دومین روز کنفرانس امنیتی هرات که در شهر دوشنبه، پایتخت تاجیکستان امروز سه‌شنبه، ۷ قوس با سه نشست مجزا برگزار شد.
در نشست اول با عنوان «نوروزستان: ایران‌شهر و همبستگی همسایه‌ها»، بحث مفصلی در مورد حوزه فارسی‌زبان، نسبت به ارزش‌های «ایران‌شهر» بحث و تبادل نظر شد.
در این نشست، حبیب‌الله فاضلی؛ استاد دانشگاه تهران، عبدالله رهنما؛ مشاور ارشد مرکز مطالعات استراتژیک تاجیکستان، نظیف شهرانی؛ پژوهشگر اقوام افغانستان، افراسیاب ختک؛ سناتور پیشین از پاکستان و جاوید احرار؛ پژوهشگر دانشگاه نظربایف شرکت داشتند.
در این نشست بیان شد «اصلی‌ترین تهدید به زبان پارسی، گروه‌های افراطی و ایدیولوژی افراطی است.»
در نشست دوم که با عنوان «اجماع منطقه‌ای؛ پشتیبانی جهانی» برگزار شد سید طیب جواد؛ سفیر پیشین افغانستان در لندن و مسکو، اسد درانی؛ رئیس سابق آی‌اس‌آی، نهاد مرکزی اطلاعات پاکستان، نیکلاس کی؛ سفیر پیشین بریتانیا در افغانستان، ولادیمیر اوسیف؛ پژوهشگر موسسه سی‌آی‌اس روسیه و آشیتا میتال؛ نماینده دفتر مبارزه با مواد مخدر سازمان ملل در ازبکستان شرکت داشتند.
اسد درانی، رئیس سابق آی‌اس‌آی پاکستان در این نشست گفت کشورها باید جداگانه با طالبان تماس بگیرند و رفتار آنها را متعادل کنند.
ولادیمیر اوسف، رییس موسسه سی‌آی‌ای روسیه هم در این نشست بر نقش کلیدی کشورهای منطقه برای حل مسائل افغانستان تاکید کرد.
آمشیا میتال بر اجماع منطقه‌ای برای مبارزه با قاچاق مواد مخدر تاکید و به تعاون عبور مرزی و نیاز به یک استراتژی امنیتی جامع اشاره کرده است.وی تاکید بر نیاز فوری به توافق منطقه‌ای و حمایت جهانی برای مقابله با جرم، تروریسم و فساد دارد.او همچنان به تاثیر اقتصادی قاچاق مواد مخدر اشاره و خاطرنشان کرده است که افزایش جریان‌های مالی غیرقانونی و افزایش قیمت‌های افیون، بر بازارهای افغانستان و جهان تاثیر می‌گذارد.
نشست سوم با عنوان «به سوی یک افغانستان دموکراتیک» با حضور اسماعیل خان رهبر پیشین جهادی، علی میثم نظری؛ رییس روابط خارجی جبهه مقاومت ملی افغانستان، محمد کریم امین؛ عضو ارشد حزب اسلامی افغانستان، بشیراحمد ته‌ینج؛ وزیر پیشین کار و امور اجتماعی افغانستان، عاطفه طیب؛ فعال حقوق زنان و عارف دوستیار؛ مشاور موسسه کروک در امریکا برگزار شد.
محمد اسماعیل خان، از رهبران جهادی مخالف طالبان گفت: «مقاومت استبداد را از پا خواهد انداخت، مقاومت نخست کشور بر پایه همین ادبیات استوار ماند و به پیش رفت.»او گفت: «جهان با دیدن شرایط طالبان و افغانستان جرأت نمی‌کند به طالبان مشروعیت بدهد، عواقب این کار سنگین خواهد بود.»این رهبری جهادی مخالف طالبان در ادامه سخنان خود تصریح کرد: «کوبیدن بر طبل استبداد از سوی طالبان، صرفا پایه‌های مقاومت را در منبرها، مسجد‌ها و خانه‌ها مستحکم‌تر خواهد ساخت.»از سوی هم اسماعیل خان اضافه کرد که در ۸۰۰ روز حاکمیت طالبان بیکاری و فقر به اوج خود رسیده است.
اسماعیل خان در ادامه سخنان خود اضافه کرد: «افتخار می‌کنم که بنیاد مقاومت دوم را با همراهانم گذاشته‌ام و از کسانی که در کوه‌های سر به فلک کشیده مبارزه می‌کنند، آنهایی که در درون و بیرون با این مقاومت همراه‌اند، سپاس‌گزاری می‌کنم.»
علی‌میثم نظری، مسئول روابط خارجی جبهه مقاومت ملی گفت که اراده این جبهه برای رسیدن به یک دولت مشروع مردمی، «وابسته به تصمیم هیج کشور خارجی» نیست.نظری در ادامه افزده است: «استراتیژی جبهه مقاومت ملی، با آن‌چه ما از گروه طالب و وضیعت می‌دانیم مصمم برای به چالش کشیدن طالبان است.»مسئول روابط خارجی جبهه مقاومت اضافه کرد: «ما به اثبات خواهیم رساند که طالبان شکننده است چه از لحاظ نظامی و چه سیاسی.»آقای نظری اولویت جبهه مقاومت را فشار بر طالبان و نگه‌داشتن «امید برای پیروزی» خواند.
یازدهمین کنفرانس امنیتی هرات با عنوان «بازخوانی افغانستان – راهکارهای متفاوت» با حضور شمار زیادی از چهره‌های سیاسی مخالف طالبان و شخصیت‌های علمی، فعالان حقوق بشر، فعالان مدنی و نمایندگانی از کشورهای منطقه برای دو روز از سوی مرکز مطالعات استراتژیک افغانستان در شهر دوشنبه روز گذشته برگزار شده و امروز آخرین روز آن است.
طالبان هیچ نماینده‌ای در این نشست ندارند؛ اگرچه برگزارکنندگان آن می‌گویند که از همه طرف‌ها برای شرکت در آن دعوت کرده بودند؛ اما «طالبان ظرفیت گفتگو با مردم افغانستان را ندارند».
