همزمان با دوساله شدن حاکمیت طالبان در افغانستان شماری از آگاهان سیاسی به این باور هستند که اگر اشرف غنی، رئیس جمهور پیشین در زمان توافق‌نامه دوحه مخالفت نمی‌کرد وضعیت مردم از این بهتر بود.
به گزارش خبرگزاری معمار، مهدی افضلی، پژوهشگر مطالعات جنوب آسیا در صحبت با خبرگزاری معمار می‌گوید: «فروپاشی دولت در ۱۵ اگست ۲۰۲۱ یک تراژیدی غمبار و اسفناک برای مردم افغانستان و کشورهای منطقه و جامعه جهانی بود. به‌خاطر این که یک دولت نوپای دموکراتیک برچیده شد و به جای آن یک ساختار جدید با ایدئولوژی به شدت بسته بر افغانستان مسلط شد که نتیجه آن چند مسئله را به باور آورد:
یک: یاس و ناامیدی را در افغانستان گسترش داد. اکثریت مردم افغانستان امروز با یاس و ناامیدی جمعی مواجه‌اند و این ناامیدی و نارضایتی خودش باعث از بین رفتن انرژی و تحرک در جامعه شده که افغانستان تبدیل به یک جامعه بی‌روح شده و همچنان عامل فرار مردم از کشور است.
دوم: خلای امنیت وجود دارد. در افغانستان امروز خلای امنیت به وجود آمده است و این خلای امنیتی منافع کشورهای منطقه و جهان را آسیب می‌زند و خلای امنیت باعث بی‌ثباتی و خلای ساختاری در افغانستان می‌شود که به عنوان یک کشور مهم در منطقه و یکی از کشورهای استراتژیک در جنوب آسیا و غرب آسیا روی نظم‌های منطقه‌ای تاثیرگذار است. این مسئله به شدت روی بازی‌های سیاسی در منطقه نیز تاثیر خواهد گذاشت و امنیت منطقه را دستخوش تغییر می‌کند.»
آقای افضلی افزود: «در بُعد داخلی طالبان براساس عرف قبیله‌ای تلاش می‌کنند که یک ساختار یک‌نواخت را در افغانستان به وجود بیاورند و تمام ساختارها و قوانین و ملاحظات که در کشور وجود داشته را از بین ببرند.»
وی افزود: «کوچ اجباری و جابجایی پشتون‌های وزیرستان‌های شمالی و جنوبی پاکستان در افغانستان و همچنان خفقان و کنترل مطبوعات به شدت روی استبداد سیاسی در داخل کشور نقش داشته است. از سوی هم جامعه جهانی با یک بازی دوگانه به موضوع می‌نگرد؛ از یک‌سو به دلیل رقابت امریکا و چین و از سوی دیگر بین روس‌ها و اروپا. به همین دلیل جامعه جهانی در قبال طالبان یک پالیسی مشخص ندارد. در مواردی این کشورها با طالبان تعامل می‌کند که تعامل و احتیاط این کشورها باعث شده این گروه به کشور و نهاد حقوق بشری پاسخ‌گو نباشند.
پژوهشگر جنوب آسیا همچنان گفت: «روز ۱۵ اگست یک روز سیاه برای مردم افغانستان، منطقه و جهان است. تا زمانی که یک هماهنگی در سطح جهانی شکل نگیرد و طالبان به عنوان یک تهدید جهانی معرفی نشود و همچنان کشورهای جهان منافع مشترک‌شان را در افغانستان تعریف نکنند اما و اگرهای جدی در قبال این بحث وجود خواهد داشت.»
در همین حال، ولی فروزان، آگاه روابط بین‌الملل به خبرگزاری معمار، گفت: «با گذشت دو سال از حاکمیت طالبان، حالا حوادث زیادی به وقوع پیوسته و ما نتیجه آن را دیدیم. حالا اگر به عقب بنگریم گزینه بهتر این خواهد بود که در زمان امضای توافق‌نامه دوحه اشرف غنی استعفا می‌داد.»
فروزان افزود: «گرچه من با این دیدگاه که فعلاً می‌گویم در آن زمان بسیار مخالف بودم ولی بهتر بود که اشرف غنی استعفا می‌داد و اجازه می‌داد برنامه‌ای که خلیل‌زاد و امریکا با طالبان روی آن موافقه کرده بودند به صورت کامل عملی می‌شد.»
وی همچنان گفت که «اگر غنی و اطرافیان او مخالفت نمی‌کردند و می‌گذاشتند یک حکومت همه‌شمول یا حکومت موقت یا به هر شکل دیگری ساخته می‌شد، امروز مردم در یک وضعیت بهتر قرار داشت.»