودکشی فرهنگی و علمی برای آینده افغانستان است. در چنین وضعیتی، درخشش دانشمندانی چون شکردخت جعفری، همچون فانوسی است در تاریکی که راه را به دیگران نشان میدهد و امید به فردایی روشنتر را زنده نگه میدارد. او ثابت کرده است که اگر فرصت فراهم باشد، دختران افغانستان نهتنها عقبمانده نمیمانند، بلکه پیشگام و پیشتاز میشوند. اکنون وظیفه ماست که صدای این زنان را بلندتر از همیشه به گوش جهانیان برسانیم و از هر روزنهای برای بازکردن مسیر دانش و آزادی برای دختران وطن استفاده کنیم.
